Instytut Książki

30 twórców i twórczyń zostało laureatami i laureatkami tegorocznej, trzeciej już, edycji Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO realizowanej przez KBF ze środków Gminy Miejskiej Kraków. Wśród wyróżnionych projektów wydawniczych znalazły się zarówno inicjatywy prozatorskie, poetyckie czy reportażowe, jak i ilustratorskie, translatorskie oraz redaktorskie podjęte m.in. przez Radka Raka, Krystynę Dąbrowską, Małgorzatę Nocuń, Macieja Stroińskiego, Jakuba Woynarowskiego czy Artura Wabika.

– Ustanowiona w 2020 roku na mocy uchwały Rady Miasta Krakowa Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO jest kolejnym – obok przyznawanych od 1994 roku Stypendiów Twórczych Miasta Krakowa – mechanizmem wsparcia dla lokalnego środowiska literackiego. W dotychczasowych edycjach projektu wyróżniliśmy już 120 znakomitych inicjatyw wydawniczych odwołujących się do literackiego dziedzictwa Krakowa i współtworzących bogatą, mozaikową współczesność Miasta Literatury UNESCO – opowiada Robert Piaskowski, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Kultury.

W tym roku o Nagrodę ubiegało się 58 kandydatów i kandydatek – pisarzy/pisarek, tłumaczy/tłumaczek, redaktorów/redaktorek i ilustratorów/ilustratorek – reprezentowanych przez 32 wydawnictwa z całej Polski. Niezwykle imponująca była różnorodność zgłaszanych projektów: od poezji, prozy i dramatu, po komiks, tłumaczenia literatury pięknej, publikacje edukacyjne czy eksperymentalne.

– Jednym z naszych strategicznych celów w ramach programu Kraków Miasto Literatury UNESCO jest wspieranie różnorodności literackiego życia w mieście. W tym wyjątkowym ekosystemie współistnieją rozmaite zawody i instytucje: od pisarzy i tłumaczy, przez wydawnictwa, kameralne księgarnie, antykwariaty, drukarnie, aż po biblioteki. Założeniem Nagrody KMLU jest wzmacnianie i pielęgnowanie tego wyjątkowego kulturowego zasobu Krakowa – mówi Magdalena Doksa-Tverberg, Dyrektorka KBF.

W trzeciej edycji Nagrody KMLU wyróżniono wiele gatunków i form literackich: tomiki wierszy, powieści, dzienniki, eseje, reportaże literackie, biografie, albumy czy książki dla dzieci i młodzieży. Komisja konkursowa doceniła też tematykę projektów literackich poświęconych takim zagadnieniom, jak globalne zmiany klimatyczne, zagrożenie populizmem czy dyskryminowanie grup mniejszościowych. Wśród zgłoszeń pojawiła się znacząca liczba projektów powiązanych z naszym miastem nie tylko poprzez osoby twórców, ale również takich, w których Kraków stanowi bezpośrednią inspirację literackich opowieści.

– Bardzo podoba mi się to, że ta nagroda ma charakter lokalny, ale nie zamknięty – dodaje dr hab. Dorota Kozicka, historyczka i krytyczka literacka oraz członkini komisji konkursowej Nagrody KMLU. – Kryteria Nagrody KMLU łączą w sobie krakowskie poczucie bezpieczeństwa i uważność na tradycję oraz znamienną dla UNESCO otwartość i wrażliwość. Dzięki temu wśród wyróżnionych inicjatyw artystycznych mogły się znaleźć zarówno kontynuacje realizowanych już projektów wydawniczych, wybór wierszy, kolejne tomy uznanych poetów, czy nowe powieści i reportaże znanych autorów, jak i projekty zupełnie nowe, zawierające w sobie elementy debiutanckiego czy eksperymentalnego ryzyka, niezbędnego do rozwoju literatury.   

Nagrodzeni twórcy i twórczynie reprezentują zarówno większe wydawnictwa, działające na rynku książki już od wielu lat i mające w swoim dorobku pozycje najwybitniejszych polskich pisarzy (Wydawnictwo Znak, Wydawnictwo Czarne, Wydawnictwo Literackie, Świat Książki), jak i przez oficyny bardziej niszowe, które stawiają na młodych pisarzy, tłumaczy i ilustratorów oraz świeże spojrzenie na współczesną kulturę i literaturę (Wydawnictwo Nisza, Wydawnictwo Drzazgi, Officyna, KONTENT, Korporacja Ha!art).

30 nagrodzonych publikacji otrzyma nie tylko wsparcie finansowe; zostaną one także objęte szczególnymi działaniami promocyjnymi m.in. poprzez organizację spotkań premierowych pod patronatem KMLU w Pałacu Potockich przy Rynku Głównym 20, w księgarniach kameralnych czy podczas krakowskich festiwali literackich, tj. Festiwalu Miłosza, Festiwalu Conrada czy Festiwalu Literatury dla Dzieci.

