Instytut Książki

Republika czytających ludzi,
czyli informator programu Dyskusyjne Kluby Książki

(19.04.2021 r.)
 

Część 1 – Jaka jest idea i cele programu DKK?

a) Idea

Dyskusyjne Kluby Książki mają charakter inkluzywny. Programowi przyświeca założenie, że potrzebne są miejsca, w których można swobodnie rozmawiać o wspólnie czytanych książkach, oraz że nie trzeba być specjalistą (np. filologiem, krytykiem literackim czy bibliotekarzem), by czerpać przyjemność z tych rozmów. Dlatego też klubowicze DKK należą do wszystkich grup wiekowych i społecznych, mieszkają zarówno w wielkich miastach, jak i małych wsiach, wykonują różne zawody i mają różne zainteresowania, czytają kilkadziesiąt bądź kilka książek rocznie. Tym, co łączy tę zróżnicowaną społeczność, jest czerpanie przyjemności z czytania i dyskusji na temat literatury.

Spotkania i dyskusje o książkach mają charakter nieformalny. Aby zapewnić komfortowe warunki do swobodniej dyskusji na temat literatury, do minimum zostały ograniczone kwestie formalne. Choć program adresowany jest przede wszystkim do czytelników korzystających z bibliotek publicznych, to nie trzeba nawet posiadać karty bibliotecznej, aby móc uczestniczyć w spotkaniach i dyskusjach. Klubowicz nie musi też wypełniać żadnych dokumentów zgłoszeniowych ani wnosić jakichkolwiek opłat. O ile klub nie zdecyduje inaczej, klubowe spotkania nie są dokumentowane za pomocą nagrań audio-video. Klubowicz, jeśli nie chce, nie musi zawsze zabierać głosu, nie musi też chwalić omawianej książki. Klubowicze spotykają się w wybranym przez siebie miejscu, z wybraną przez siebie częstotliwością, jednak zazwyczaj nie rzadziej niż raz na dwa miesiące. Spotkaniom klubowym bliżej do rozmowy dobrych znajomych przy kawie niż oficjalnej konferencji.    

Kluby mają swobodę w wyborze lektur, które chcą czytać i omawiać. Choć program w swoich pierwotnych założeniach miał umożliwiać czytelnikom przede wszystkim obcowanie z polską literaturą najnowszą, to ani Instytut Książki, ani biblioteki wojewódzkie nie nakazują klubom czytania określonych pozycji. Każdego roku koordynatorzy wojewódzcy zbierają informacje od moderatorów klubów dotyczące książek z szeroko rozumianej literatury pięknej, które kluby chciałyby czytać i omawiać. Na podstawie tych informacji koordynatorzy dokonują zakupów kompletów książek w ramach programu. W ten sposób corocznie powiększa się zasób książek, z którego mogą korzystać kluby w danym województwie.

Dyskusyjne Kluby Książki działają przy bibliotekach publicznych, mogą także działać przy innych instytucjach (np. bibliotekach szkolnych, bibliotekach pedagogicznych, bibliotekach uczelni wyższych, bibliotekach parafialnych, domach kultury, przedszkolach, aresztach, więzieniach, klubach sportowych, fundacjach, stowarzyszeniach itp.) we współpracy z biblioteką publiczną.

Uzupełnieniem programu DKK są spotkania autorskie, dające możliwość osobistego spotkania klubowiczów z autorami czytanych przez siebie książek, szkolenia i wykłady dotyczące literatury najnowszej, konkursy na recenzję i wiele innych cennych inicjatyw, których organizatorami są instytucje prowadzące kluby, biblioteki wojewódzkie i Instytut Książki.

b) Cele programu DKK:

Strategicznymi celami programu są:

a) promocja kultury literackiej i czytelnictwa,
b) ożywienie i integracja środowisk skupionych wokół bibliotek publicznych,
c) zachęcenie nowych użytkowników do korzystania z bibliotek publicznych,
d) inspirowanie bibliotekarzy do kreowania mody na czytanie (m.in. poprzez włączanie klubów w ogólnopolskie kampanie proczytelnicze, takie jak Narodowe Czytanie bądź obchody literackich jubileuszy),
e) popularyzacja idei Dyskusyjnych Klubów Książki w środowiskach do tej pory niezaangażowanych w ruch.
 

Część 2 – Jakie są rodzaje Dyskusyjnych Klubów Książki?

