Aktualności
Dokładnie 125 lat temu, 19 września 1897 w Pawłowie, zmarł Kornel Ujejski, polski poeta i publicysta, który określany bywa przez polskich historyków literatury „ostatnim wielkim poetą romantyzmu”.
Ujejski przeszedł do historii literatury jako twórca liryki wizyjnej oraz głęboki mesjanista. W swojej twórczości dawał wyraz zaczerpniętej od Andrzeja Towiańskiego idei zbawienia narodu polskiego ponoszącego porażki w obliczu klęsk kolejnych powstań. „Kochajcie Ojczyznę nie świątecznie, ale codziennie, zawsze, trwale i stale” – tymi słowami przemawiał poeta do swoich przyjaciół w dniu swoich siedemdziesiątych urodzin i z tego założenia wychodził przez całe swoje życie.
Urodził się 12 września 1823 w majątku ziemskim w Beremianach w zamożnej rodzinie szlacheckiej. Podczas nauki we Lwowie zbliżył się do kręgu skupionego wokół Ossolineum oraz „Dziennika Mód Paryskich”. Jeszcze przed wydaniem debiutanckiego poematu „Maraton” (1845) Ujejski zaprzyjaźnił się m.in. z Wincentym Polem i Teofilem Lenartowiczem. Swoje wczesne wiersze opublikował w tomach „Skargi Jeremiego” (1847) oraz „Kwiaty bez woni” (1848). Wśród nich był m.in. słynny utwór „Z dymem pożarów”, który u schyłku XIX wieku pełnił nawet funkcję hymnu narodowego.
W 1847 – przez Belgię – wyjechał do Paryża. W Brukseli poznał Joachima Lelewela, zaś w Paryżu Józefa Bohdana Zaleskiego, Fryderyka Chopina, Juliusza Słowackiego. Uczęszczał na wykłady w Sorbonie i w Collège de France. W 1848 roku uczestniczył w rewolucji lutowej w Paryżu. W maju, na wieść o rewolucjach w Berlinie i Wiedniu, powrócił w rodzinne strony. Brał udział w rewolucji lwowskiej w dniach 1-2 listopada 1848 roku.
Poeta ze względu na swój stan zdrowia nie brał udziału w powstaniu styczniowym, ale po jego upadku zajął się działalnością publicystyczną, oczywiście związaną z ruchem narodowowyzwoleńczym. Do historii przeszedł jego wiersz „Do Moskali”, za który w 1968 roku wytoczono mu proces sądowy (utwór poświęcony był Rosjanom wspierającym polską walkę o niepodległość).
Do najważniejszych dzieł Ujejskiego – oprócz wyżej wspomnianych – zaliczyć wypada także tomy „Melodie biblijne” (1952), a także „Tłumaczenia Szopena” (1966) stanowiące ambitną próbę przełożenia muzyki Fryderyka Chopina na język poezji.
Po 1980 roku Ujejski zaczął coraz bardziej zapadać na zdrowiu, co wpłynęło na jego decyzję, by – choć całe życie związany był z majątkami wiejskimi – na stare lata osiedlił się we Lwowie. W postanowieniu nie wytrwał jednak zbyt długo. Od 1881 mieszkał już w majątku swego syna Kordiana mieszczącym się w Tomaszowcach na Podolu. Ostatnie lata życia Ujejski spędził z kolei w Pawłowie, gdzie mieszkał u swojego drugiego syna, Romana.
Poeta zmarł ostatecznie 19 września 1897 roku w Pawłowie lub Chojołowie. Chociaż członkowie środowiska literackiego chcieli go pochować na cmentarzu zasłużonych na Skałce w Krakowie, rodzina nie wyraziła na to zgody. Ostatnią wolą zmarłego było bowiem, by spocząć na wiejskim cmentarzu „bez lwowskich fanaberii i parady”. Tak też się stało, a Ujejski pochowany został właśnie w Pawłowie.