(ur. 1975) – poetka i prozaiczka. Zajmuje się również przekładem, krytyką literacką i badaniami humanistycznymi. Profesorka Uniwersytetu Warszawskiego, nauczycielka akademicka w Instytucie Anglistyki UW i współtwórczyni Szkoły Ekopoetyki przy Instytucie Reportażu.

Pisanie Fiedorczuk reprezentuje nieantropocentryczny punkt widzenia świata. Oczywiste są także związki autorki z ekofeminizmem, od zbioru Tlen uzupełnione ponowocześnie rozumianą filozofią romantyczną. W Listopadzie nad Narwią Fiedorczuk przedstawiła wizję świata, w której dominują motywy podróży, tęsknoty, poczucia więzi nie tylko z ukochaną osobą, ale z wszystkimi żywymi istotami. W kolejnych książkach poetka rozszerzała swoją wizję o kosmiczne krajobrazy, istniejące równolegle światy pokazane w skali makro i mikro. W Tlenie możemy więc przeczytać o „wielkiej duszy świata”, świetlnych eksplozjach, gigantycznych organach wszechświata oraz o kompostowych mikroorganizmach, neutrinach i hemoglobinie roznoszącej życiodajny tlen. W Psalmach autorka upomina się o wykluczonych ludzi, ale też o rośliny, zwierzęta i krajobrazy wykonujące pracę żałoby dla tych, którzy zginęli w wydarzeniach pełzającej globalnej wojny, ale też dla bezpowrotnie straconych gatunków i ekosystemów.

W ten sposób Fiedorczuk włączyła się swoją poezją do dyskusji na temat związków sztuki i nauki (techniki), nowej wrażliwości i zmysłowości w posttechnologicznych warunkach. Jej twórczość kontynuuje tę filozofię pisania, którą rozpoczął Bolesław Leśmian, a później rozwijali Miron Białoszewski i Krystyna Miłobędzka – artyści wskazujący nieustannie na nieostre granice nie-ludzkiego i ludzkiego; także Fiedorczuk można uznać za poetkę zapisującą nową wrażliwość posthumanistycznego świata.

W zbiorze opowiadań Poranek Marii i powieści Biała Ofelia Fiedorczuk zajmuje się z kolei historiami kobiecymi, które, choć konsekwentnie ukazywane w kontekście społeczno-politycznym, mogą być rozumiane jako metafory inności, odmienności, obcości. Fiedorczuk jest autorką, która używając zmysłowego i plastycznego języka, pokazuje, że podmiot współodczuwający ze wszystkim, co żyje, jest także demistyfikatorem społecznych wmówień i krytycznym analitykiem ludzkich wspólnot.

W powieści Pod słońcem Fiedorczuk kreśli niezwykle barwne i oryginalne portrety ludzi składające się na obraz wielokulturowego, wielojęzycznego i pełnego sprzeczności Podlasia. W Domu Oriona konstelacyjna struktura przenosi nas do kolejnych miejsc – Puszczy Białowieskiej, rozgorączkowanych Aten, lasu deszczowego w środkowym Meksyku. Podążamy za intrygującymi i tajemniczymi splotami losów ludzi, zwierząt, minerałów i gwiazd pozostających w nieustającym ruchu. Najnowsza książka poetycka Glif jest za to nie tylko zbiorem wierszy, ale też traktatem filozoficznym o czasie, tożsamości i przenikaniu.

Julia Fiedorczuk za swój poetycki debiut Listopad nad Narwią (2000) otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” (2016) za powieść Nieważkość. Jest laureatką Nagrody im. Wisławy Szymborskiej (2018) za tom Psalmy oraz była nominowana do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” (2018) w kategorii książka roku za ten sam tom. W 2020 została nominowana do Nagrody im. Juliana Tuwima. W 2021 otrzymała nominację do Nagrody Literackiej miasta stołecznego Warszawy za powieść Pod słońcem.

BIBLIOGRAFIA

poezja:

• Listopad nad Narwią, Legnica: Biuro Literackie Port Legnica, 2000.
• Bio, Wrocław: Biuro Literackie, 2004.
• Planeta rzeczy zagubionych, Wrocław: Biuro Literackie, 2006.
• Tlen, Wrocław: Biuro Literackie, 2009.
• tuż-tuż, Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
• Psalmy, Wrocław: Fundacja na rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza, 2017.
• Astrostrada z girlandami. Wiersze zebrane, Wrocław: Warstwy, 2023.
• Glif, Wrocław: Warstwy, 2024.

proza:

• Poranek Marii i inne opowiadania, Wrocław: Biuro Literackie, 2010.
• Biała Ofelia, Wrocław: Biuro Literackie, 2011.
• Nieważkość, Warszawa: Marginesy, 2015.
• Bliskie kraje, Warszawa: Marginesy, 2016.
• Każdy śnił swój sen, Fundacja Nowoczesna Polska, 2019.
• Pod słońcem, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2020.
• Dom Oriona, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2023.

działalność translatorska:

• Laura Riding Jackson, Korona dla Hansa Andersena. Utwory wybrane: opowiadania, Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
• Laura Riding Jackson, Obroty cudów. Utwory wybrane: wiersze i eseje, Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
• Laurie Anderson, Język przyszłości, Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
• Forrest Gander, Bądź blisko, Kraków: Lokator, 2020 .
• Forrest Gander, Podwojone życie. Ekologia bliskości, Wrocław: Ossolineum, 2023.

TŁUMACZENIA

angielski:

• Oxygen [wybór wierszy], tłum. Bill Johnston, Brookline: Zephyr Press, 2017.
• Psalms [Psalmy], tłum. Bill Johnston, Madison: University of Wisconsin Press, 2023.

chiński:

• 猎户臂 = Orion’s shoulder [wybór wierszy w trzech językach], tłum. Lin Wei-Yun, Hong-Kong: The Chinese University of Hong Kong Press, 2018.

litewski:

• Po saule. Romanas [Pod słońcem], tłum. Kazys Uscila, Vilnius: Vaga, 2022.

hiszpański:

• Oxígeno [wybór wierszy], tłum. Gerardo Beltrán, México: Granises, Servicios de Edición y Comunicación La Otra, 2017.

serbski:

• Grafikon [wybór wierszy], tłum. Milica Markić, Novi Pazar: Građanski forum, 2019.
• Pod suncem [Pod słońcem], tłum. Milica Markić, Beograd: Službeni glasnik, 2023.

szwedzki:

• Syre [wybór wierszy], tłum. Irena Grönberg, Stockholm: Bokförlaget Lejd, 2017.

ukraiński:

• Недалекі краї [Bliskie kraje], tłum. Wiktoy Dmytruk, Czerniwci: V. Books XXI Ltd., 2019.

PK