Wspomniana w poprzedniej części idea programu DKK opierająca się o inkluzywność, nieformalność i wolność wyboru miejsca spotkań i rodzajów omawianej literatury powoduje, że kluby różnią się między sobą. Dlatego też w całej Polsce funkcjonują różnego rodzaju grupy czytelnicze, które można podzielić ze względu na:

a) wiek klubowiczów:

- kluby dla dzieci,
- kluby dla młodzieży,
- kluby dla dorosłych.

b) rodzaj klubowiczów np.:

- kluby dla przedszkolaków,
- kluby dla seniorów,
- kluby dla osób pracujących,
- kluby dla osób niepełnosprawnych,
- kluby dla więźniów.

c) charakter instytucji przy której działa klub np.:

- kluby biblioteczne,
- kluby szkolne,
- kluby ośrodków/domów/centrów kultury,
- kluby parafialne,
- kluby Uniwersytetów Trzeciego Wieku,
- kluby więzienne,
- kluby klubów sportowych.

d) rodzaj omawianej literatury np.:

- kluby miłośników fantastyki,
- kluby miłośników komiksu,
- kluby miłośników kryminału,
- kluby miłośników poezji.

e) sposób poznawania literatury:

- klub książki tradycyjnej,
- kluby audiobooków,
- kluby e-booków.

Oczywiście, powyższe klasyfikacje nie stanowią katalogu zamkniętego, a elastyczne ramy działania powodują, że co jakiś czas pojawiają się nowe, dotychczas niespotykane, rodzaje Dyskusyjnych Klubów Książki.

Część 3 – Jak założyć Dyskusyjny Klub Książki?

Krok 1 – Zbierz informacje

Jeśli jesteś bibliotekarzem:

- Określ, jaki klub chcesz założyć w swojej bibliotece.
- Zastanów się, gdzie możesz znaleźć klubowiczów. Poinformuj lokalną społeczność: wywieś ogłoszenie w bibliotece, w szkole, w sklepie – wszędzie tam, gdzie możesz znaleźć potencjalnych członków DKK. Nie zapomnij o stronie internetowej i mediach społecznościowych.
- Zastanów się, kto mógłby zostać moderatorem klubu. Ty, inny bibliotekarz, a może ktoś z klubowiczów?
- Zapytaj koordynatora wojewódzkiego programu o szczegóły. W wielu województwach klubów jest tak dużo, że na włączenie do programu trzeba będzie trochę poczekać. Pamiętaj, że zawsze możesz poprosić o pomoc i radę koordynatora wojewódzkiego programu DKK.

Jeśli jesteś czytelnikiem i chcesz założyć klub:

- Zbierz grupę klubowiczów: popytaj wśród znajomych, kolegów ze szkoły, z pracy, sąsiadów.
- Zastanów się, kto mógłby zostać moderatorem klubu. Ty, bibliotekarz z lokalnej biblioteki, a może ktoś z klubowiczów?
- Zgłoś się do biblioteki, z którą chcesz współpracować przy organizacji klubu.
- Zapytaj koordynatora wojewódzkiego programu o szczegóły. W wielu województwach klubów jest tak dużo, że na włączenie do programu trzeba będzie trochę poczekać.

Krok 2 – Zgłoś klub do koordynatora wojewódzkiego

Zgłoś utworzenie klubu do koordynatora wojewódzkiego na formularzu zgłoszeniowym dostępnym w bibliotece wojewódzkiej. Zapytaj, jakie są zasady współpracy między koordynatorem a klubem. Kontakty do koordynatorów znajdziesz na stronie Instytutu Książki i bibliotek wojewódzkich.

Krok 3 – Zorganizuj pierwsze spotkanie

Wraz z innymi klubowiczami zaplanuj pierwsze spotkanie. Wybierzcie odpowiednie miejsce i czas. Postarajcie się o swobodną atmosferę (kawa i ciastka mile widziane). Określcie zainteresowania grupy, czyli: co będziecie czytać (np. krótkie powieści dla ludzi, którzy nie mają dużo wolnego czasu, poezja, romanse, kryminały, fantastykę). Żeby lepiej się poznać, możecie odpowiedzieć sobie na pytania:

Czego szukam w lekturze?  Jakim jestem czytelnikiem?

poszukiwaczem przygód (Lubię silne emocje?)
zestresowanym (Czytam, żeby się odprężyć?)
zdesperowanym (Czytam cokolwiek, każdą książkę?)
zachowawczym (Czytam tylko swoich ulubionych autorów i nie lubię ryzykować?)
ambitnym (Czytam tylko wymagające lektury?)
lubiącym wygodę (Czy otoczenie i warunki, w jakich czytam, są równie ważne jak sama książka?)

