Aktualności

Julian Tuwim / fot. autor nieznany, domena publiczna
13.09.2024

130. rocznica urodzin Juliana Tuwima

Przed 130 laty, 13 września 1894 roku, urodził się w Łodzi Julian Tuwim, jeden z najpopularniejszych polskich poetów współczesnych, mistrz mowy polskiej, współzałożyciel kabaretu Pod Picadorem i grupy poetyckiej Skamander, autor licznych wodewili, skeczy, librett operetkowych i tekstów piosenek, wybitny tłumacz poezji.

Julian Tuwim urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Zadebiutował jako dziewiętnastolatek, jeszcze przed I wojną światową wierszem opublikowanym w 1913 roku w „Kurierze Warszawskim”, choć już wcześniej przekładał na esperanto wiersze Leopolda Staffa.

W 1916 roku wyjechał z Łodzi, by studiować prawo i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Studiów wprawdzie nie ukończył, ale rozpoczął wówczas współpracę z czasopismem „Pro Arte et Studio” i wraz ze Słonimskim, Lechoniem, Wierzyńskim i Iwaszkiewiczem założył grupę Skamander. Przed wybuchem II wojny światowej był już prawdziwą literacką gwiazdą, współpracował m.in. z „Wiadomościami Literackimi” Mieczysława Grydzewskiego, opublikował do tego czasu m.in. słynne zbiory Czyhanie na Boga (1918), Sokrates tańczący (1920) i Rzecz czarnoleska (1929), przełożył Jeźdźca miedzianego Puszkina, napisał poemat katastroficzny Bal w Operze.

Po wybuchu II wojny światowej wraz z żoną przez Rumunię, Jugosławię i Włochy przedostał się do Francji, skąd wyjechali najpierw do Rio de Janeiro, a potem do Nowego Jorku. Na emigracji powstał słynny poemat Tuwima Kwiaty polskie. Wrócił do Polski w 1946 roku, gdzie został entuzjastycznie przywitany przez władze komunistyczne, którym dał się wykorzystać dla celów politycznych, jednak po wojnie pisał już niewiele. Wstrząs Zagłady sprawił, że Julian Tuwim zaczął podkreślać swoją żydowskość (tekst My, Żydzi polscy napisał na emigracji i opublikował w sierpniu 1944 roku; usiłował w nim wyjaśnić Żydom, dlaczego czuje się Polakiem, a Polakom – dlaczego czuje się Żydem).

Zmarł 27 grudnia 1953 w pensjonacie ZAiKS-u „Halama” w Zakopanem na atak serca. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Od 2013 roku Dom Literatury w Łodzi i Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział Łódź przyznają Nagrodę Literacką im. Juliana Tuwima. W zeszłym roku jej laureatem został Marek Bieńczyk.