(1909–1988) – poeta, prozaik, publicysta, dziennikarz radiowy i tłumacz.

Twórczość poetycką zaczął uprawiać już w czasach szkolnych; zadebiutował w 1929 roku zbiorem Słońce przez szpary. W 1931 podjął studia prawnicze, ale został relegowany z uczelni za lewicową działalność polityczną. W Lublinie był związany z kręgiem Józefa Czechowicza i awangardą lubelską. Zdobył w tym czasie prestiżową Nagrodę Młodego Pisarza Polskiej Akademii Literatury. Sympatyzował z ruchami komunistycznymi, czemu dawał wyraz w swojej twórczości – dwa jego tomy poetyckie zostały skonfiskowane z powodu wymowy komunistycznej. Od 1936 roku był redaktorem naczelnym miesięcznika „Wołyń”, redagował też „Dźwigary” i „Barykadę”. Współpracował między innymi z „Pionem”, „Skamandrem”, „Tygodnikiem Ilustrowanym”.

W latach 30. XX wieku zaczął się zajmować problematyką ukraińską: współpracował z ośrodkami emigracji ukraińskiej i kaukaskiej, a także z polskimi publicystami skupionymi przy Instytucie Wschodnim.

W czasie drugiej wojny światowej wziął udział w kampanii wrześniowej w 10 Brygadzie Kawalerii Zmotoryzowanej Stanisława Maczka; w listopadzie 1939 roku przedostał się do Francji, gdzie przebywał w obozie dla internowanych żołnierzy polskich. W czasie wojny redagował ulotki propagandowe, pismo literacko-polityczne „Wrócimy”, publikował wiersze. W 1941 roku przedostał się nielegalnie do Hiszpanii, gdzie został aresztowany i osadzony w więzieniu. Po uwolnieniu od 1943 roku mieszkał w Madrycie. Tam od 1949 roku współpracował z Radio Nacional de España, gdzie współtworzył sekcję polską; był jej głównym publicystą do 1975 roku.

W czasie emigracji publikował wiersze, artykuły, felietony i przekłady poetyckie z rosyjskiego, ukraińskiego i hiszpańskiego na łamach londyńskich „Wiadomości”, paryskiej „Kultury”, „Orła Białego”, „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza”. Współpracował też z „Zeszytami Historycznymi”. Był żarliwym publicystą i orędownikiem porozumienia polsko-ukraińskiego.

W jego emigracyjnej twórczości poetyckiej przeplatają się wpływy kultury ukraińskiej, której miłośnikiem i orędownikiem Łobodowski był od młodości, oraz literatury hiszpańskiej, z którą obcował w wybranej wygnańczej ojczyźnie. Z jego publicystyką ukrainofilską, która ukazywała się regularnie w paryskiej „Kulturze”, łączył się tematycznie choćby wydany po polsku i ukraińsku tom Pieśń o Ukrainie. Z kolei wpływy hiszpańskie widoczne są w późniejszym tomie Kasydy i gazele. Doceniany i stosunkowo szeroko znany jest też jego tomik poświęcony pamięci zamordowanej w czasie wojny poetce Zuzannie Ginczance: Pamięci Sulamity.

Po wojnie Łobodowski zaczął pisać zakrojone na szeroką skalę cykle prozatorskie. Trylogia ukraińska opowiada o losach Stasia Majewskiego, którego dotychczasowe sielskie życie na ukraińskim stepie zostaje zmącone przez rewolucję bolszewicką. W kolejnych tomach chłopak poznaje trudy codziennej walki o przetrwanie, a także solidarność życia w kozackiej stanicy, terror dietdomu i rozterki dojrzewania. Drugi epicki cykl Łobodowskiego to Dzieje Józefa Zakrzewskiego. W dwóch pierwszych tomach autor nakreślił panoramę życia politycznego, ideowego i towarzyskiego przedwojennego Lublina, a tomy ostatnie przenoszą akcję dalej na prowincję – Polesie i w inne części kraju, gdzie los rzuca młodego komunistę Józefa Zakrzewskiego. Cykle powieściowe Łobodowskiego po raz pierwszy ukazały się w kraju dopiero w XXI wieku.

