Instytut Książki

Wedle najnowszego raportu Biblioteki Narodowej o stanie czytelnictwa w Polsce, który ukazał się w środę, w 2020 roku sięgaliśmy po książki częściej niż w ostatnich latach. Na zadawane od 1992 roku pytanie o czytanie w całości lub fragmencie co najmniej jednej książki w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie twierdząco odpowiedziało 42% respondentów, co oznacza wzrost o 3% w skali roku i o 5% w skali dwóch lat. Czy wpłynęła na to pandemia?

W raporcie pojawiło się pytanie o sytuację zawodową w pandemii w kontekście czytania książek. Badanie nie dostarcza rozstrzygającej odpowiedzi: „Poszukując odpowiedzi na pytanie o związek czytelnictwa z sytuacją zawodową w czasie pandemii, należy odnotować, że najmniej czytelników książek jest wśród osób bezrobotnych oraz tych, których tryb pracy nie zmienił się pod wpływem pandemii, najwięcej zaś wśród osób, które pracują zdalnie i mają tyle samo lub więcej obowiązków zawodowych co przed pandemią (…). Wydaje się zatem, że to jednak nie pandemia w pierwszej kolejności decyduje o postawach lekturowych Polaków, lecz nadzwyczajne okoliczności przez nią powodowane wyostrzają jedynie różnice społeczne widoczne już wcześniej” – czytamy w raporcie.

Autorzy raportu, Roman Chymkowski i Zofia Zasacka, dodają jednak, że „nieco częściej niż przed pandemią książki na ekranach komputerów i urządzeń mobilnych czytały osoby uczące się (i to zarówno w związku z nauką, jak i poza obowiązkiem szkolnym)”.

Z pewnością trudno w tej chwili o ostateczne wnioski, zwłaszcza że brakuje materiały porównawczego. W rozmowie z nami współautorka raportu Zofia Zasacka przyznaje jednak, że wskutek zmiany nawyków pandemia „jako czas nietypowy, »kryzysowy« mogła sprowokować praktyki niecodzienne, stworzyć  potrzebę i przestrzeń na lekturę książkową. Wydaje się, że mogły podjąć się lektury osoby, które wcześniej czytały książki rzadziej, a teraz poczuły potrzebę czytania, szukając szczególnych książek, np. tych pozwalających na rozrywkę, relaks, ucieczkę od tu i teraz bądź podpowiadających rozwiązanie jakiegoś problemu czy też zawierających wskazówki na temat radzenia sobie w trudnych okolicznościach”.

Dr Zasacka dodaje, iż w 2021 roku w badaniu również zostanie uwzględniony kontekst pandemii. Porównanie z najnowszym raportem powinno dostarczyć odpowiedzi na pytanie o wpływ pandemii na czytelnictwo.

Pełny raport „Stan czytelnictwa w Polsce w 2020 roku” dostępny jest tutaj.