Jakie są moje nawyki czytelnicze?

gdzie czytam? (W autobusie, jadąc do pracy? Na kanapie? W ogrodzie? Stojąc na przystanku? W wannie? Gdzie chciałbym/chciałabym czytać?)
kiedy czytam?
jak czytam? (Opuszczam nudne fragmenty czy czytam od deski do deski? Zaglądam na ostatnią stronę?)
czy czytam jedną książkę czy kilka jednocześnie?

Jaka była moja ostatnia lektura?

W jaki sposób wybieram lektury?

Każdy z klubowiczów może opowiedzieć o swoich ulubionych książkach i zaprezentować je reszcie grupy. Efektem pierwszego spotkania, oprócz wzajemnego poznania, powinien być wybór lektur na kolejne spotkania.

Krok 4 – Zaplanuj kolejne działania

Pierwsze spotkanie przebiegło w miłej atmosferze? Świetnie, ale to dopiero początek tworzenia grupy czytelniczej. Tak naprawdę to, co wydarzy się później, będzie prawdziwym sprawdzianem dla trwałości klubu. Nie wszystkie czytane książki okażą się porywające, niektórzy klubowicze będą pojawiać się na spotkaniach tylko od czasu do czasu, a dyskusje zdominuje jedna osoba spośród całej grupy – to tylko część problemów, z jakimi może spotkać się moderator DKK. Nie ma jednego, uniwersalnego rozwiązania mogących się pojawić kłopotów. Jednak doświadczenie wielu grup dowodzi, że kluby, które nie poprzestawały wyłącznie na regularnych spotkaniach, lepiej radzą sobie z przeciwnościami. Dlatego też tak ważne jest, żeby zaplanować działania, które będą przełamywały klubową rutynę. Warto od czasu do czasu:

- zorganizować spotkanie w innym miejscu niż zazwyczaj (np. w parku, ogrodzie, kawiarni);
- zaprosić na spotkanie specjalnego gościa, który może swoją opowieścią uzupełnić dyskusję na temat omawianej książki;
- pamiętać o klubowych jubileuszach działalności, na które można zaprosić np. członków rodziny klubowiczów, dyrekcję biblioteki i lokalnych samorządowców;
- włączać klub w działania lokalnej społeczności i akcje ogólnopolskie;
- organizować wspólne wyjazdy na targi książki bądź festiwale literackie;
- pamiętać o działaniach promocyjnych.   

Część 4 – Dyskusyjny Kluby Książki – podstawowe informacje

a) Tematyka spotkań

1. Jak sama nazwa wskazuje, Dyskusyjny Klub Książki to grupa osób, która spotyka się, aby porozmawiać o książkach. To pasja czytelnicza powinna być spoiwem klubu i najważniejszym tematem klubowych dyskusji.

2. Należy pamiętać o tym, żeby tematy, jakie zawsze pojawiają się w rozmowach dobrych znajomych (np. przepisy kulinarne, bieżące wydarzenia, towarzyskie plotki), nie zdominowały prowadzonych dyskusji.

3. Choć wybór konkretnych tytułów zależy od klubu, należy pamiętać, żeby były to lektury z zakresu szeroko rozumianej literatury pięknej (w tym szczególnie proza, poezja, utwory dramatyczne, reportaże, eseje, komiksy itp.). Prace historyczne, politologiczne, socjologiczne, techniczne i inne książki specjalistyczne czy naukowe, broszury, foldery, przewodniki, książki kucharskie, poradniki dotyczące stylu życia i wiele innych – wszystkie mogą być cennym kontekstem klubowych dyskusji, jednak to literatura piękna powinna stanowić ich sedno.

b) Organizator DKK

1. Dyskusyjny Klub Książki jako grupa nieformalna nie posiada osobowości prawnej. Organizatorem klubu jest instytucja, przy której działa, a sam klub jest formą jej działalności kulturalnej, oświatowej, wychowawczej czy prospołecznej.

2. Program DKK jest skierowany przede wszystkim do bibliotek publicznych bez względu na lokalizację (od bibliotek wojewódzkich po filie lokalnych bibliotek w małych miejscowościach). Kluby mogą działać również przy innych instytucjach (np. bibliotekach szkolnych, domach kultury, przedszkolach, parafiach itp.), jedynie we współpracy z biblioteką publiczną.

3. W procedurze rejestracji nowego klubu, której dokonuje koordynator wojewódzki, w przypadku ograniczonej liczby miejsc, kluby działające bezpośrednio przy bibliotekach publicznych mają pierwszeństwo nad klubami działającymi przy innych instytucjach we współpracy z biblioteką publiczną.

