Literatura

fot. Krzysztof Dubiel

Marek Krajewski

(ur. 1966) – autor kryminałów, były wykładowca akademicki (filologia klasyczna). Jeden z najchętniej tłumaczonych polskich pisarzy współczesnych.

Krajewski w dużym stopniu przyczynił się do odrodzenia na początku XXI wieku polskiej prozy kryminalnej i sprawił, że niemal przez dekadę kryminał retro był podgatunkiem dominującym. Wszystko to za sprawą cyklu powieści, którego protagonistą jest niemiecki policjant Eberhard Mock, zapoczątkowanego Śmiercią w Breslau (1999). Cykl bardzo szybko zyskał miano bestsellerowego. Krajewski w udany sposób połączył w swoich powieściach elementy kryminału noir, przede wszystkim z ducha Raymonda Chandlera, oraz tak zwanej prozy małych ojczyzn. Chandlerowski jest główny bohater serii. Mock to człowiek niejednoznaczny, rozdarty między dobrem a złem, skażony licznymi nałogami, ale jednak budzący sympatię, głównie dlatego, że jest wierny kanonowi swoich wartości. Z czarnym kryminałem powieści autora Końca świata w Breslau (2003) łączy też atmosfera – mroczna i duszna. Zaś z inspiracji prozą małych ojczyzn pochodzi obraz przedwojennego i wojennego (w Festung Breslau, 2006) Breslau, miasta bezpowrotnie zniszczonego przez „historię spuszczoną z łańcucha”.

Krajewski bardzo szybko wypracował własną formułę powieści kryminalnej retro, którą konsekwentnie posługiwał się w kolejnych książkach. Swoistym znakiem firmowym autora Widm w mieście Breslau (2005) stały się specyficzne intrygi budowane wokół motywów zbrodni na tle seksualnym albo zbrodniczych działań mniej lub bardziej tajnych stowarzyszeń.

Po serii z Mockiem Krajewski poświęcił się pisaniu drugiego cyklu kryminalnego, którego głównym bohaterem jest komisarz Edward Popielski. Jego akcja rozgrywa się w przedwojennym Lwowie, a w późniejszych częściach serii także w powojennym Wrocławiu (obaj bohaterowie Krajewskiego prowadzili wspólne śledztwo w powieści Głowa Minotaura, 2009). Popielski jest bohaterem podobnym do Mocka. Tak samo jak policjant z Breslau uwielbia łacinę, szachy, mocne trunki i dobre jedzenie, spędza czas w towarzystwie prostytutek, a w trakcie śledztwa niezbyt przejmuje się procedurami policyjnymi, grając według własnych zasad.

Krajewski jest także współautorem książek. Razem z Mariuszem Czubajem napisał dwa kryminały współczesne: Aleja samobójców (2008) i Róże cmentarne (2009). Należą one do serii powieściowej, w której głównym bohaterem jest policjant z Gdańska, nadkomisarz Jarosław Pater, niepokorny typ, miłośnik jazzu i piłki nożnej, purysta językowy. Kryminały te to udane połączenie elementów typowych dla pisarstwa obu autorów, takich jak wielopoziomowe intrygi kryminalne, serie mrocznych zbrodni, dbałość o precyzyjny i zajmujący opis przestrzeni miejskiej, humor i ironia. Książka Umarli mają głos. Prawdziwe historie (2015) jest wspólnym dziełem Krajewskiego oraz słynnego patologa i biegłego sądowego Jerzego Kaweckiego. Składa się z dwunastu – wedle określenia autora – opowiadań reportażowych, fabularyzowanych relacji ze skomplikowanych, trudnych śledztw, w których w swojej kilkudziesięcioletniej praktyce zawodowej brał udział patolog.

Krajewski zdobył między innymi Nagrodę Wielkiego Kalibru (2003) oraz Paszport „Polityki” (2005).

