Aktualności

fot. Władysław Miernicki / Narodowe Archiwum Cyfrowe
29.10.2023

105 lat temu urodził się Paweł Hertz

Dwudziestego dziewiątego października 1918 roku urodził się Paweł Hertz, pisarz, poeta, tłumacz, redaktor, wydawca.

Hertz przyszedł na świat w spolonizowanej rodzinie żydowskiej Turowerów. Uczęszczał do Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie, szybko jednak rzucił je i nie przystąpił do matury. Debiutował już jako szesnastolatek, gdy wziął udział w konkursie na wiersz organizowanym przez „Wiadomości Literackie”. Dzięki temu w młodości poznał takie sławy, jak Jan Lechoń, Antoni Słonimski czy Julian Tuwim. Przez lata był związany ze środowiskiem Jarosława Iwaszkiewicza i Stawiskiem. Jego wczesna twórczość plasowała się w popularnym wówczas nurcie neoklasycyzmu.

Od końca 1937 mieszkał w Paryżu. Uczęszczał tam na wykłady w École des Hautes Études Internationales. Wrócił do Polski przed wybuchem wojny. Jesienią 1939 roku przedostał się do Lwowa, gdzie w styczniu następnego roku aresztowało go NKWD. Zesłano go do obozu pracy na Syberii z ośmioletnim wyrokiem. Do Polski wrócił pod koniec 1944 roku. Po wojnie w latach 1946–1950 był współredaktorem „Kuźnicy”, a później przez ponad 20 lat członkiem komitetu redakcyjnego „Rocznika Literackiego”. Publikował głównie w czasopismach katolickich, m.in. w „Tygodniku Powszechnym”, „Nowej Kulturze”, „Kuźnicy” i „Więzi”.  W 1964 r. podpisał List 34 w obronie wolności słowa. 

Hertz był także wieloletnim pracownikiem Państwowego Instytutu Wydawniczego, w którym m.in. był kierownikiem redakcji klasycznej literatury rosyjskiej, a także zainicjował serię „Podróże”. W ubiegłym roku PIW-owskiej Sali spotkań przy ul. Foksal 17 w Warszawie nadano jego imię.

Dziś jako pisarza najbardziej pamięta się go dzięki tomowi opowiadań „Sedan”, który przedstawiał upadek przedwojennej kultury mieszczańskiej w Polsce, a także poświęconym Warszawie felietonom „Notatki z obu brzegów Wisły” oraz wierszom.

Całe pokolenia czytelników wychowały się na jego przekładach. Tłumaczył na język polski m.in. dzieła takich gigantów, jak  Anna Achmatowa, Josif Brodski, Antoni Czechow, Fiodor Dostojewski czy Marcel Proust.

Zmarł 13 maja 2001 roku w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

KC