Aktualności

16.06.2023

Piąta rocznica śmierci Joanny Kulmowej

Jutro mija piąta rocznica śmierci Joanny Marii Kulmowej, poetki, autorki książek dla dzieci i młodzieży oraz utworów scenicznych, zasłużonej dla kultury polskiej i Warszawy.

Joanna Maria Kulmowa była pisarką, poetką, autorką sztuk teatralnych, słuchowisk, librett operowych dla dzieci i dla dorosłych. Opublikowała trzydzieści tomików wierszy, pięć tomów prozą, a ponad trzydzieści jej utworów scenicznych i słuchowisk radiowych zaadaptowano na potrzeby teatru, radia i telewizji. W 2013 roku zasługi pisarki dla warszawskiej kultury doceniono, przyznając jej prestiżową Nagrodę Literacką m.st. Warszawy 2013 w kategorii „warszawski twórca” za całokształt osiągnieć. 

Kulmowa urodziła się 25 marca 1928 roku w Łodzi. W 1952 roku, po skończeniu Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Łodzi i uzyskaniu dyplomu aktorki dramatu, przeniosła się do Warszawy, gdzie studiowała na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Pracowała jako reżyser w teatrach Łodzi, Poznania, Koszalina oraz w Teatrze Wybrzeże gdzie pełniła funkcję kierownika literackiego. Przez 35 lat Kulmowa związana była z Ziemią Szczecińską. 

Jej twórczość z lat 1961-1996 powstała w Strumianach w Puszczy Goleniowskiej (Zachodniopomorskie). Tam z inicjatywy Kulmowej w czasie stanu wojennego działał dziecięcy zespół wokalny i parafialny chór, który występował m.in. w Watykanie przed papieżem Janem Pawłem II. W 1968 r. 

Kulmowie omal nie stracili domu, kiedy poetka sprzeciwiła się podpisaniu partyjnego wniosku o usunięcie ze Związku Literatów Polskich m.in. Pawła Jasienicy i Stefana Kisielewskiego. Ostatecznie Joanna i Jan Kulmowie wyprowadzili się ze Strumian pod koniec lat 90-tych i zamieszkali w Warszawie.

Pierwszy tomik wierszy pt. „Fatum na zakręcie” wydała w 1957 r. a następnie wiersze w zbiorze „Stukam, pukam...” (1959 r.), zdradzające wzorowanie się na poezji skamandrytów. W następnych zbiorach, m.in. "Cykuta" (1967 r.) czy „Na ten słodki czas” (1981 r.) ujawniła pełen ironii, przekory i groteski styl. Była również autorką dramatów i słuchowisk. 

Popularność przyniosły jej wiersze dla najmłodszych. Wydała m.in. tomiki: „Zimowe słowiki” (1967 r.), „Krześlaki z rozwianą grzywą” (1978 r.) i „Garbatą modlitwę” (1993 r.). Cenione są również jej utwory prozatorskie np. „Wio, Leokadio!” (1965) i „Bajki skrzydlate” (1991). 

W 1996 r. Joanna Kulmowa objęła funkcję prezesa warszawskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Dwukrotnie zorganizowała wspólnie z Janem Kulmą międzynarodowe spotkania literackie. V i VI Warszawskie Dni Literatury „Polska Rzeczpospolitą wielu narodów” odbiły się szerokim echem w kraju i za granicą. 

W 2008 r. została uhonorowana Nagrodą Literacką Miasta Stołecznego Warszawy jako „pisarka dla dzieci” za tom „Kulmowa – dzieciom”. Wśród odznaczeń, które otrzymała, znalazły się między innymi Medalem Korczakowskim, Złotym Medalem Gloria Artis, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Uśmiechu.

Joanna Kulmowa zmarła 17 czerwca 2018 r. w Warszawie.