4. To właśnie instytucje, przy których działają kluby (przede wszystkim biblioteki, ale również domy kultury, szkoły, przedszkola, parafie, stowarzyszenia, fundacje itd.), powinny zadbać o bezpieczne i przyjazne miejsce spotkań klubowiczów, co w szczególności odnosi się do klubów dla dzieci i młodzieży oraz dla klubów dla osób niepełnosprawnych.

5. Instytut Książki i biblioteki wojewódzkie nie są organizatorami Dyskusyjnych Klubów Książki.

c) Członkowie

1. Członkiem Dyskusyjnego Klubu Książki dla dorosłych może być każda osoba, która ukończyła 18 lat, bez względu na wykształcenie, zainteresowania i doświadczenie czytelnicze.

2. Członkiem Dyskusyjnego Klubu Książki dla dzieci i młodzieży może być każda osoba, która nie ukończyła 18 lat, bez względu na zainteresowania i doświadczenie czytelnicze.

3. W przypadku osób niepełnoletnich organizator Dyskusyjnego Klubu Książki musi uzyskać zgodę rodziców bądź opiekunów prawnych na udział tych osób w spotkaniach DKK. 

4. Optymalna liczebność członków klubu wynosi od 3 do 15 osób. Taka grupa daje szansę na swobodną dyskusję, w której będą mogli się wypowiedzieć wszyscy członkowie klubu. W uzasadnionych przypadkach liczba uczestników może być większa.

5. Udział członków w spotkaniach Dyskusyjnego Klubu Książki jest bezpłatny.

d) Regularne spotkania

1. Klubowe spotkania powinny odbywać się co miesiąc, choć częstotliwość spotkań może być większa. Dyskusyjny Klub Książki, który chce działać w sieci klubów pod patronatem Instytutu Książki i bibliotek wojewódzkich, nie powinien spotykać się rzadziej niż raz na dwa miesiące (minimum sześć spotkań w ciągu roku). W wyjątkowych sytuacjach, na przykład wynikających z reżimu sanitarnego, klub może spotykać się rzadziej.

2. Klub może spotykać się w dowolnym miejscu (np. w bibliotece, szkole, kawiarni, domu jednego z uczestników). Instytucje, przy których działają kluby, powinny zadbać o bezpieczne i przyjazne miejsce spotkań klubowiczów, co w szczególności odnosi się do klubów dla dzieci i młodzieży oraz dla klubów dla osób niepełnosprawnych.

3. W wyjątkowych sytuacjach (np. związanych z reżimem sanitarnym) regularne spotkania klubu mogą odbywać się online.

4. W przypadku spotkań stacjonarnych warto zaoferować klubowiczom np. kawę, herbatę, ciastka.

5. Dyskusyjny Klub Książki zakłada pracę z określoną grupą osób przez dłuższy czas. Jest to wyjątkowo istotne w przypadku klubów dla dzieci i młodzieży, szczególnie zaś tych działających w szkołach i przedszkolach.

6. Moderator klubu dla dzieci i młodzieży działającego w szkole czy przedszkolu powinien zebrać grupę dobrowolnych uczestników i prowadzić z nimi regularne spotkania przez okres minimum jednego roku szkolnego. Uczestnicy takiego klubu powinni być w zbliżonym wieku.  

7. Dyskusyjny Klub Książki nie może zostać sprowadzony do tzw. lekcji bibliotecznych, w czasie których poszczególne klasy bądź grupy przedszkolne poznają bibliotekę szkolną lub publiczną. Niedopuszczalne jest zmuszanie uczniów bądź wychowanków do uczestnictwa w spotkaniach klubu czy wystawianie ocen za uczestnictwo w spotkaniach klubu. Na spotkaniach DKK w szkole nie powinny być omawiane obowiązkowe lektury szkolne wymienione w podstawie programowej z języka polskiego.

8. W przypadku klubów dla dzieci, które nie potrafią jeszcze samodzielnie czytać, moderator może odczytywać uczestnikom tekst lektury, a dyskusja na jej temat powinna zostać uzupełniona o gry i zabawy aktywizujące uczestników. Wraz z rosnącym wiekiem klubowiczów moderator powinien kłaść coraz większy nacisk na elementy dyskusji, a coraz mniejszy na dodatkowe aktywności.

e) Moderator:

1. Moderatorem klubu może zostać każda osoba pełnoletnia bez względu na wykształcenie i doświadczenie czytelnicze. Moderatorem klubu nie musi być bibliotekarz czy filolog. 

2. W przypadku klubów dla dzieci i młodzieży moderatorem klubu powinna zostać osoba mająca doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą.