BIBLIOGRAFIA

  • Śmierć w Breslau, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999.
  • Koniec świata w Breslau, Warszawa: W.A.B., 2003.
  • Widma w mieście Breslau, Warszawa: W.A.B., 2005.
  • Festung Breslau, Warszawa: W.A.B., 2006.
  • Dżuma w Breslau, Warszawa: W.A.B.,  2007.
  • Aleja samobójców (wspólnie z Mariuszem Czubajem), Warszawa: W.A.B., 2008.
  • Róże cmentarne (wspólnie z Mariuszem Czubajem), Warszawa: W.A.B., 2009.
  • Głowa Minotaura, Warszawa: W.A.B., 2009.
  • Erynie, Kraków: Znak, 2010.
  • Liczby Charona, Kraków: Znak, 2011.
  • Rzeki Hadesu, Kraków: Znak, 2012.
  • W otchłani mroku, Kraków: Znak, 2013.
  • Władca liczb, Kraków: Znak, 2014.
  • Arena szczurów, Kraków: Znak, 2015.
  • Mock, Kraków: Znak, 2016.
  • Mock: Ludzkie zoo, Kraków: Znak, 2017.
  • Mock: pojedynek, Kraków: Znak, 2018.
  • Mock: Golem, Kraków: Znak, 2019.
  • Mock. Moloch, Kraków: Znak, 2020.
  • Diabeł stróż, Kraków: Znak, 2021.
  • Błaganie o śmierć, Kraków: Znak, 2022.
  • Dziewczyna o czterech palcach, Kraków: Znak, 2019.
  • Pomocnik kata, Kraków: Znak, 2020.
  • Miasto szpiegów, Kraków: Znak, 2021.
  • Czas zdrajców, Kraków: Znak, 2022.
  • Demonomachia, Kraków: Znak, 2022.
  • Pasożyt, Kraków: Znak, 2023.
  • Ostra, Kraków: Znak, 2023.
  • Słowo honoru, Kraków: Znak, 2024.
  • Ostatni pisarz, Kraków: Znak, 2024.

TŁUMACZENIA

angielski:

  • Death in Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Danusia Stok, London: MacLehose Press / Quercus Books, 2008.
  • Phantoms of Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Danusia Stok, London: MacLehose Press, 2010.
  • The End of the World in Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Danusia Stok, London: Quercus Books, 2013.
  • The Minotaur’s Head [Głowa Minotaura], tłum. Danusia Stok, London: MacLehose Press, 2012.

bułgarski:

  • Смърт в Бреслау [Śmierć w Breslau], tłum. Plamiena Baženowa, Sofija: Bgkniga, 2013.

chorwacki:

  • Smrt u Breslauu [Śmierć w Breslau], tłum. Mladen Martić, Zaprešic: Fraktura 2009.
  • Kraj svijeta u Breslauu [Koniec świata w Breslau], tłum. Mladen Martić, Zaprešic: Fraktura 2010.
  • Sablasti u Breslauu [Widma w mieście Breslau], tłum. Mladen Martić, Zaprešic: Fraktura, 2010.

czeski:

  • Smrt v Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Michał Przybylski, Brno: MOBA, 2008.
  • Konec světa v Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Michał Przybylski, Brno: MOBA, 2009.
  • Přizraky Breslau [Widma w mieście Breslau] tłum. Michał Przybylski, Brno: MOBA, 2010.
  • Erínye, tłum. Stanislav Komárek, Praha: Argo, 2019.
  • Charónova čísla [Liczby Charona], tłum. Stanislav Komárek, Praha: Argo, 2020.

duński:

  • Døden i Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Hanne Lone Tønnesen, København: Tiderne Skifter, 2009.
  • Kalendermordene [Koniec świata w Breslau], tłum. Hanne Lone Tønnesen, København: Tiderne Skifter, 2009.
  • Fæstning Breslau [Festung Breslau], tłum. Hanne Lone Tønnesen, København: Tiderne Skifter, 2012.
  • Spøgelser i Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Hanne Lone Tønnesen, København: Tiderne Skifter 2014.

francuski:

  • Fin du monde à Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Charles Zaremba, Paris: Éditions Gallimard, 2011.
  • La mort à Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Charles Zaremba, Paris: Éditions Gallimard, 2012.
  • Les fantômes de Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Margot Carlier, Paris: Éditions Gallimard, 2008.
  • La peste à Breslau [Dżuma w mieście Breslau], tłum. Margot Carlier, Maryla Laurent, Paris: Éditions Gallimard, 2009.
  • La forteresse de Breslau [Festung Breslau], tłum. Laurence Dyèvre, Paris: Éditions Gallimard, 2012.

grecki:

  • To σηmaδi toy Σkopπioy [Śmierć w Breslau], tłum. Irena Szelągiweicz-Ellenikos, Athīna: Metaixmio, 2009.
  • Το κεφάλι του Μινώταυρου [Głowa Minotaura], tłum. Anastazja Chatzigiannidis, Athīna: Metaixmio, 2010.

hebrajski:

  • שעת העקרבים [Śmierć w Breslau], tłum. Borys Gerus, Jeruszalajm: Keter, 2010.

hiszpański:

  • Muerte en Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Fernando Otero Macías, Madrid: Alamut, 2008.
  • Fin del mundo en Breslau [Koniec świata w mieście Breslau], tłum. Fernando Otero Macías, Madrid: Alamut, 2008.
  • Espectros en Breslau [Widma w mieście Breslau] tłum. Anna Rubió Rodón, Jerzy Sławomirski, Barcelona: RBA Libros, 2011.
  • Peste en Breslau [Dżuma w Breslau], tłum. Ana Rubió Rodón, Jerzy Sławomirski, Barcelona: RBA Libros, 2011.

litewski:

  • Pasaulio pabaigo Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Vidas Morkunas, Vilnius: Alma Litera, 2006.

macedoński:

  • Смрт во Бреслау [Śmierć w Breslau], tłum. Filip Dymiewski, Skopje: Begemot, 2013.
  • Крај на светот во Бреслау [Koniec świata w Breslau], tłum. Filip Dymiewski, Skopje: Begemot, 2014.

niderlandzki:

  • Spoken in Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Karol Lesman, Amsterdam: Van Gennep 2007.
  • Kalendermoorden in Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Rita Depestel, Greet Pauwelijn, Amsterdam: Van Gennep, 2008.
  • De kalender-moordenaar [Koniec świata w Breslau], tłum. Rita Depestel, Greet Pauwelijn, Amsterdam: Van Gennep, 2009.

niemiecki:

  • Tod in Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Doreen Daume, München: btb Verlag, 2002.
  • Der Kalenderblattmörder [Koniec świata w Breslau], tłum. Paulina Schulz, München: DTV, 2006.
  • Gespenster in Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Paulina Schulz, München: DTV, 2007.
  • Festung Breslau, tłum. Paulina Schulz, München: DTV, 2008.
  • Pest in Breslau [Dżuma w Breslau], tłum. Paulina Schulz, München: DTV, 2009.
  • Finsternis in Breslau: Kriminalroman [Głowa Minotaura], tłum. Paulina Schulz, München: DTV, 2012.

norweski:

  • Gjenferdene i Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Anne Walseng, Bergen: Vigmonstad & Bjørke, 2009.
  • Pesten i Breslau [Dżuma w Breslau], tłum. Anne Walseng, Bergen: Vigmostad Bjørke, 2010.
  • Verdens ende i Breslau [Koniec świata w Breslau] tłum. Anne Walseng, Bergen: Vigmostad & Bjørke, 2011.

rosyjski:

  • Пригоршня скорпионов [Śmierć w Breslau], tłum. Leonid Michajłowicz Cywian, Sankt-Petersburg: Azbuka-klassika, 2005.
  • Рризраки Бреслау [Widma w mieście Breslau], tłum. Sergiej Sokołow, Moskwa: Phantom Press 2007.
  • Голова Минотавра [Głowa Minotaura], tłum. Sergiej Podrażanskij, Moskwa: Mosty Kultury / Geszarim, 2012.

rumuński:

  • Sfȃrşitul lumii la Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Cristina Godun, Bucureşti: Crime Scene Press, 2018.

słowacki:

  • Smrť v Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Tomáš Horváth, Bratislava: SLOVART, 2007.
  • Koniec sweta v Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Tomáš Horváth, Bratislava: SLOVART, 2008.
  • Pevnosť Breslau [Festung Breslau], tłum. Tomáš Horváth, Bratislava: SLOVART, 2010.

szwedzki:

  • Vålnader i Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Lisa Mendoza Åsberg, Stockholm: Weyler, 2009.

turecki:

  • Akrabin laneti [Śmierć w Breslau], tłum. N.I. Ateş, Istambul 2011.

ukraiński:

  • Кінець світу в Бреслау [Koniec świata w Breslau], tłum. Bożena Antoniak, Kyjiw: Fakt, 2007.
  • Смерть у Бреслау [Śmierć w Breslau], tłum. Bożena Antoniak, Kyjiw: Nora-Druk, 2009.
  • Голова Мінотавра [Głowa Minotaura], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Piramida, 2009.
  • Привиди в місті Бреслау [Widma w mieście Breslau], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Urbino 2010.
  • Еринії [Erynie], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Urbino 2010.
  • Числа Харона [Liczby Charona], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Urbino, 2011.

węgierski:

  • Halál Breslauban [Śmierć w Breslau], tłum. Péter Hermann, Budapest: Magvetö 2010.

włoski:

  • Morte a Breslavia [Śmierć w Breslau], tłum. Valentina Parisi, Torino: Einaudi, 2007.
  • La fine del mondo a Breslavia [Koniec świata w Breslau], tłum. Valentina Parisi, Torino: Einaudi, 2008.
  • Fortezza Breslavia [Festung Breslau], tłum. Valentina Parisi, Torino: Einaudi, 2014.

NC

Wróć