(pseud. Wioletta Greg) (ur. 1974) – poetka, prozaiczka, tłumaczka z języka angielskiego. Jej pisarstwo ma charakter autobiograficzny, oś fabularną utworów często tworzą autentyczne sytuacje, miejsca, postaci.

Widać to już w tomiku wierszy Orinoko, którego motywem przewodnim są wydarzenia z czasów studiów autorki. Prozatorskim rozwinięciem tej liryki jest powieść Stancje, ukazująca wyimek z życia dziewczyny, która przyjeżdża na studia do dużego miasta. Punkty zwrotne historii są wyznaczane przez kolejne stancje, na których mieszka bohaterka. Tło swoistego „dziennika dojrzewania” stanowi przestrzeń lat 90. wraz ze zmianami kulturowymi związanymi z kształtowaniem się nowego systemu.

Wcześniejsze losy dziewczyny przedstawiła Grzegorzewska w książce Guguły, nominowanej do Nagrody Literackiej „Nike” i Nagrody Literackiej Gdynia. W powieści schyłkowe lata PRL nie są przez autorkę ani demonizowane, ani gloryfikowane. Stanowią po prostu część rzeczywistości, mającą zarówno negatywne, jak i pozytywne strony.

Odniesienia do charakterystycznych dla tamtej epoki elementów kulturowych pisarka zawarła w tomie wierszy zatytułowanym Ruchy Browna. Podwórkowe plotki, mniej lub bardziej sensacyjne artykuły z gazet, informacje z telewizji składają się tu na obraz szarej codzienności. W drugiej części tomiku znalazł się również poemat będący zapisem wrażeń podmiotu z życia w jednym z klasztorów.

W zbiorze wierszy Parantele autorka przywołała postaci, z którymi łączyły ją więzi nie tylko rodzinne, lecz także lokalne i kulturowe. W tym tomie wyjątkowo wyraźna jest także wizja silnej, a jednocześnie wrażliwej kobiecości, której uosobieniem są dla pisarki wybitne kobiety znane z kart historii.

W ostatnich latach autorka skupiła się jednak na prozie. W Tajnych dyrygentach chmur powraca do bliskich jej czasów dzieciństwa i młodości, nawiązując do niektórych wątków Guguł. Opowiada o dorastaniu w późnym socjalizmie, kiedy Polska przeżywała kryzys gospodarczy, jedzenie było na kartki, a młodzież w szkołach poddawano indoktrynacji. Na kartach powieści spotykamy Lolę i jej żyjącą we wsi Hektary rodzinę. Obserwujemy młodzieńcze przygody i nowe doświadczenia bohaterki, jej pierwszą miłość czy uczestnictwo w koloniach. Ale jesteśmy też świadkami katastrofy w Czarnobylu, której widmo – jak zauważyli krytycy – unosi się nad Hektarami niczym baśniowa zła wróżba.

Grzegorzewska jest laureatką Konkursu Literackiego Polish Books w Londynie (2007). Znalazła się w finale nagrody poetyckiej Griffin Poetry Prize w Kanadzie (2015), Nagrody Literackiej „Nike” (2015), Nagrody Literackiej Gdynia (2015), Nagrody im. Jana Michalskiego w Szwajcarii (2017) i The Warwick Prize (2017). Była też nominowana do The International Man Booker Prize (2017) za Swallowing Mercury (Guguły) w tłumaczeniu Elizy Marciniak.

BIBLIOGRAFIA

UTWORY LITERACKIE

poezja:

• Wyobraźnia kontrolowana, Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1997.
• Parantele, Częstochowa: Bulion, 2003.
• Orinoko, Tychy: Teatr Mały, 2008.
• Inne obroty, Toronto: Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”, 2010.
• Ruchy Browna, Częstochowa: Wydawnictwo Literackie „Li-TWA”, 2011.
• Czasy zespolone. Wybór wierszy, Kraków: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, 2017.

proza:

• Notatnik z wyspy, Częstochowa: Wydawnictwo „e-media”, 2012.
• Guguły, Wołowiec: Czarne, 2014.
• Stancje, Warszawa: W.A.B. – Grupa Wydawnicza Foksal, 2017.
• Dodatkowa dusza, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2020.
• Wilcza rzeka, Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal, 2021.
• Lola i ptaki, Warszawa: Harperkids, 2021.
• Tajni dyrygenci chmur, Warszawa: W.A.B., 2024.

Działalność translatorska

• Xu Lizhi, Nekrolog orzeszka ziemnego, Kraków: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, 2017.

TŁUMACZENIA

angielski:

• Pamięć Smieny / Smena’s Memory, tłum. Marek Kazmierski, London: Off Press, 2011.
• Finite Formulae and Theories of Chance [Formuły skończone i teorie przypadku], tłum. Marek Kazmierski, Todmorden: Arc Publications, 2014.
• Swallowing Mercury [Guguły], tłum. Eliza Marciniak, London: Portobello Books, 2017.
• Accommodations [Stancje], tłum. Jennifer Croft, Oakland: Transit Books, 2019.

francuski:

• Les Fruits encore verts [Guguły], tłum. Nathalie Le Marchand, Paris: Éditions Intervalles, 2018.

Katarzyna Wójcik, uzupełniła MHS