Literatura

Justyna Bargielska
ur. 1977 roku, poetka, prozaiczka. Laureatka III edycji konkursu poetyckiego im. Rainera Marii Rilkego (2001) oraz nagrody specjalnej w konkursie im. Jacka Bierezina (2002). Dwukrotna laureatka Nagrody Literackiej Gdynia: w roku 2010 za tom wierszy Dwa fiaty oraz w 2011 za tom prozy Obsoletki. Za ten tom nominowana także do Paszportów Polityki, za tom wierszy Bach for my baby – do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius oraz Nagrody Literackiej Nike. Jej wiersze były tłumaczone m.in. na język angielski i słoweński.
Książki Justyny Bargielskiej charakteryzują się bardzo dosadnym, zmysłowym językiem. Dominuje w nich czarne, makabryczne poczucie humoru. Zanurzone są w surrealnych, nieco baśniowo-dziecięcych krajobrazach. Zmysłowość, baśniowość i absurdalne poczucie humoru to najbardziej charakterystyczne cechy tych wierszy. Nie jest tak bez powodu: Bargielską interesują różne aspekty cielesności człowieka. Poetka stara się je pokazać w rozmaitych uwikłaniach: macierzyństwa, seksualności, śmierci.
Najczęściej powracającym problemem w jej pisaniu jest doświadczenie macierzyństwa. W China Shipping doświadczenie to zaowocowało intensywną grą z językiem, który w książce objawiał swoją kreacyjną moc. Można było niemal odczuć radość podmiotu piszącego, który powoływał do istnienia świat imion własnych. Z kolei w Obsoletkach, opowiadając o martwych ciążach i poronieniach, Bargielska mierzyła się z traumą i odsłaniała żałobny wymiar macierzyństwa. Również Dwa fiaty określone były melancholijną perspektywą utraty i pustki. Śmierć i miłość, zamknięte w granicach zmysłowego pożądania, poetka często w zbiorze przywoływała za pomocą słówka „dotyk”.
To kolejny „temat” tej poezji: seksualność. Bargielska pokazuje podmiot swoich wierszy przede wszystkim przez pryzmat seksualności. Jej bohaterka prezentuje się nam w rolach matki, żony, kochanki. Zwłaszcza Małe lisy splatają ze sobą fantazje o kobiecości pożądającej poza normatywnie skonstruowanym społeczeństwem, szukającej dla siebie – dosłownie – mordercy z lasu, oraz kobiecości potwierdzającej reguły patriarchatu. Bach for my baby to jakby bardziej poetycka wersja ten samej historii. Wydarzenia rozgrywają się w tej książce w erotycznym trójkącie: mąż, żona i ten trzeci. Miłosna retoryka w wierszach Bargielskiej często wprowadza porządek tego, co niewidzialne. Dlatego można w przypadku tej poezji mówić także o pewnego rodzaju religijności, mniej lub bardziej mistycznej.
Bargielska splata ze sobą figury i wartości kultury mieszczańskiej, patriarchalnej i chrześcijańskiej. W tak zakreślonych ramach prezentuje związki kobiecego podmiotu ze społeczno-religijnymi porządkami. Kobieta w tych wierszach jest odzwierciedleniem męskich fantazji, jak i wyrazem pragnienia niepochwytności. Jeśli między nimi jest jakaś różnica, to pochodzi ona z różnicy przenikliwości jej czytelników.
BIBLIOGRAFIA
zbiory wierszy:
- Dating Sessions, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003.
- China Shipping, Kielce: kserokopia.art.pl, 2005.
- Dwa fiaty, Wrocław: Biuro Literackie, 2009.
- Bach for my baby, Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
- Nudelman, Wrocław: Biuro Literackie, 2014.
- Selfie na tle rzepaku, Wrocław, Biuro Literackie, 2016.
wybory wierszy:
- Szybko przez wszystko, Wrocław: Biuro Literackie, 2013.
proza:
- Obsoletki, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2010.
- Małe lisy, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2013.
- Obie (wraz z Iwoną Chmielewską) Poznań: Wydawnictwo Wolno, 2016.
- Siedem przygód Rozalii Grozy, Biuro Literackie, 2017.
TŁUMACZENIA
angielski:
- The Great Plan B [wybór wierszy], tłum. Maria Jastrzębska, Ripon: Smokestack Books, 2017.
- Wiersze w: Free over blood. Contemporary Polish poetry in translation, tłum. Marek Kaźmierski, London: OFF_Press, 2011.
- Wiersze w: Scattering the dark: an anthology of Polish women poets, Buffalo: White Pine Press, 2015.
- Born sleeping [Obsoletki – fragment] w: Best European fiction 2016, Victoria, TX : Dalkey Archive Press, 2015.
Białoruski:
• Wiersze w: Čatyry = Cztery = Čtyri = Štyri = Négy, tłum. Maryâ Puškìna, Vìl'nâ: Logvìnaŭ, 2016.
chorwacki:
- Druga ruža [wybór wierszy, wydanie w języku polskim, chorwackim i angielskim], tłum. Đurđica Čilić Škeljo (chorwarcki) oraz Maria Jastrzębska, Katarzyna Szuster (angielski), Zagreb: Studentsko kulturno-umjetničko društvo Ivan Goran Kovačić, 2016.
czeski:
- Wiersze w: Antologie současné polské poezie, tłum. Lucie Zakopalová, Praha: Fra, 2011.
- Píšeš báseň [wybór wierszy], tłum. Lucie Zakopalová, Ostrava: Protimluv, 2013.
francuski:
- Petit renards [Małe lisy], tłum. Agnieszka Żuk, Montreal: Les Allusifs, 2016.
- Nudelman, tłum. Isabelle Macor, Corcoué-sur-Logne: Éditions Lanskine, 2019.
hiszpański:
- Pequeños zorros [Małe lisy], tłum. Katarzyna Olszewska Sonnenberg, Madrid: Báltica Editorial, 2019.
niemiecki:
- Kleine Füchse [Małe lisy], tłum. Lisa Palmes, Berlin: Klak Verlag, 2014.
- Wiersze w: Stillleben mit Crash: Gedichte aus Polen, Heidelberg: Verlag Das Wunderhorn, 2014.
słoweński
- Serija manjših ran [wybór wierszy], tłum. Staša Pavlović, Ljubljana : Beletrina, 2015.