– Nagroda KMLU szybko stała się ważnym wyróżnieniem dla krakowskich twórców o ugruntowanej już pozycji w świecie literackim, jak i istotnym wsparciem dla debiutantów, których talent i świeże, nieszablonowe spojrzenie przyciąga kolejne pokolenia czytelników rozmiłowanych w literaturze. Niezmiernie cieszy fakt, że w tym roku o nagrodę ubiegało się aż pięcioro absolwentów i absolwentek Szkoły Pisania Krakowa Miasta Literatury UNESCO, inicjatywy edukacyjnej, którą z powodzeniem realizujemy od lat, a której celem jest pomnażanie literackich opowieści o Krakowie – podkreśla Urszula Chwalba, kierowniczka Działu Literackiego KBF i przewodnicząca komisji konkursowej.

Lista nagrodzonych twórców i twórczyń:

• Aga Hołobut, „Kości słonych wód. Wiersze wybrane” Johna F. Deane’a, ZNAK
• Agata Puwalska, „Paranoja Bebop”, Kontent
• Aleksandra Fabia, „Ładna historia”, Marginesy
• Andrzej Dybczak, „Las duchów”, Nisza
• Artur Wabik, „Prekursorzy polskiego komiksu. Artur Bartles”, Fundacja Muzeum Komiksu
• Barbara Sadurska, „Balbina”, Wrocławski Dom Literatury
• Beata Chomątowska, „Miasto dzieci świata”, Czarne
• Bronisław Maj, „…twój czas minął – już jesteś”, UNIVERSITAS
• Franciszek Bunsch, „U kresu labiryntu”, Austeria
• Igor Jarek, „Sulkosky”, ZNAK
• Jakub Wiśniewski, „Robak”, Filtry
• Jakub Woynarowski, „Musicale kwantowe”, Nisza
• Jan Rojewski, „Ocalałe 2030”, Kontent
• Jerzy Franczak, „Teatr cieni”, Lokator Media
• Justyn Hunia, „Kości słonych wód. Wiersze wybrane” Johna F. Deane’a, ZNAK
• Katarina Šalamun-Biedrzycka, „Poezje” France Presena, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich – oddział Kraków
• Krystyna Czerni, „Nowosielski w Warszawie”, Szpalanka LAB
• Krystyna Dąbrowska, „Miasto z indu”, a5
• Krzysztof Lisowski, „Ważne. Nieważne. Dzienniki 1974-1998” Tadeusza Kwiatkowskiego, Wydawnictwo Literackie
• Łukasz Orbitowski, „Chodź ze mną”, Świat Książki
• Maciej Stroiński, „Dramaty” Oscara Wilde’a, Officyna
• Małgorzata Nocuń, „Pieśni kobiet wschodnich”, Czarne
• Michał Zabłocki, „Ojcze nasz”, Fundacja Poemat
• Olga Górska, „Nie wszyscy pójdziemy do raju”, Drzazgi
• Olga Rembielińska, „Klaster”, Korporacja Ha!art
• Piotr Florczyk, „Listy z Los Angeles”, Wydawnictwo j
• Piotr Marecki, „Ostatni człowiek”, Korporacja Ha!art
• Radek Rak, „Agla. Alef”, Powergraph
• Wit Szostak, „Szczelinami”, Powergraph
• Wojciech Bonowicz, „Wielkie rzeczy”, a5

***

Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO, ustanowiona w 2020 roku na mocy uchwały Rady Miasta Krakowa, jest odpowiedzią na współczesne wyzwania stojące przed branżą wydawniczą. Konkurs dla wydawców i twórców stał się częścią szerokiej inicjatywy pomocowej dla sektora kultury w Krakowie pn. „Kultura Odporna”. Nagroda jest także elementem Programu Patronackiego KMLU realizującego kluczowe założenia Strategii Krakowa Miasta Literatury UNESCO na lata 2017–2022 oraz Programu Rozwoju Kultury w Krakowie do roku 2030. Pomnażanie literackiego dziedzictwa i pielęgnowanie wizerunku Krakowa, a także wsparcie dla środowisk kreatywnych związanych z literaturą i sektorem wydawniczym to główne założenia przyświecające realizacji projektu.

Laureatami poprzednich dwóch edycjach Nagrody KMLU byli m.in.: Adrianna Alksnin (2020), Waldemar Bawołek (2021), Przemek Dębowski (2020), Magdalena Heydel (2020), Olga Hund (2020), Jakub Kornhauser (2021), Ryszard Krynicki (2021), Katarzyna Kubisiowska (2020), Aleksandra Lipczak (2020), Ewa Lipska (2020), Elżbieta Łapczyńska (2020), Wojciech Nowicki (2020), Zośka Papużanka (2021), Sławomir Shuty (2020), Dominika Słowik (2020).

Organizatorem konkursu o Nagrodę Krakowa Miasta Literatury UNESCO jest Gmina Miejska Kraków, a realizatorem KBF – instytucja kultury Miasta Krakowa, operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO (zgodnie z uchwałą nr XXXVII/972/20 Rady Miasta Krakowa z dnia 11 marca 2020 r.). Projekt jest realizowany w ramach miejskiej strategii „Kultura Odporna”.

Więcej informacji o Nagrodzie KMLU i laureatach poprzednich edycji: http://miastoliteratury.pl/program/nagroda-kmlu/