Aktualności
1 sierpnia 1962 w Warszawie zmarł Leon Kruczkowski, polski pisarz, publicysta, dramaturg. Jeszcze do niedawna powszechnie znany jako autor będącego lekturą szkolną dramatu „Niemcy”. Drugim najbardziej znanym jego działem jest powieść „Kordian i cham”.
Urodził się 28 czerwca 1900 roku w Krakowie, gdzie ukończył studia chemiczne w Wyższej Szkole Przemysłowej. Debiutował na przełomie lat 1918/1919, publikując wiersze w czasopiśmie „Maski”, zaś jego pierwszą książką był wydany w 1928 roku tom poetycki „Młoty nad światem”. Już wtedy Kruczkowski był ideowym komunistą. Wątki rewolucyjne podejmowała jego druga książka, czyli rewidująca mity narodowe powieść „Kordian i cham” (1932).
W dwudziestoleciu międzywojennym Kruczkowski wydał jeszcze dwie powieści – „Pawie pióra” (1935) i „Sidła” (1937) – a także systematycznie współpracował z prasą lewicową: „Sygnałami”, „Lewym Torem”, „Po prostu”, „Nową Wsią”, „Epoką” i innymi, co zaowocowało publikacjami „Człowiek i powszedniość”, „Dlaczego jestem socjalistą”, „W klimacie dyktatury”, które ukazały się w latach 1936–1938.
Był uczestnikiem wojny obronnej 1939 roku, a okres drugiej wojny światowej spędził w obozie niemieckim dla jeńców wojennych w Arnswalde II B (Choszczno) i Gross-Born (Borne Sulinowo).
Po wojnie Kruczkowski stał się jedną z wiodących postaci życia literackiego i kulturalnego w kształtującej się Polsce Ludowej. W 1945 roku założył pismo literackie „Twórczość” (dziś najstarsze wciąż ukazujące się pismo literackie), w latach 1945-1948 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Kultury i Sztuki, a w latach 1949-1956 roku prezesem Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich. Był także posłem do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy (1947–1952) oraz na Sejm PRL I, II i III kadencji (1952–1962), a od 1957 roku do śmierci także członkiem Rady Państwa.
W tamtym czasie zarzucił pisanie powieści na rzecz dramatów. Obok swojego najbardziej znanego dzieła pisanego z myślą o deskach teatru, czyli „Niemców”, napisał także m.in. dramaty „Odwety”, „Pierwszy dzień wolności”, „Juliusz i Ethel” i „Śmierć gubernatora”. Po jego śmierci ukazał się także zbiór opowiadań wydany pod tytułem „Szkice z piekła uczciwych” (1963).
Dziś Leon Kruczkowski jest pisarzem raczej zapomnianym – wpływ na to miała jego postawa w powojennej Polsce (np. w 1956 roku, po śmierci Stalina, pisarz głośno sprzeciwiał się „liberalizacji”). Nie zmienia to jednak faktu, że był twórcą utalentowanym. Zaświadczyć może o tym choćby fakt, że na deskach teatrów jego dramaty wystawiali najwięksi polscy reżyserzy, jak choćby Erwin Axer, Adam Hanuszkiewicz, Kaziemierz Kutz czy Kazimierz Dejmek.