Łobodowski był laureatem wielu nagród literackich przyznawanych na emigracji: paryskiej „Kultury” (1961), Klubu Srebrnej Ostrogi w Los Angeles (1961), Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1967), Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (1967), „Wiadomości” (1969), nagrody im. A. Godlewskiej w Szwajcarii (1971) oraz Kiermaszu Książki Polskiej Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Szwajcarii (1975). Zdobył Nagrodę Grona Przyjaciół Poezji Polskiej w Detroit (1976), Nagrodę im. J. Ławruka ze Starzyckich w Kanadzie (1976) oraz przyznawaną przez paryską „Kulturę” Nagrodę Literacką im. Z. Hertza (1982). W 1983 roku został mianowany członkiem honorowym Towarzystwa Polsko-Ukraińskiego w Paryżu. Odznaczony przez Rząd Rzeczpospolitej Polskiej na emigracji Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1985). W 1991 roku przyznano mu pośmiertnie honorową Nagrodę im. J. Czechowicza.

BIBLIOGRAFIA

poezja:

• Słońce przez szpary, Lublin: Drukarnia Ludowa J. Popiela, 1929.
• Gwiezdny psałterz, Lublin: Drukarnia Ludowa J. Popiela, 1931.
• O czerwonej krwi, Lublin 1931 [tom skonfiskowany w 1932, nakład zniszczony].
• W przeddzień, Lublin 1932 [tom skonfiskowany w 1932, nakład zniszczony].
• Rozmowa z Ojczyzną, Lublin: Drukarnia Popularna, 1935.
• Demonom nocy, Warszawa: F. Hoesick, 1936.
• Z dymem pożarów, Nicea: U Tyszkiewicza w Nicejskiej Filii jego Oficyna, 1941.
• Modlitwa na wojnę, Londyn: Światopol [Światowy Związek Polaków z Zagranicy], 1947.
• Uczta zadżumionych, Paryż: nakładem subskrybentów i autora, 1954.
• Złota Hramota, Paryż: Instytut Literacki, 1954.
• Pieśń o Ukrainie. Z przekładem na język ukraiński Ś. Hordyńskiego [tekst po polsku i ukraińsku], Paryż: Instytut Literacki, 1959.
• Kasydy i gazele, Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1961.
• Jarzmo Kaudyńskie, Londyn: Księgarnia Polska Orbis, 1969.
• W połowie wędrówki, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1972.
• Dwie książki, Paryż: Instytut Literacki, 1984.
• Mare nostrum, New York: Polander, 1986.
• Pamięci Sulamity, Toronto: Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, 1987.
• Dytyramby patetyczne, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1988.
• List do kraju [wybór wierszy], Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1989.
• Poezje wybrane, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1990.
• Wiersze i poematy, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1991.
• Elegia emigrancka, Lublin: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich; Kraków: Instytut Literatury, 2021.
• Międzywojenne tomy poetyckie, Warszawa: Fundacja Augusta hrabiego Cieszkowskiego, 2023.

proza:

Trylogia ukraińska

• Komysze, Londyn: Gryf, 1955.
• W stanicy, Londyn: Gryf, 1958.
• Droga powrotna, Londyn: Gryf, 1960.

Dzieje Józefa Zakrzewskiego

• Czerwona wiosna, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1965.
• Terminatorzy rewolucji, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1966.
• Nożyce Dalili, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
• Rzeka graniczna, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1970.

dramat:

• Wyzwolenie. Dramat w pięciu aktach, Lublin: Warsztat Kultury w Lublinie, 2021.

rozprawy, publicystyka:

• Por nuestra libertad y la vuestra. Polonia sigue luchando, Madrid: Editora Mudial, 1945.
• Literaturas eslavas, Madrid: Atlas, 1946.
• Kassandra jest niepopularna. Wybór tekstów z „Orła Białego” z lat 1956–1980, Poznań: Wydawnictwo im. Lecha Zondka, 1990.
• Worek Judaszów, Warszawa: Interim, 1995.
• Naród jest nieśmiertelny, Poznań: Wers, 1996.
• Żywot człowieka gwałtownego. Wspomnienia, Warszawa: Editions Spotkania, 1997.
• Przeciw upiorom przeszłości. Myśli o Polsce i Ukrainie, Lublin: Wydawnictwo Test, 2015.
• Poeta wobec sejsmicznych ruchów historii, Paryż: Instytut Literacki; Kraków–Warszawa: Instytut Książki. Dział Wydawnictw, 2017.

DZIAŁALNOŚĆ TRANSLATORSKA

• Wiersze i przekłady, t. 1, Lublin: Wydawnictwo Test, 2020 [przekłady z białoruskiego i ukraińskiego].
• Wiersze i przekłady, t. 2, Lublin: Wydawnictwo Test, 2020 [przekłady z hiszpańskiego].
• Wiersze i przekłady, t. 3, Lublin: Wydawnictwo Test, 2020 [przekłady z rosyjskiego]

z rosyjskiego:

• Aleksandr Błok, Wiersze włoskie, 2. tłum. Kazimierz Andrzej Jaworski, Chełm: Biblioteka „Kameny”, 1935.
• U przyjaciół [antologia poezji rosyjskiej], Lublin: [b.w.], 1935.
• Abram Terc [i.e. Andriej Siniawski], Sąd idzie; anonim, Co to jest realizm socjalistyczny?, Paryż: Instytut Literacki, 1959.
• Abram Terc [i.e. Andriej Siniawski], Opowieści fantastyczne, 2. tłum. S. Bergholz [i.e. Aleksander Wat], Paryż: Instytut Literacki, 1961.
•  Abram Terc [i.e. Andriej Siniawski], Lubimow, Paryż: Instytut Literacki, 1963.
• Aleksandr Sołżenicyn, Zagroda Matriony [opowiadanie], w: We własnych oczach. Antologia współczesnej literatury sowieckiej, Paryż: Instytut Literacki, 1963.
• Abram Terc [i.e. Andriej Siniawski], Myśli niespodziewane, Paryż: Instytut Literacki, 1965.
• I. Iwanow [i.e. A. Remizow], Czy istnieje życie na Marsie? Komedia (a może tragedia) w 3 aktach, Paryż: Instytut Literacki, 1961.
• Galina Sieriebriakowa, Huragan, Paryż: Instytut Literacki, 1967.
• Andriej Sacharow, Rozmyślania i postępie, pokojowym współistnieniu i wolności intelektualnej, Paryż: Instytut Literacki, 1968.
• Aleksandr Sołżenicyn, Oddział chorych na raka, Paryż: Instytut Literacki, 1971.
• Nikołaj Arżak [i.e. Julij Daniel], Mówi Moskwa, Wrocław: Universitas, 1981.

na hiszpański:

• Karol Wojtyła, Poesías, Madrid: Biblioteca Autores Cristianos, 2021.

TŁUMACZENIA

angielski:

• The Thickets [Komysze], tłum. Charles S. Kraszewski, Budapest: Central European University Press, 2024.

ukraiński:

• Проти упирів минулого. Думки про Польщу та Україну [Przeciw upiorom przeszłości. Myśli o Polsce i Ukrainie], tłum. Andrij Pawłyszyn, Lublin: Wydawnictwo Test; Lwiw: Wydawnictwo Astrolabia, 2016.
• Очерети [Komysze], tłum. Andrij Bondar, Kraków: Instytut Literatury; Ternopil: Wydawnictwo „Krok”, 2022.
• У станиці [W stanicy], tłum. Andrij Bondar, Kraków: Instytut Literatury; Ternopil: Wydawnictwo „Krok”, 2023.
• Зворотний шлях [Droga powrotna], tłum. Andrij Bondar, Kraków: Instytut Literatury; Ternopil: Wydawnictwo „Krok”, 2024.

AS