Aktualności
Najbardziej prestiżowe wyróżnienie dla wybitnego ambasadora literatury polskiej za granicą, przyznawane przez Instytut Książki, otrzymał w tym roku doktor Hatif Janabi, poeta, pisarz, tłumacz literatury polskiej oraz wybitny promotor kultury polskiej w krajach arabskich.
„Nagroda Transatlantyk to bardzo ważne wyróżnienie, na które Hatif Janabi zasługuje jak mało kto. Jestem dumny i szczęśliwy, że jego wszechstronna działalność na rzecz upowszechniania polskiej kultury w świecie arabskim zyskała uznanie w oczach Instytutu Książki. Odczuwam to także jako arabista, bo i mnie na sercu leży nie tylko upowszechnianie w Polsce kultury arabskiej, ale także to, co czyni Hatif, ponieważ sam też nie chcę w świecie arabskim być odbierany jako »człowiek znikąd«” – powiedział w swojej laudacji prof. Marek M. Dziekan, kierownik Katedry Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki Uniwersytetu Łódzkiego i prezes Polskiego Towarzystwa Orientalistycznego.
Dr Hatif Janabi (ur. 1952) jest iracko-polskim poetą, pisarzem, eseistą i tłumaczem literatury polskiej na język arabski oraz arabskiej na język polski, a także emerytowanym wykładowcą Uniwersytetu Warszawskiego.
Już podczas studiów arabistycznych na Uniwersytecie Bagdadzkim zadebiutował w lokalnej prasie literackiej. W 1973 roku opublikował poemat pt. „Gra na czaszce” w miesięczniku „Ar-Rabita”. Od tamtej pory jego utwory regularnie ukazywały się zarówno w prasie irackiej, jak i w innych krajach arabskich.
W sierpniu 1976 roku opuścił Irak ze względów politycznych. W 1979 roku otrzymał tytuł magistra filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1983 roku doktoryzował się w zakresie teatrologii. W latach 1988-2019 pracował jako wykładowca w Katedrze Arabistyki i Islamistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Hatif Janabi ma w swym dorobku 20 tomików poezji, pisanych zarówno w języku arabskim, jak i polskim. Jego wiersze były także tłumaczone na wiele języków, w tym na angielski, francuski, hiszpański, rosyjski, czeski, słowacki, serbski, perski, grecki i kurdyjski.
Wydał dziesiątki opracowań krytycznych i przekładów twórczości najważniejszych poetów i pisarzy polskich. Przetłumaczył na język arabski m.in. utwory: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Władysława Broniewskiego, Jarosława Iwaszkiewicza, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Stanisława Grochowiaka, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Zbigniewa Herberta, Wisławy Szymborskiej, Jana Twardowskiego, Leszka Kołakowskiego, Julii Hartwig, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Urszuli Kozioł, Ewy Lipskiej, Adama Zagajewskiego, Józefa Barana, Edwarda Stachury, Anny Świrszczyńskiej i Aleksandra Wata.
Jego przekłady, a także opracowania krytycznoliterackie cieszą się ogromną popularnością w krajach arabskich. Dziesiątki jego tłumaczeń, artykułów, wywiadów, utworów poetyckich ukazało się w licznych i znaczących arabskojęzycznych periodykach kulturalnych i literackich.
Najczęściej publikuje w prestiżowym wydawnictwie Al-Mada w Damaszku i w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, dzięki czemu jego utwory znajdują ogromny oddźwięk we wszystkich krajach arabskojęzycznych.
Hatif Janabi jest członkiem polskich i zagranicznych stowarzyszeń twórczych i naukowych. Był wielokrotnie nagradzany prestiżowymi wyróżnieniami, otrzymał m.in.: przyznawaną przez The University of Arkansas nagrodę Press Annual Award for Literature za najlepszą obcojęzyczną książkę 1995 roku, Nagrodę XIV Międzynarodowego Listopada Poetyckiego w Poznaniu, Nagrodę „Metafory” w Literaturze za poezję, Nagrodę ZAiKS za przekłady z literatury polskiej na język arabski, Nagrodę im. Witolda Hulewicza za całokształt twórczości oraz Nagrodę „Poetry Today” za całokształt twórczości.
Jego prowadzona już od około 50 lat działalność obejmuje całe spektrum literatury i kultury polskiej, którym to tematom poświęcił liczne studia i eseje, a także wiele wystąpień na konferencjach i podczas spotkań z publicznością arabską.
***
Transatlantyk to przyznawana dorocznie nagroda Instytutu Książki dla wybitnego ambasadora literatury polskiej za granicą. Jej laureatem może zostać tłumacz, wydawca, krytyk bądź animator życia kulturalnego. W tym roku Nagrodę Transatlantyk przyznano po raz dziewiętnasty.
Po raz pierwszy nagrodę wręczono w 2005 roku podczas Kongresu Tłumaczy Literatury Polskiej – otrzymał ją wówczas Henryk Bereska, tłumacz takich gigantów naszej literatury jak: Jan Kochanowski, Jarosław Iwaszkiewicz, Jerzy Andrzejewski, Stanisław Wyspiański, Cyprian Kamil Norwid i Tadeusz Różewicz. Wartość nagrody wynosi 10.000 euro, laureat otrzymuje również pamiątkowy dyplom oraz statuetkę autorstwa Łukasza Kieferlinga.
Do tej pory tym prestiżowym wyróżnieniem uhonorowano tak wybitne osobistości jak Anders Bodegård, Albrecht Lempp, Ksenia Starosielska, Biserka Rajčić, Pietro Marchesani, Vlasta Dvořáčková, Yi Lijun, Karol Lesman, Bill Johnston, Laurence Dyèvre, Constantin Geambaşu, Lajos Pálfalvi, Antonia Lloyd-Jones, Hendrik Lindepuu, Ewa Thompson, Tokimasa Sekiguchi i Silvano De Fanti.