Aktualności

30.09.2009

Tłumacz - ambasador, przyjaciel, ogniwo kultury

30 września, w dniu śmierci św. Hieronima, chyba najsłynniejszego tłumacza i ich patrona, autora przekładu biblii z greki i hebrajskiego na łacinę, na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Tłumacza. Wszystkim tłumaczom, dzięki pracy których możemy czytać światową literaturę po polsku, a zwłaszcza tym, dzięki którym  twórczość polskich pisarzy jest znana na całym świecie, Instytut Książki składa najserdeczniejsze życzenia.
 
Instytut Książki od wielu lat współpracuje z tłumaczami literatury polskiej, oferując im liczne programy wspierające ich prace oraz przyznając dwie ważne nagrody – Transatlantyk i Found in Translation. Najdłużej, bo już od 10 lat działa Program Translatorski ©Poland, pokrywający koszty przekładów literatury polskiej wydawanych za granicą. Dzięki programowi wydawcy zagraniczni łatwiej podejmują ryzyko wydania polskiej książki i wprowadzenia na swój rynek nieznanego często polskiego autora - ale też tłumaczenia polskiej klasyki. Do tej pory dzięki wsparciu Programu ukazało się ponad 800 przekładów polskich tytułów na języki obce, w tym tak egzotyczne, jak turecki, chiński, hebrajski. Od 2007 roku tłumacze mogą również starać się o dofinansowanie próbek swoich przekładów w programie Sample Translations ©Poland – bo to właśnie oni są często najlepszymi agentami literackimi, zabiegającymi o publikację swoich ulubionych książek i autorów u zagranicznych wydawców.

Od czterech lat działa Kolegium Tłumaczy, w ramach którego tłumacze literatury polskiej z całego świata mogą spędzić od jednego do trzech miesięcy w zaciszu pokoi gościnnych Willi Decjusza w Krakowie i pracować nad swoimi przekładami, korzystając z bibliotek i krakowskich księgarni oraz  konsultując swoje tłumaczenia z polskimi autorami i naukowcami. Przez te cztery lata Kraków odwiedziło aż 31 tłumaczy z 23 krajów (Białoruś, Brazylia, Bułgaria, Chiny, Czechy, Finlandia, Francja, Gruzja, Izrael, Kolumbia, Kuba,  Litwa, Łotwa,  Niemcy, Rosja, Serbia, Słowenia,  Ukraina, USA,  Węgry, Wielka Brytania, Wietnam, Włochy). W Krakowie powstał  chiński przekład "Podróży z Herodotem" pióra Wu Lan, gruzińska wersja "Imperium" Kapuścińskiego autorstwa Ambrosiego Griszikaszwili, węgierskie tłumaczenie "Dzienników" Gombrowicza dokonane przez Andrasa Palyi  czy też wietnamski tekst "Lubiewa", który wyszedł spod ręki Nguyen Thi Thanh Thu.

Instytut Książki co cztery lata organizuje Światowy Kongres Tłumaczy Literatury Polskiej. W tym roku podczas II Kongresu gościliśmy 215 tłumaczy z 56 krajów, w tym tych najwybitniejszych, z największym dorobkiem, zajmujących się działalnością przekładową od wielu lat: Billa Johnstona, Zofię Bobowicz, Karola Lesmana, Olafa Kühla, Renatę Schmidgall, Ksenie Starosielską. Kongres, co podkreślają sami tłumacze, daje możliwość bezpośredniego kontaktu z polską kulturą, a również i z innymi tłumaczami. W czasie I Kongresu w swoim słynnym wykładzie o roli tłumaczy we współczesnym świecie mówił Ryszard Kapuściński.

Zgodnie z postulatem samych tłumaczy Instytut Książki już rok temu uruchomił pierwszy polski serwis internetowy „Dla Tłumaczy”. Jego główną częścią jest baza tłumaczy literatury polskiej, która, poprzez tworzone i aktualizowane on line profile, prezentuje ich dorobek translatorski i ułatwia kontakty tłumaczom tych samych autorów czy też tym tłumaczącym na ten sam język. W bazie zarejestrowało się już ponad 120 tłumaczy.