poeta, krytyk literacki, edytor, dziennikarz. Urodził się w Kruszwicy w 1958 r. Absolwent polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, na którym był zatrudniony jako asystent (1982-1984). Pracował też w wydawnictwie „Pomorze” w Bydgoszczy (1984-1989), był dziennikarzem „ITD” (1990), „Nowej Europy” (1992-1993), „Rzeczpospolitej” (1993-2005). Pełnił funkcję redaktora naczelnego Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” (2005-2012). W jego opracowaniu ukazały się wybory liryki: Juliusza Słowackiego, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Stanisława Grochowiaka i Edwarda Stachury. Jako poeta debiutował w „Życiu Literackim” (1979), na łamach tego tygodnika ukazała się też jego pierwsza recenzja krytycznoliteracka (1985). Jest laureatem wielu ważnych nagród, m.in.: im. Kazimiery Iłłakowiczówny (1988), im. Stanisława Wyspiańskiego (1989), im. Stanisława Piętaka (1991), im. Cypriana Kamila Norwida i Ryszarda Milczewskiego Bruna (2014). Od 1996 członek zespołu redakcyjnego i redaktor działu poezji miesięcznika „Twórczość”. Mieszka w Warszawie.

Poezję Drzewuckiego znamionują różnorodność gatunkowa i stylistyczna, inspiracje tyleż neoklasycyzmem w wyborze kunsztownej formy wiersza, co swobodne podejście do zastanej tradycji literackiej i jej odkrywcze przekształcanie. Krytycy podkreślają swoistą wielogłosowość jego liryki, polegającą na łączeniu kategorii pozornie ze sobą sprzecznych, m.in. retoryczności wypowiedzi oraz języka kolokwialnego, realizmu i pierwiastków surrealnych, powagi kontrapunktowanej humorem bądź ironią. Poezja Drzewuckiego – ujmowana w sposób przekrojowy – charakteryzuje się ewolucją w sferze postawy autorskiej: „klasycyzujący poeta niepokoju” (K. Lisowski), znany głównie z Ulicy reformackiej i Starożytnego języka, z czasem staje się poetą o wielu lirycznych obliczach – stoika pogodzonego z naturalnym biegiem rzeczy, obserwatora uroków świata, satyrycznego komentatora spraw publicznych i literackich etc. (Światło września, Dwanaście dni, Rzeki Portugalii). Istotną cechę tej twórczości stanowi także wewnętrzna dynamika, za sprawą której na przykład skupione, oszczędne wiersze sąsiadują z formami poematowymi, a tok rytmiczny urozmaicany jest nieoczywistymi przerzutniami. Stałym jej motywem tematycznym jest motyw podróży – wyeksponowany w znaczący sposób po raz pierwszy w Podróży na południe – wprowadzający do niej pełne kulturowych odwołań kwestie przemijania, kruchości istnienia, ale też mężnego znoszenia przypadków losu, akceptacji życia rozumianego jako współistnienie antynomii.

Równolegle do twórczości poetyckiej zajmuje się Drzewucki krytyką literacką. Na przestrzeni lat wypracował swój charakterystyczny styl, wolny od koturnowości i hermetyzmu krytyki akademickiej, odznaczający się za to klarownością wywodu i literacką maestrią. Pisze głównie o poezji oraz (rzadziej) prozie autorów różnych pokoleń i estetyk, oddając sprawiedliwość nie tylko uznanym twórcom (np. J. Iwaszkiewicz, Z. Herbert, T. Różewicz, W. Szymborska, J. Hartwig, A. Zagajewski, St. Barańczak, W. Gombrowicz, W. Myśliwski), ale też z różnych powodów zapomnianym (np. Wł. Szymanowicz, T. Gluziński). W wydanych zbiorach szkiców Chaos i konwencja, Smaki słowa, Akropol i cebula. O Zbigniewie Herbercie, Stanie skupienia, Charakterze pisma i Środku ciężkości zwraca uwagę na literacki indywidualizm i oryginalność artystycznego talentu, które są jednymi z najważniejszych dla niego kryteriów oceny omawianych dzieł. Jako krytyk wystrzega się wszelkiej programowości i nie wyznacza literaturze żadnych zobowiązań (społecznych, politycznych, religijnych etc.), przekonany o konieczności obrony jej prawa do niepodważalnej autonomii.

Wiersze i teksty krytycznoliterackie Janusza Drzewuckiego były tłumaczone na języki: angielski, szwedzki, czeski, węgierski, rumuński, rosyjski i serbski.

– Karol Alichnowicz

BIBLIOGRAFIA

Poezja:

• Ulica Reformacka. Wiersze z lat 1980-1986, Wydawnictwo Literackie, 1988.
• Starożytny język, Toruńskie Towarzystwo Kultury, 1989.
• Podróż na południe, Oficyna Cracovia, 1995; jako: Podróż na południe. Wiersze z lat 1986-1995: Oficyna Cracovia 1997.
• Światło września. 77 wierszy dawnych i nowych, Świat Literacki, 1998.
• Wiersze wybrane, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 2010.
• Dwanaście dni, Iskry, 2013.
• Rzeki Portugalii, Biblioteka „Toposu”, 2016.

Proza:

• Życie w biegu. O ludziach, miejscach, literaturze, piłce nożnej, maratonach i całej reszcie, Wydawnictwo Melanż, 2015.

Krytyka literacka:

• Chaos i konwencja, Krakowskie Wydawnictwo Akademickie „Alma Art”, 1988.
• Smaki słowa. Szkice o poezji, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999.
• Akropol i cebula. O Zbigniewie Herbercie, Tikkun, 2004.
• Stan skupienia. Teksty o prozie, Wydawnictwo Forma, 2014.
• Charakter pisma. Szkice o polskiej poezji współczesnej, Instytut Książki, 2015.
• Środek ciężkości. Szkice o współczesnej liryce polskiej, Instytut Mikołowski, 2016.
• Lekcje u Różewicza. Teksty krytycznoliterackie i osobiste, Warstwy, Wrocław 2018.