Instytut Książki

Polska instalacja „Greenhouse silent disco” na Triennale w Mediolanie, program autorski IAM „44 x Mickiewicz”, premierowa kompozycja Nikoli Kołodziejczyka „Ballady i romanse na jazzowo” – to część projektów Instytutu Adama Mickiewicza przygotowanych na Rok Romantyzmu Polskiego.

Okazją do obchodów Roku Romantyzmu Polskiego ustanowionego przez Sejm RP jest 200. rocznica wydania „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza, których ukazanie się w 1822 roku uważa się za początek polskiego romantyzmu.

Instytut Adama Mickiewicza realizuje na świecie projekty, które pokazują nowoczesne interpretacje oraz wkład romantyzmu polskiego w dziedzictwo europejskie.

– „Misja i wizja Instytutu jest związana z promocją polskiej kultury za granicą, z prezentacją polskich artystów, ze wskazywaniem w naszych projektach na ten wkład polskiej kultury w światowe dziedzictwo. To jest bardzo ważne i szczególnie wyraźne w okresie romantycznym. Mając też świadomość, że dzisiaj ta kultura uczestnictwa nie jest już takim akademickim terminem, w realizowanych przez nas projektach, przede wszystkim chcemy pokazać, jak idee romantyczne rezonują w umysłach współczesnych polskich artystów. To jest pierwsza sprawa. To uczestnictwo widzimy też na płaszczyźnie angażowania publiczności, ich aktywnego udziału w przygotowywanych przez nas wydarzeniach. Oczywiście chcemy, by te projekty były odbiciem naszej polskiej wrażliwości” – mówiła w poniedziałek na konferencji prasowej dyrektor IAM Barbara Schabowska.

Weronika Elertowska, menedżerka megaprojektu Polski Romantyzm podkreśliła, że „romantyzm jest wciąż olbrzymim źródłem inspiracji dla współczesnych artystów”. „Te idee romantyczne mogą być wciąż atrakcyjne dla współczesnej publiczności” – dodała.

Współpracująca z IAM dr Katarzyna Buszkowska wskazała, że „Dialog z romantyzmem odbywa się właściwie w poszukiwaniu pewnej wspólnej, nowej wrażliwości. Staje się inspiracją do tego, czego możemy w tym romantyzmie poszukać (...) do czego on nas współcześnie inspiruje” – mówiła Buszkowska.

Instytut Adama Mickiewicza w marcu br. ogłosił rozstrzygnięcie naboru w ramach programu „44 x Mickiewicz”. Wyłonione instytucje, nadzorowane przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego, realizują w 2022 roku projekty zgodne z autorskim programem, który Instytut opracował z okazji obchodów Roku Romantyzmu Polskiego.

W ramach programu polskie instytucje kultury realizują projekty: „Ballady i romanse” (Narodowy Instytut Muzyki i Tańca), „Dziady w Tbilisi” (Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego), „Śladami Mickiewicza” (Instytut Literatury), „Wielka Emigracja od kuchni, czyli Mickiewicz i rydze…” (Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie), „Dziady Polsko-Ajnuskie – Przedświt” (Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku), „+Mąż i żona+, występ gościnny Polskiego Baletu Narodowego w Macedonii i na Węgrzech” (Teatr Wielki Opera Narodowa) oraz „Romantyczny most Mickiewicz – Eminescu” (Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach).

Suma środków finansowych przeznaczonych na realizację programu wynosi 1,5 mln zł.

Z kolei podczas 23. Triennale Sztuk Dekoracyjnych i Architektury Współczesnej w Mediolanie Instytut Adama Mickiewicza oraz Muzeum Architektury we Wrocławiu zaprezentują instalację „Greenhouse silent disco”. Będzie można oglądać ją od 15 lipca do 11 grudnia.

Instalacja, zaprojektowana przez Barbarę Nawrocką i Dominikę Wilczyńską (Miastopracownia), przyjmuje formę wypełnionej roślinami szklarni, która umożliwi bezpośredni kontakt ludzi i roślin. Została ona wyposażona w cyfrowe sensory połączone z systemami komputerowymi, które będą na bieżąco śledzić i rejestrować to wszystko, co „mówią” rośliny, czyli jak reagują na określone potrzeby i zmienne, np. dotyk człowieka czy zmieniające się warunki atmosferyczne na zewnątrz. „Mowę” roślin będzie można zrozumieć za pomocą zmieniających się kolorów świateł LED, a także dźwięków, na które będą ją przekładać systemy komputerowe.

„Greenhouse silent disco” wpisuje się w hasło przewodnie Triennale poprzez odwołania do romantycznych koncepcji zmysłowego, cielesnego doświadczania przyrody i współodczuwania z nią. Projekt został zainspirowany badaniami realizowanymi przez wybitnego fizjologa roślin profesora Hazema Kalajiego z Wydziału Rolnictwa i Biologii SGGW w Warszawie, który opracował metodę umożliwiającą monitorowanie kondycji poszczególnych roślin i całych ekosystemów.

– „Romantycy, jako pierwsi odkryli podmiotowość natury, tzn. zobaczyli jak można współodczuwać z tą naturą. To włączenie człowieka i natury w jeden łańcuch bytu przełożyło się na rozumienie sztuki, która sprowadza się do uznania tego zmysłowego, cielesnego odbioru świata i przyrody. To jest szalenie interesujące, w jaki sposób współcześnie możemy to pokazać, ale też możemy wprowadzić odbiorców w to współodczuwanie, w ten element uczestnictwa w to, jak to się dzieje” – zwróciła uwagę dr Buszkowska.