3. Organizator klubu ma obowiązek weryfikacji moderatora klubu w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

4. Moderator nie pobiera wynagrodzenia za prowadzenie klubu ani z biblioteki wojewódzkiej, ani z Instytutu Książki. Instytucja, przy której działa klub, może finansować pracę moderatora z własnych środków.

5. Zaleca się, aby dyrektorzy instytucji, przy których działają kluby, nie wpisywali swoim etatowym pracownikom prowadzenia Dyskusyjnego Klubu Książki do zakresu obowiązków służbowych. Klubowe spotkania powinny być przyjemnością również dla samego moderatora, a nie wynikać z zawodowego przymusu.

f) Zasady dyskusji:

1. Szanujemy opinie innych klubowiczów.

2. Nie oceniamy gustów czytelniczych innych klubowiczów.

3. Nie wszystkie lektury nam się spodobają, ale mimo to spróbujmy je przeczytać.

4. Przychodzimy na spotkanie nawet wtedy, kiedy nie udało się nam dokończyć lektury.

5. Każdy członek klubu jest mile widziany, bez względu na to w jakim tempie czyta.

6. Jesteśmy otwarci na nowych autorów i nowe książki.

g) Praktyczne porady dla moderatorów:

1. Zadaniem moderatora w czasie spotkania jest pobudzanie dyskusji. Moderator nie powinien udowodniać, że jego własna interpretacja książki jest właściwa, przeciwnie powinien zachęcać klubowiczów do zabrania głosu, dzielić się z nimi swoimi wrażeniami na temat książki, itp.

2. Moderator nie powinien nikogo zmuszać do wypowiedzi i pamiętać, że każdy z klubowiczów może inaczej uczestniczyć w spotkaniu.

3. Jeśli dyskusja utknęła w miejscu, warto na kilka/kilkanaście minut podzielić grupę na mniejsze grupy lub pary, aby w takich podgrupach klubowicze zastanowili się nad poszczególnymi kwestiami dotyczącymi lektury. Można zapytać np.: Czy któraś z postaci występujących w tej książce przypomina wam kogoś znajomego? Z kim moglibyście się zaprzyjaźnić? Z kim moglibyście się identyfikować?

Część 5 – Korzyści wynikające z działania w sieci Dyskusyjnych Klubów Książki

Model funkcjonowania Dyskusyjnego Klubu Książki nie jest w żaden sposób zastrzeżony, ani obciążony prawami autorskimi, dlatego grupy dyskusyjne poświęcone literaturze mogą działać w różny sposób i być prowadzone przez różne podmioty. Jednak działanie w ramach projektu DKK, któremu patronuje Instytut Książki i biblioteki wojewódzkie, daje klubom szereg korzyści:

- dostęp do kompletów książek, które zakupuje biblioteka wojewódzka na rzecz klubów,
- możliwość udziału moderatorów w szkoleniach, warsztatach, wykładach,
- możliwość udziału klubowiczów w zjazdach, zlotach, spotkaniach,
- możliwość udziału moderatorów i klubowiczów w konkursach i innych inicjatywach,
- możliwość organizacji spotkania autorskiego na zaproszenie klubu,
- dostęp do materiałów promocyjnych,  
- merytoryczne wsparcie koordynatora wojewódzkiego i opiekuna programu w Instytucie Książki.

Część 6 – Zadania i obowiązki instytucji, przy której działa klub, oraz moderatora

Na instytucjach, które chcą organizować Dyskusyjny Klub Książki działający w sieci klubów koordynowanej i wspieranej przez Instytut Książki i biblioteki wojewódzkie, ciążą określone obowiązki i zadania.

a) Zgłoszenie klubu

1. Instytucja, która chce założyć Dyskusyjny Klub Książki, musi skontaktować się z właściwym koordynatorem wojewódzkim i ustalić z nim warunki współpracy.

2. Do rejestracji klubu konieczne jest wypełnienie, podpisanie i przesłanie karty zgłoszeniowej do koordynatora wojewódzkiego. Formularz karty zgłoszeniowej jest dostępny u koordynatora wojewódzkiego.

3. Koordynator wojewódzki może odmówić rejestracji klubu w sytuacji:

- braku uprzedniego ustalenia warunków współpracy,
- niewłaściwego wypełnienia karty zgłoszeniowej,
- braku współpracy instytucji, przy której ma działać klub, z biblioteką publiczną,
- uzasadnionych obaw co do zrozumienia idei i formy organizacyjnej DKK przez osoby decyzyjne w instytucji chcącej prowadzić klub,
- wysokiej liczby klubów w województwie, która przewyższa możliwości organizacyjne biblioteki wojewódzkiej.

