Instytut Książki

Z inicjatywy Muzeum Wilna przed budynkiem wileńskiego ratusza stanął pomnik Adama Mickiewicza. Rzeźba będzie częścią wystawy poświęconej niezrealizowanym projektom architektonicznym i pomnikom planowanym w Wilnie w XX wieku – podał Instytut Adama Mickiewicza. Partnerem projektu i współsponsorem wykonania kopii rzeźby jest również Instytut Polski w Wilnie, który udzielił na ten cel dotacji w wysokości równej dotacji z IAM.

Z inicjatywy Muzeum Wilna – Vilniaus Muziejus – od poniedziałku do 9 stycznia przed budynkiem wileńskiego ratusza stać będzie monumentalna (6 m wysokości) rzeźba. To rekonstrukcja pomnika - Adama Mickiewicza, który powstał w Wilnie w latach 20. XX wieku według projektu polskiego rzeźbiarza Zbigniewa Pronaszki (1885-1958) – poinformował IAM.

"Cieszymy się, że kopia makiety kierownika pracowni malarstwa monumentalnego na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, Zbigniewa Pronaszki, jest prezentowana w ramach nowo otwartej wystawy w muzeum m. Wilna, a Instytut Polski w Wilnie mógł przyczynić się do jej wykonania" – oświadczył wileński IP.

IAM podał, że rzeźba będzie częścią wystawy poświęconej niezrealizowanym projektom architektonicznym i pomnikom planowanym w Wilnie w XX wieku. Wystawa „Niezrealizowane wileńskie projekty XX wieku” zostanie otwarta w środę.

Projekt pomnika Adama Mickiewicza, stworzony przez rzeźbiarza Zbigniewa Pronaszkę w 1922 roku, to jeden z wielu wileńskich projektów, które nigdy nie zostały urzeczywistnione. Pronaszko zaproponował wzniesienie na placu ratuszowym 12-metrowego pomnika Adama Mickiewicza odlanego z brązu lub betonu. Pomnik miał być dwa razy wyższy od makiety, która pojawiła się w centrum Wilna w poniedziałek rano.

Komitet budowy pomnika Adama Mickiewicza oraz przedstawiciele władz Wilna uznali, że pomnik Pronaszki jest zbyt nowoczesny i nie pasuje do miasta. Inicjatywę przejął nowo powołany alternatywny komitet. Dzięki niemu na prawym brzegu Wilii, w pobliżu obecnego Pałacu Sportu, powstała makieta pomnika w oryginalnym rozmiarze. Jej budowie towarzyszyła burzliwa dyskusja – dla jednych forma pomnika była nie do przyjęcia, dla innych zaś współczesna i niecodzienna forma pomnika świadczyły o znaczeniu poety.

Chociaż w 1924 roku w Wilnie wzniesiono makietę pomnika zaprojektowanego przez Pronaszkę, zorganizowano jeszcze dwa konkursy, które miały wyłonić zwycięski projekt na pomnik Adama Mickiewicza. Konkursy te jeszcze bardziej wznieciły polemikę dotyczącą m.in. formy pomnika, która trwała jeszcze przez wiele lat. Dyskusje i brak funduszy opóźniły budowę, przez co w okresie międzywojennym w mieście nie pojawił się pomnik wieszcza.

21 lipca w Muzeum Wileńskim zostanie otwarta wystawa, na której zaprezentowanych ponad sto projektów urbanistycznych, architektonicznych, powstałych w ubiegłym stuleciu, które mogłyby znacząco zmienić oblicze Wilna, ale nie zostały zrealizowane. Zwiedzający zobaczą rysunki, modele 3D niektórych budynków na mapie Wilna, zdjęcia i filmy. Jesienią dostępna będzie również księgą prezentująca niezrealizowane projekty w Wilnie. Oprócz wystawy odbywać będą się wykłady i spotkania.

źródło: PAP, Olga Łozińska