ur. 1955 r., dramatopisarka, prozaiczka, autorka słuchowisk; jedna z najbardziej cenionych dramatopisarek współczesnych, autorka m.in. sztuk Farrago i Przemiana 1999. Sztuki Amejko tłumaczono na wiele języków i wystawiano w licznych teatrach w Polsce i za granicą (m.in. w Anglii, Austrii, Czechach, Chorwacji); jako prozaiczka debiutowała książką Głośne historie (2003); opublikowała jeszcze powieść Żywoty świętych osiedlowych (2007); dwukrotnie nominowana do Nagrody Literackiej „Nike”.

Lidia Amejko jest właściwie dopiero u początku swojej prozatorskiej drogi, a już dała się poznać jako autorka wyrazista i ciekawa zarazem. W obu książkach posługuje się rozpoznawalnym, wyrafinowanym stylem, w którym język potoczny, momentami bardzo dosadny, miesza się z pełną wyrafinowania i wyobraźni metaforyką, sacrum – z profanum, realne – z wyobrażonym. Amejko nie tworzy jednak jedynie szeleszczących papierem „tekstowych światów”, nie bawi się snuciem fikcyjnych opowiastek. W tekstach pyta o rzeczy fundamentalne: sens, prawdę, Boga czy doświadczenie śmierci. Bohaterowie Głośnych historii żyją gdzieś na granicy różnych czasów i rozmaitych ontologicznie przestrzeni. Na pozór wydają się postaciami zwykłymi, by nie rzec – banalnymi, a odczucie to wzmacnia jeszcze typ narracji, zbliżający się do ustnej gawędy. Jednak problemy, z którymi się zmagają wcale nie są banalne; próbują oni zapanować nad chaosem egzystencji, znaleźć w niej stałe punkty zaczepienia.

W Żywotach świętych osiedlowych pisarka odwołała się do starego wzorca literackiego, czyli prozy hagiograficznej (Amejko chętnie posługuje się stylizacjami czy pastiszami, rozmaitymi strategiami intertekstualnymi; dla przykładu – przed wielu laty autorka ogłosiła w miesięczniku „Odra” swoje opowiadanie jako nieznany tekst Borgesa). Autorka umieszcza akcję powieści w scenerii współczesnego blokowiska, które jednak jest bardzo niezwyczajne. Albo inaczej – niezwyczajni są jego mieszkańcy i to, co im się przydarza. Wystarczy wskazać kilku bohaterów: Józef Drukarz – „dziurawiciel sensu”, Chajdeger – „Dobrodziej Słów Bezdomnych”, Kunerta – „Grabarka Marzeń”. Zupełnie normalne dla nich jest, że obok nich żyją prawdziwi święci, a Bóg wysyła do nich dyscyplinujące smsy. To powieść, w której – podobnie jak w poprzedniej książce – Amejko próbuje odpowiadać na fundamentalne dla współczesnego człowieka pytania, snując swój powieściowy dyskurs gdzieś na styku socjologii, psychologii, religii i nie poddanej żadnym ograniczeniom literatury.

Wydawać by się mogło, że Amejko posługuje się swoistą odmianą surrealizmu czy też realizmu magicznego. Jednak autorka Żywotów świętych osiedlowych uprawia po prostu „amejkizm” w czystej postaci. Inaczej tego określić nie sposób.

Więcej na temat twórczości Lidii Amejko znaleźć można na stronie internetowej www.amejko.pl

BIBLIOGRAFIA

• Głośne historie, Warszawa: Oficyna 21, 2003.
• Żywoty świętych osiedlowych, Warszawa: W.A.B., 2007.

TŁUMACZENIA

bułgarski:

• Teatr x 3 [Dwadrzewko; Farrago; Nondum], tłum. Sylwia Borisowa, Sofia: Panorama Plûs, 2007.

czeski:

• Známé příběhy [Głośne historie], tłum. Barbora Gregorová, Praha: Agite/Fra, 2010.
• Dvojdřívko [Dwadrzewko], tłum. Irena Lexová, w: Pobavme se o životě a smrti, Praha: Divadelní ústav, 2002.

francuski:

• La Vie des saints de la cité [Żywoty świętych osiedlowych], tłum. Lydia Waleryszak, Paris: Actes Sud, 2009.
• Farrago = Farrago, tłum. Kinga Joucaviel, Toulouse: Presses universitaires du Mirail, 2014.

niemiecki:

• w antologii: Anthologie polnischer Dramen der Gegenwart, tłum. Judith Arlt et al., Sulejówek: Agencja Dramatu i Teatru "Adit", 2000.
• Die Vorstadtheiligen [Żywoty świętych osiedlowych], tłum. Bernhard Hartmann, Kolonia: Dumont Buchverlag 2011.

węgierski:

• A telepi szentek élete [Żywoty świętych osiedlowych], tłum. Lajos Pálfalvi, Budapest: Noran Libro, 2017.
• Nondum w: Polkák: új lengyel drámák, tłum. Patrícia Pászt, Pozsony; Dunaszerdahely: Kalligram Polgári Társulás, 2017.