4. W sytuacji, gdy liczba klubów w województwie przewyższa możliwości organizacyjne biblioteki wojewódzkiej, koordynator może wpisać klub na prowadzoną przez siebie listę rezerwową. W sytuacji zwolnienia miejsca – jeśli wciąż jest wola po stronie zgłaszającego – koordynator dokonuje rejestracji klubów z listy rezerwowej.

5. Kluby działające bezpośrednio przy bibliotekach publicznych mają pierwszeństwo przy rejestracji nad klubami działającymi przy innych instytucjach we współpracy z biblioteką publiczną. Natomiast kluby przy bibliotekach publicznych, przy których do tej pory nie działały kluby, mają pierwszeństwo nad tymi, w których kluby działały bądź wciąż działają.

b) Informowanie o zmianach

1. Instytucja, przy której działa klub powinna niezwłocznie informować koordynatora wojewódzkiego o wszelkich zmianach dotyczących sposobu funkcjonowania klubu, a w szczególności o zaprzestaniu działalności klubu, zmianie moderatora, zmianie danych adresowych klubu lub danych moderatora. 

c) Sprawozdawczość

1. W terminach określonych przez koordynatora wojewódzkiego i w zakresie przez niego wskazanym instytucja, przy której działa klub, ma obowiązek przekazać sprawozdanie z działalności Dyskusyjnego Klubu Książki. 

2. Uchylanie się od przekazywania sprawozdań, podawanie danych niepełnych bądź fałszywych będzie wiązało się z usunięciem klubu z sieci DKK, którym patronuje Instytut Książki i biblioteki wojewódzkie, a co za tym idzie utratą wszelkich korzyści wymienionych w części 5.

d) Książki, spotkania autorskie, inicjatywy – bieżąca działalność

1. Moderator klubu powinien być w stałym kontakcie z koordynatorem wojewódzkim programu.

2. Komplety książek dla klubu i materiały promocyjne są przesyłane na adres biblioteki publicznej, przy której działa klub, bądź biblioteki publicznej, z którą klub współpracuje. W uzasadnionych przypadkach komplety książek mogą być przesyłana na adres instytucji, przy której działa klub.

3. Klub wybiera z księgozbioru DKK przechowywanego w bibliotece wojewódzkiej tytuły, które chciałby omówić, i za pośrednictwem swojego moderatora przekazuje tę informację do koordynatora wojewódzkiego. Klub przekazuje również informacje dotyczące tytułów, które proponuje zakupić w celu uzupełnienia wojewódzkiego księgozbioru.

4. Zakupy nowych książek są realizowane przez koordynatorów w miarę możliwości finansowych i organizacyjnych. W uzasadnionych sytuacjach koordynator może odmówić zakupu zaproponowanego przez dany klub tytułu (np. tytuł zbyt specjalistyczny, tytuł nie jest dostępny w sprzedaży).  

5. Instytucja, przy której działa klub, jest odpowiedzialna za zwrot kompletu książek do biblioteki, z którą klub współpracuje, ta zaś odpowiada za przesłanie kompletu do koordynatora wojewódzkiego bądź przesłanie go do innego klubu. Książki wchodzące w skład kompletu powinny zostać zwrócone w stanie niepogorszonym.  

6. Klub za pośrednictwem moderatora przekazuje koordynatorowi wojewódzkiemu informacje dotyczące autorów, których chciałby gościć w ramach spotkania autorskiego. Koordynator wojewódzki informuje moderatorów o ofertach spotkań autorskich spływających od autorów, wydawnictw i agencji autorskich.

7. W sytuacji planowania spotkania autorskiego moderator klubu powinien działać w porozumieniu z dyrektorem instytucji, przy której działa klub, oraz koordynatorem wojewódzkim. 

8. Spotkania autorskie finansowane bądź współfinansowane w ramach programu DKK powinny mieć w miarę możliwości charakter otwarty dla publiczności. W sytuacji ograniczonej liczby miejsc pierwszeństwo mają klubowicze DKK. Zapis ten nie odnosi się do spotkań autorskich organizowanych w przedszkolach, szkołach, aresztach czy więzieniach.

9. Choć spotkania autorskie są istotnym elementem programu, to z przyczyn finansowych i organizacyjnych, nie muszą odbywać się w każdym klubie w każdym roku.

10. W przypadku spotkań autorskich odbywających się w ramach programu DKK, które są finansowe bądź współfinansowane ze środków Instytutu Książki, instytucja, przy której działa klub, jest zobowiązania do umieszczenia w materiałach promocyjnych (np. plakatach, ulotkach) i informacyjnych (np. zaproszenia) oraz na swojej stronie internetowej logotypów określonych w umowie między Instytutem Książki a daną biblioteką wojewódzką.

