(ur. 1959) reporter, publicysta, dziennikarz. Od roku 1989 pracuje w „Gazecie Wyborczej”, wcześniej współpracował z pismami drugiego obiegu. Laureat Nagrody Pojednania Polsko-Ukraińskiego w 2003 roku za książkę Pochówek dla rezuna.

Smoleński, jak na rasowego reportażystę przystało, szuka miejsc, w których iskrzy, krajów szarpanych konfliktami, podzielonych społeczności, których problemy, mające najczęściej źródło w przeszłości, kładą się głębokim cieniem na teraźniejszość i przyszłość. W Pochówku dla rezuna podjął próbę opisu obecnych stosunków polsko-ukraińskich, wciąż naznaczonych – wedle stwierdzenia Ryszarda Kapuścińskiego – „złą pamięcią” o zbrodniach i Ukraińców, i Polaków z czasów II wojny światowej oraz okresu powojennego. Reportażysta zebrał opinie zarówno ludzi, którzy, mimo iż od zakończenia wojny minęły dziesięciolecia, ciągle nie potrafią wyrwać się z kołowrotu nienawiści, nie chcą wyciągnąć ręki do zgody, jak również tych, którzy, pamiętając o ponurej przeszłości, stawiają na odbudowywanie dobrosąsiedzkich stosunków Polski i Ukrainy. Stosując podobną metodę, czyli zestawiają racje różnych stron konfliktu, przedstawiał sytuację w Iraku po upadku reżimu Saddama Husajna (Irak. Piekło w raju) czy w Izraelu (Izrael już nie frunie). Reportaże Smoleńskiego są barwnymi, przejmującymi, przykuwającymi uwagę czytelnika opowieściami przede wszystkim dlatego, że autor unika w nich publicystycznych uogólnień, ogranicza odautorskie komentarze, nie wysuwa na plan pierwszy swojej osoby. Interesują go historie ludzi, tworzących wielką politykę i całkiem zwyczajnych. Smoleński pieczołowicie zbiera je i zestawia. I dopiero poprzez mozaikę ludzkich historii, opowieści i opinii ukazuje zajmujący go problem, który jawi się raz jako wyrazisty wzór w owej mozaice, innym razem – jako ledwie rozmyty cień. Przez to zaprasza czytelnika do dyskusji, zachęca do samodzielnego przemyślenia przedstawionych w reportażach problemów. A to potrafią tylko najlepsi reportażyści.

BIBLIOGRAFIA

• Pokolenie kryzysu, Instytut Literacki, Paryż.
• „Gazeta Wyborcza” – lustro demokracji, Noir sur Blanc.
• Salon patriotów, Rytm, Warszawa.
• Pochówek dla rezuna, Czarne, Wołowiec 2001.
• Irak. Piekło w raju, Świat Książki, Warszawa 2004.
• Izrael już nie frunie, Czarne, Wołowiec 2006.
• Powiatowa rewolucja moralna, Znak, Kraków 2009.
• Bedzies wisioł za cosik. Godki podhalańskie, Kraków: Znak, 2010.
• Balagan. Alfabet izraelski, Warszawa: Agora, 2012.
• Arab strzela, Żyd się cieszy, Warszawa: Świat Książki, 2012.
• Oczy zasypane piaskiem, Wołowiec: Czarne, 2014.
• Szcze ne wmerła i nie umrze. Rozmowa z Jurijem Andruchowyczem, Wołowiec: Czarne, 2014.
• Zielone migdały, czyli po co światu Kurdowie, Wołowiec: Czarne, 2016

TŁUMACZENIA

czeski:

• Izrael už se nevznášί [Izrael już nie frunie], tłum. Lucie Zakopalová, Michala Benešová, Praga: Dokořán, 2013.
• Irák. Peklo v ráji [Irak. Piekło w raju], tłum. Michala Benešová, Lucie Zakopalová, Praga: Dokořán, 2015.

słowacki:

• Oči zasypané pieskom [Oczy zasypane piaskiem], tłum. Juraj Koudela, Krasno na Kysucou: Absynt, 2015.

ukraiński:

• Pohoron Rizuna [Pochówek dla Rezuna], tłum. Andrij Bondar, Kijów: Nasz Czas, 2006.