Kolejnym projektem z obszaru sztuk wizualnych, przygotowanym w ramach Roku Romantyzmu Polskiego, jest dźwiękowo-przestrzenna instalacja Katarzyny Krakowiak, która zostanie zaprezentowana w listopadzie w ikonicznej budowli paryskich Ogrodów Tuileries: Jeu de Paume. Wystawę zainauguruje koncert sopranistek, które wykonają kilkusekundowe utwory, demonstrując siłę gamy wokalnej. Zwieńczeniem projektu będzie album audio, będący zbiorem głosów publiczności.

Artystka, wykorzystując architekturę budynku Jeu de Paume stworzy przestrzeń akustyczną pozwalającą na usłyszenie specyficznej architektoniki budynku oraz umożliwiającą widzom stanie się częścią dzieła. Artystkę zainspirowała analogia ruchu piłeczki odbijającej się od ścian w grze „jeu de paume”, prekursorce dzisiejszego tenisa, z ruchem dźwięku w modelu akustycznym. Metaforyczne „bycie pod ścianą” odnosi się do uczucia niemocy związanego z niepewnością, postpandemicznym niepokojem, kryzysem klimatycznym.

– „Chcę podkreślić analogię między faktem odbijania się dźwięku od ścian i naszą pozycją uczestników ustawionych wobec pewnego rodzaju ściany, postrzeganej także jako doświadczenie egzystencjalne. Uzyskany obraz posłuży mi do dźwiękowego tła przygotowanego do finałowej kompozycji osadzonej społecznie” – wyjaśniła Katarzyna Krakowiak, cytowana przez IAM.

Polski romantyzm zostanie także zaprezentowany w przestrzeni miejskiej Paryża i Berlina. Nowy cykl instalacji multimedialnych Mikołaja Baliszewskiego „Mickiewicz. The Romantic / Romantyczność. Bicentenary of Polish romanticism” zawita jesienią do europejskich stolic. Wizualizacjom towarzyszyć będą nowe tłumaczenia poezji wieszcza.

Wideoinstalacje zostaną zaprezentowane w formie filmów wyświetlanych w centrach miast w wybranych lokalizacjach. Treści wideo będą prezentowane na ścianie zbudowanej z paneli LED wypełniających witrynę lokalu oraz drugiej analogicznej w jego wnętrzu. Odbiorcy będą mogli zobaczyć polski pejzaż i usłyszeć utwory Adama Mickiewicza recytowane przez narratora występującego w filmie. Do tej oryginalnej prezentacji wybrano trzy słynne wiersze poety: „Romantyczność” w tłumaczeniu Wystana Hugh Audena, „Stepy akermańskie” w nowym przygotowywanym tłumaczeniu oraz „Do samotności” przełożony przez Rolfe’a Humphriesa. Instalacji będzie towarzyszyć mikrotomik poezji, w którym znajdą się te trzy utwory.

Za reżyserię artystycznego filmu będącego integralną częścią wideoinstalacji Mikołaja Baliszewskiego odpowiadają Natalia Jakubowska i Łukasz Gronowski.

Instalację po raz pierwszy będzie można zobaczyć 5 września w Paryżu. Kolejnym miastem, w którym zostanie wyświetlona, będzie Berlin.

W 200. rocznicę wydania „Ballad i romansów” jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów i aranżerów młodego pokolenia Nikola Kołodziejczyk zaprezentuje zupełnie nowe spojrzenie na jedno z najważniejszych dzieł Adama Mickiewicza. Premierowe wykonanie utworów odbędzie się 13 sierpnia podczas międzynarodowego festiwalu Nišville Jazz Festival w Serbii. Następnie kompozycję będzie można usłyszeć w Budapest Music Center na Węgrzech. Do skomponowania jazzowej suity artystę zaprosił Instytut Adama Mickiewicza.

Kompozycje Kołodziejczyka zostały oparte na „Balladach i romansach” we współczesnej interpretacji literackiej Jacka Szymkiewicza. Poezję Mickiewicza przełożono na język angielski i dostosowano do jazzowego rytmu. Jej premierowe wykonanie artysta powierzył zespołowi, który swoim oryginalnym składem nawiązuje do polskich tradycji muzycznych, m.in. wykorzystując charakterystyczny dla muzyki ludowej śpiew białym głosem. Całość utworu utrzymana jest jednak w stylistyce jazzowej.

Partie solowe poszczególnych utworów wykonają: Tomasz Organek i Natalia Grosiak. Projekt jest organizowany we współpracy z Fundacją Muzyki Filmowej i Jazzowej.

Identyfikację wizualną dla IAM na Rok Romantyzmu Polskiego przygotował Jakub Woynarowski, artysta, projektant i kurator.

Ilustracja nawiązuje bezpośrednio do słynnej sentencji Adama Mickiewicza: „Miej serce i patrzaj w serce!”, zaczerpniętej z ballady „Romantyczność” powszechnie uważanej za literacki manifest polskiego romantyzmu, stając się hasłem Roku Polskiego Romantyzmu dla projektów zagranicznych.

Gadżetem przygotowanym przez IAM z okazji Roku Romnatyzmu Polskiego jest kostka Rubika – nawiązująca symbolicznie do idei układania rzeczy na nowo, zakładając jednak, że każdy porządek jest sztuczny i obcy romantycznej osobowości.

– „Zadbaliśmy o to, żeby ta klasyczna kostka Rubika miała nie tylko romantyczne, +patrzące serce+ Jakuba Woynarowskiego, ale miała także elementy związane z haptycznością i z dostępnością dla osób niewidzących, bo przecież romantyzm to jest to, co ukryte to, czego my wszyscy nie widzimy” – zaznaczyła w rozmowie z dziennikarzami dyrektor Schabowska.

źródło: PAP

Udostępnianie informacji PAP - klauzula informacyjna