11. Z powodu zagrożenia epidemicznego spotkania autorskie mogą odbywać się w formie online na zasadach określonych w regulaminie programu dotacyjnego DKK na dany rok.

e) Zamknięcie klubu

1. W sytuacji zaprzestania działalności klubowej, instytucja, przy której klub działał, jest zobowiązana do niezwłocznego poinformowania koordynatora wojewódzkiego o tym fakcie i zwrócenia wypożyczonych kompletów książek.

2. Koordynator w uzasadnionych przypadkach może usunąć klub z sieci DKK, w szczególności w sytuacji:

- braku należytej współpracy ze strony moderatora klubu i instytucji, przy której działa (np. brak odpowiedzi na maile i telefony, uchylanie się od obowiązków sprawozdawczych, przesyłanie niepełnych bądź fałszywych danych w sprawozdaniach),

- prowadzenia klubu niezgodnie z ideą DKK i niniejszą instrukcją.

Część 7 – Zadania i obowiązki biblioteki wojewódzkiej oraz koordynatora wojewódzkiego

a) Biblioteka wojewódzka

1. Zadaniem biblioteki wojewódzkiej jest wspieranie Dyskusyjnych Klubów Książki działających na terenie województwa/podregionu we współpracy z Instytutem Książki.

2. Dyrekcja biblioteki jest zobowiązania do wyznaczenia spośród swoich pracowników lub zatrudnienia koordynatora bądź koordynatorów wojewódzkich programu.

3. Koordynatorem wojewódzkim powinna zostać osoba mająca doświadczenie w pracy bibliotecznej i pozyskiwaniu środków zewnętrznych oraz odpowiednie umiejętności interpersonalne.

4. Biblioteka wojewódzka jest zobowiązana do rozliczania dotacji pozyskiwanych z Instytutu Książki na zadania związane ze wspieraniem klubów zgodnie z regulaminem programu DKK na dany rok oraz umowami zawieranymi z Instytutem Książki.

b) Koordynator wojewódzki

1. Do obowiązków koordynatora wojewódzkiego należy przede wszystkim:

- utrzymywanie kontaktu z klubami w celu wspierania ich działalności, (m.in. zbieranie informacji od moderatorów na temat książek, które klub chciałby przeczytać, a także autorów, z którymi klubowicze chcieliby się spotkać, informowanie o inicjatywach realizowanych przez bibliotekę wojewódzką na rzecz moderatorów i klubowiczów),
- prowadzenie ewidencji Dyskusyjnych Klubów Książki na terenie województwa/podregionu (przyjmowanie kart zgłoszeniowych, rejestrowanie i wyrejestrowywanie klubów, aktualizowanie danych, przekazywanie aktualnych informacji do Instytutu Książki),
- zakup kompletów książek, które będą przedmiotem dyskusji klubów,
- dystrybuowanie kompletów książek do poszczególnych klubów,
- organizowania spotkań autorskich, wykładów o literaturze oraz szkoleń dla moderatorów, a także innych inicjatyw na rzecz klubów,
- prowadzenie działań promocyjnych (m.in. zachęcanie do zakładania nowych klubów, produkowanie i dystrybucja materiałów promocyjnych, informowanie mediów o działalności Dyskusyjnych Klubów Książki).

2. W swoich decyzjach dotyczących zakupów książek, organizacji spotkań autorskich, szkoleń, warsztatów itp. koordynator wojewódzki powinien kierować się przede wszystkim dobrem klubów. Niedopuszczalne jest wywieranie presji bądź oferowanie osobistych korzyści przez podmioty rynkowe (m.in. wydawnictwa, księgarnie, hurtownie, agencje autorskie) na koordynatorów wojewódzkich, aby dokonywali zakupów określonych pozycji bądź organizowali spotkania autorskie z określonymi osobami wbrew klubom.  

Cześć 8 - Zadania i obowiązki Instytutu Książki

1. Instytut Książki z siedzibą w Krakowie jako narodowa instytucja kultury powołana do promocji polskiej literatury na świecie oraz popularyzacji książek i czytelnictwa w kraju jest podmiotem nadzorującym i wspierającym projekt Dyskusyjnych Klubów Książki. Swoje zadania realizuje poprzez

- prowadzenie programu dotacyjnego dla wojewódzkich bibliotek publicznych na zadania związane ze wspieraniem Dyskusyjnych Klubów Książki,
- organizowanie, w miarę możliwości finansowych i organizacyjnych, spotkań, szkoleń, warsztatów, dyskusji, zlotów dla koordynatorów wojewódzkich, moderatorów i klubowiczów Dyskusyjnych Klubów Książki, a także innych inicjatyw wspierające program DKK,
- prowadzenie centralnej ewidencji wszystkich Dyskusyjnych Klubów Książki na podstawie danych przekazywanych przez koordynatorów wojewódzkich,
- promocję projektu (m.in. prowadzenie strony internetowej, mediów społecznościowych, przygotowywanie i produkcję materiałów promocyjnych),
- wsparcie merytoryczne koordynatorów wojewódzkich i moderatorów.

