ur. 1967 w Krakowie. Pisarz, krytyk i twórca teatralny, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wykładał także na uniwersytetach amerykańskich.

Debiutował jako poeta w środowisku „bruLionu” tomem Z didaskaliów (1991). Potem przyszły kolejne: Pojedynek (1998), Ziemny początek (2000), Szary człowiek (2007), Jaśnienie (2011). Wiersze Grabowskiego układają się w poetycki traktat o tożsamości definiowanej wśród intensywnie znakowego odbioru świata, podróżującej pośród symboli tradycji wciąż obecnej, ale nieodparcie niestabilnej. Autor jednocześnie poszukuje archetypicznych, trwałych źródeł poezjowania i zmiennych form wiersza – harmonii i sprzeczności. Opukuje języki tradycji, a zarazem pozwala wybrzmiewać codziennej mowie ludzi i… rzeczy (niektóre liryki sprawiają wrażenie jakby rzeczy w nich mówiły same za siebie). Niekiedy można odnieść wrażenie, że pisanie wiersza jest dla Grabowskiego rodzajem medytacji – uważności, epifanii, wizji. Ale jego poezja jest też w subtelny sposób autoironiczna, niepewna siebie i świata… Jako dramaturg debiutował w 1994 r. w „Dialogu”. Wczesne dramaty Grabowskiego zostały zebrane w tomie Do trzech razy s z t u k a, otwiera go Monodram na dwie role, z obrazem małżeństwa jako alegorii ludzkiego losu, z kolei Miejsce to rodzaj tragikomedii w Mrożkowo-Ionescowym sztafażu, opartej na metaforze teatru w teatrze opowieści o cywilizacji, o Europie nowoczesnej i o Polsce po pierwszych latach przemiany. Czwarta osoba jest rodzajem epicko-symbolicznej opowieści o Polsce zaraz po przełomie, w formie współczesnego dramatu romantycznego, z trójwarstwową strukturą, w której plany akcji – rodzinne, historyczne, metafizyczne – nakładają się na siebie. W międzyczasie będzie jeszcze plenerowa Studnia, entuzjastycznie przyjęta we Włoszech. W kolejnym zbiorze Trzy, cztery – tragedia! (2015) znajdziemy monodram głosowy Następca oraz cykl ośmiu krótkich mikrotragedii Cnoty Zachodniej Cywilizacji (2007), zaprezentowany pierwotnie w Zagrzebiu. Są to obrazki ostre, miejscami drastyczne, świadomie nierozstrzygalne w ocenie bohaterów. Czymś zupełnie innym jest długi dramat Tłumaczenie śpiewu kozła – rodzaj „przepisania” Powrotu Odysa, estetycznie inspirowany koncepcją dramaturgiczną Wyspiańskiego i… Kantora. To tekst skomplikowany formalnie i wielowarstwowy, różnorodny stylistycznie i prowadzony w dwóch planach: zarazem literacko samoświadomego mitu i współczesnej fantazji o tym micie, z postaciami fikcyjnymi wchodzącymi w dialog z realnymi, ułożony w strukturę rytuału ofiarnego. Konstrukcja oparta jest na schemacie tragedii zemsty, ale niemożliwej do zrealizowania ze względu na niepewność ontologiczną świata i słabą tożsamość bohatera. Ostatnie dramaty autora to Pasaże i bramy (premiera w Paryżu), oparte na schemacie stacji drogi krzyżowej oraz Derby. Białoczerwoni, wystawione w Łodzi i nagrodzone „Złotą maską”. Grabowski jest także autorem opowiadań (można je odnaleźć w czasopismach) i szerokiego spektrum form naukowych i medytacyjnych. Otwiera je oryginalna rozprawa o semantyce wersyfikacji Wiersz – forma i sens (1999). Jej teoretyczne nachylenie nie powtórzy się w późniejszych tekstach – bliższych esejowi. Eseistyczny tom Klatka z widokiem (2004) to swoisty traktat o samoświadomości nowoczesnej literatury, z tezą o estetyce jako formie zastępczej wobec odmetafizycznionej filozofii, za którą modernizm tęskni. Osią kompozycyjną zbioru Uzmysłowienia (2010), zawierającego rozważania o teatrze i sztukach plastycznych, jest natomiast problem widzenia jako zmysłowego postrzegania rzeczywistości, a także „nadrzeczywistości”, bo ostatni tekst – o malarstwie Hoppera i teatrze no – mówi o „mistyce naturalnej”, niezwiązanej z żadną konkretną religią czy nawet kulturą. Z kolei książka Herbert-Hermes (2013) utrzymana jest w poetyce eseju wysokiego, naukowego. Eseje, poezja i dramaty Herberta są tu punktem wyjścia do rozważań filozoficznych o etycznej konfrontacji bohaterów z destrukcyjnym, osłabiającym naporem nowoczesności.

– Wojciech Kudyba

BIBLIOGRAFIA:

• Wiersz – forma i sens (teoria wiersza - Kraków 1999).
• Klatka z widokiem (eseje literackie - Kraków 2004).
• Uzmysłowienia (eseje o sztukach wizualnych - Kraków 2010).
• Herbert-Hermes. Konteksty nowoczesności w esejach, dramatach i wierszach Zbigniewa Herberta (monografia komparatystyczna - Kraków 2013)
• Z didaskaliów. 1986-89 (wiersze - Kraków 1991).
• Pojedynek. 1990-96 (wiersze - Warszawa 1998).
• Ziemny początek (wiersze - Kraków 2000).
• Szary człowiek (wiersze - Kraków 2007).
• Jaśnienie (wiersze - Sopot 2011).
• Do trzech razy s z t u k a (3 dramaty - Kraków 1999).
• Cnoty zachodniej cywilizacji (dramat opublikowany w języku chorwackim - Zagrzeb 2008).
• Trzy, cztery – tragedia! (4 dramaty - Kraków 2015).

• Ładne kwiatki, Sopot 2018

• Wersje, Warszawa 2018

• Am (dziennik z drugiej strony), Warszawa 2018