Instytut Książki

Nagrodę im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego, pierwszego rektora Uniwersytetu Łódzkiego, otrzymał pisarz i tłumacz literatury anglojęzycznej Maciej Świerkocki za wybitną pracę z zakresu humanistyki i książkę „Łódź Ulissesa”, która prowadzi czytelnika przez przekład dzieła Jamesa Joyce'a.

Nagrodę wręczono w niedzielę wieczorem w Filharmonii Łódzkiej podczas gali ósmej edycji Nagrody im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego – pierwszego rektora Uniwersytetu Łódzkiego, wybitnego polskiego filozofa, twórcy etyki niezależnej oraz koncepcji opiekuna spolegliwego, autora m.in. „Traktatu o dobrej robocie”.

Pisarza i tłumacza Macieja Świerkockiego wyróżniono za jego publikację „Łódź Ulissesa”, o której sam autor napisał, że to: „skromny, krótki przewodnik, mający za zadanie ułatwić czytelnikowi poruszanie się po nowym polskim przekładzie »Ulissesa« Jamesa Joyce'a”.

W imieniu Kapituły Nagrody im. T. Kotarbińskiego przyznanie Świerkockiemu lauru za najlepszą książkę humanistyczną uzasadniała prof. Anna Legeżyńska z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. „Wybraliśmy książkę, która niezupełnie odnosi się do naszego »tu i teraz«, która odnosi się do świata sytuacji, postaci, dzieł nieco odległych, a jednak znamiennych dla naszej cywilizacji” – podkreśliła.

"Wybraliśmy pracę, która wymagała przede wszystkim przemyślenia poważnych zjawisk, zinterpretowania rozmaitych źródłowych materiałów. Pracę, która jest wynikiem długoletniego badawczego wysiłku. Pracę nawiązującą do twórczości i życia pisarza, którego nazwisko (James Joyce - PAP) figuruje w kanonie, ale odbiór jego dzieł wymaga od czytelnika i kompetencji, i wiedzy, i wyobraźni" – mówiła prof. Legeżyńska. „Wybraliśmy książkę »Łódź Ulissesa«, której autorem jest Maciej Świerkocki, ale jest on również twórcą nowego, wydanego po dziesięcioleciach, przekładu »Ulissesa«, arcydzieła Jamesa Joyce'a” – zaznaczyła.

Prof. Legeżyńska zwróciła też uwagę na wyjątkowość nagrodzonej publikacji. "Autor poświęcił tej pracy – jak nas informuje – »siedem lat i osiemnaście godzin«. Nagradzamy go jednak za książkę niezwykłą, jakiej w naszej humanistyce jeszcze nie było. To dziennik tłumacza, dziennik – przyjaciel, rejestrujący żmudny proces przekładu jednego z najtrudniejszych i – jak się mówi – najbardziej nieczytanych arcydzieł. Myślę, że ta sytuacja się zmieni” – podsumowała.

Maciej Świerkocki podkreślił podczas odbierania nagrody, że towarzyszy mu wzruszenie, bo przyznano mu ją na jego alma mater – Uniwersytecie Łódzkim. „Tu kończyłem filologię angielską i filozofię. Obie te dyscypliny, jak się państwo domyślają, były niezwykle pomocne w pracy nad wyróżnioną książką” – mówił do uczestników gali. „Dedykuję tę pracę profesorowi Grzegorzowi Gaździe - mojemu wieloletniemu szefowi na kierunku kulturoznawstwo w dawnym Instytucie Teorii Literatury, Teatru i Filmu – który na tę książkę i przekład czekał. Niestety, zmarł właściwie na kilka miesięcy przed ich publikacją. Dziękuję Grzegorzu, byłeś nie tylko szefem, ale i przyjacielem” – podkreślił laureat Nagrody im. prof. T. Kotarbińskiego.

Maciej Świerkocki jest absolwentem anglistyki i filozofii Uniwersytetu Łódzkiego, pisarzem, krytykiem, scenarzystą i tłumaczem literatury anglojęzycznej. Napisał m.in.: powieść „Ziemia obiecana raz jeszcze” (1993), monografię „Postmodernizm – paradygmat nowej kultury” (1997) i eseje „Echa postmodernizmu” (2010). Był, wspólnie z żoną Anną Świerkocką, autorem scenariusza do filmu „Tam i z powrotem” (2001) ze znakomitą rolą Janusza Gajosa oraz współscenarzystą filmu „Sfora” (2002) – oba filmy i serial w reż. Wojciecha Wójcika. Oprócz „Ulissesa” Jamesa Joyce’a Świerkocki przełożył m.in.: „Bramy piekieł” – zbiór opowiadań różnych pisarzy (1991), „Król Jezus” (1995) Roberta Gravesa, „Jednoroczna wdowa” (1998) Johna Irvinga, „Ludzie Smileya” (1999) Johna le Carré'a, „Gertruda i Klaudiusz” (2001) Johna Updike'a, „Szkarłatny płatek i biały” (2006) Michela Fabera, „Krótka historia umarłych” (2008) Kevina Brockmeiera, „W ciemność" (2011) Cormaca McCarthy'ego, „Ścieżki północy” (2015) i „Nieznana terrorystka” (2018) Richarda Flanagana oraz „Tajny agent” (2018) Josepha Conrada, właśc. Józefa Konrada Korzeniowskiego. Książka „Łódź Ulissesa” i przekład legendarnej powieści Jamesa Joyce'a ukazały się w 2021 roku.

Piszącego po angielsku irlandzkiego pisarza Jamesa Joyce'a, urodzonego 2 lutego 1882 r. a zmarłego 13 stycznia 1941r., uważa się za jednego z najwybitniejszych pisarzy XX wieku. Jego "Ulisses" (1922) stał się ikoną literatury powszechnej. Powieść napisana jest jako tzw. świat zorganizowany. Jak to określił sam autor w rozmowie z Janem Parandowskim „Ulisses” to „epopeja nowoczesności”, „epopeja ciała”. Dzieło Joyce'a składa się z osiemnastu epizodów – eksperymentów, każdy napisany w innym stylu. Należy do najtrudniejszych w odbiorze powieści. „Ulisses”, uznany niegdyś za „pornografię”, był zakazany m.in. w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Według wielu badań literaturoznawczych wiele osób podających się za czytelników „Ulissesa”... nie czytało powieści.

źródło: PAP, Hubert Bekrycht

Udostępnianie informacji PAP - klauzula informacyjna