Cześć 9 – RODO w DKK

1. Przetwarzanie danych osobowych moderatorów i instytucji, przy której działa klub, odbywa się zgodnie z przepisami tzw. rozporządzenia ogólnego RODO (rozporządzenie UE 679/2016) i przepisami prawa krajowego.

2. Administratorami danych są trzy podmioty, które niezależnie przetwarzają dane w zakresie zadań statutowych.

- Instytut Książki z siedzibą w Krakowie – podmiot nadzorujący i wspierający DKK

- biblioteka wojewódzka – podmiot moderujący i wspierający działanie DKK

- Biblioteka/instytucja, przy której działa klub.

3. Instytut Książki z siedzibą w Krakowie (31-148) przy ul. Wróblewskiego 6, jako administrator danych, informuje, że moderatorowi i dyrektorowi/kierownikowi biblioteki/instytucji przysługuje prawo dostępu do swoich danych osobowych, sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu. Moderatorowi i dyrektorowi/kierownikowi biblioteki/instytucji przysługuje prawo do wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne do zarejestrowania i wspierania przez Instytut Książki działalności klubu.

Dane osobowe:

- moderatora przetwarzane będą przez czas sprawowania funkcji moderatora zgłoszonego klubu DKK, a następnie przechowywane przez czas wynikający z zasad archiwizacji dokumentacji na podstawie przepisów archiwalnych. Przetwarzanie danych jest niezbędne do realizowania zadania publicznego, jakim jest promocja czytelnictwa oraz sprawowanie nadzoru nad prawidłowym dysponowaniem środków w ramach programu dotacyjnego „Dyskusyjne Kluby Książki”. Instytut Książki informuje, że rezygnacja moderatora z prowadzenia DKK, w tym niepodanie lub wycofanie danych kontaktowych do upublicznienia na stronie programu może skutkować zawieszeniem działania lub utrudnieniem działania klubu (np. otrzymywania książek od wojewódzkiego koordynatora DKK) do momentu zgłoszenia nowego moderatora lub podania nowych danych kontaktowych.

- dyrektora/kierownika biblioteki/instytucji przetwarzane będą do momentu rozwiązania zgłoszonego klubu DKK, a następnie przechowywane przez czas wynikający z zasad archiwizacji dokumentacji na podstawie przepisów archiwalnych. Przetwarzanie danych jest niezbędne do realizowania zadania publicznego, jakim jest promocja czytelnictwa oraz sprawowanie nadzoru nad prawidłowym dysponowaniem środków w ramach programu dotacyjnego „Dyskusyjne Kluby Książki.

W celu otrzymania informacji o zasadach przetwarzania danych lub skorzystania ze swoich praw, proszę kontaktować się z Inspektorem Ochrony Danych: iod@instytutksiazki.pl.

4. Biblioteka wojewódzka, jako administrator danych, informuje, że przysługuje moderatorowi i dyrektorowi/kierownikowi biblioteki/instytucji prawo dostępu do swoich danych osobowych, sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienie sprzeciwu. Moderatorowi i dyrektorowi/kierownikowi biblioteki/instytucji przysługuje prawo do wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne do zarejestrowania i wspierania przez (nazwa biblioteki wojewódzkiej) działalności klubu. Podstawą przetwarzania danych jest realizacja zadania publicznego, tzn. promocji czytelnictwa.

Dane osobowe:

- moderatora przetwarzane będą przez czas sprawowania funkcji moderatora zgłoszonego klubu DKK, a następnie przechowywane przez czas wynikający z zasad archiwizacji dokumentacji na podstawie przepisów archiwalnych.

- dyrektora/kierownika biblioteki/instytucji przetwarzane będą do momentu rozwiązania zgłoszonego klubu DKK, a następnie przechowywane przez czas wynikający z zasad archiwizacji dokumentacji na podstawie przepisów archiwalnych. Przetwarzanie danych jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym. W celu otrzymania informacji o zasadach przetwarzania danych lub skorzystania ze swoich praw, proszę kontaktować się z Inspektorem Ochrony Danych: (adres e-mail IOD biblioteki wojewódzkiej).