(ur. 1951) – prozaik, publicysta, felietonista.

W latach 70. błyskotliwy krytyk literacki, redaktor tygodnika „Polityka” – debiutował prześmiewczą kroniką życia kulturalnego Pod kreską. Ostatnie kwartały PRL. Następnie ogłosił dwa zbiory małych form prozatorskich, dla których trudno znaleźć precyzyjną nazwę gatunkową. Tomy Laufer i Niebezpieczne narzędzie w ustach wypełniają felietony, minieseje, notatki autobiograficzne, przeróżne glosy i zalążki czysto literackich fabuł. Zakres tematyczny tych prozatorskich miniatur jest imponujący: od spraw prywatnych poprzez polityczne do ekonomicznych (w połowie lat 90. autor stał się znanym inwestorem giełdowym i komentatorem specjalistycznej prasy dla finansistów). W 2005 roku ukazała się jedyna jak dotąd powieść Zbigniewa Mentzla zatytułowana Wszystkie języki świata. Akcja tego utworu toczy się w Warszawie pod koniec lat 90. i zamyka się w jednym dniu. Główny bohater ma pomóc staremu ojcu w dotarciu na ważną uroczystość (pożegnanie z miejscem pracy i współpracownikami). Czyni to, lecz przede wszystkim uruchamia wspomnienia. Przywołuje zdarzenia z dzieciństwa (lata 50. i 60.) i wczesnej młodości, odsłania rodzinne tajemnice, mówi o swoich relacjach z bliskimi. Ale najważniejsza w tej powieści jest jej warstwa metaforyczna. Tytułowe wyrażenie odsyła do osobistej klęski bohatera – mimo usilnych starań nigdy nie udało mu się opanować żadnego języka obcego. Nie chodzi tu o umiejętność praktyczną, lecz o opanowanie języka w znaczeniu literackim. Bohater tej powieści pragnie wyrazić siebie. Stopniowo odkrywa, że nie potrafi tego zrobić nawet we własnym języku. Jego niemota wydaje się metaforą pewnych niezrealizowanych ambicji w ujęciu bez mała pokoleniowym. Wszystkie języki świata można bowiem czytać jako powieść o rówieśnikach Polski Ludowej, których młodość upłynęła w czasie marnym i którzy nie potrafili nadać swemu życiu głębszego sensu. Zbigniew Mentzel wydał także – we własnym wyborze i opracowaniu – trzy tomy pism rozproszonych Leszka Kołakowskiego oraz obszerne tomy rozmów z Profesorem.

BIBLIOGRAFIA

• Pod kreską. Ostatnie kwartały PRL, Londyn: Puls Publications Ltd, 1990.
• Laufer, Londyn: Puls Publications Ltd, 1998.
• Niebezpieczne narzędzie w ustach, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2001.
• Wszystkie języki świata, Kraków: Znak, 2005.
• Czas ciekawy, czas niespokojny. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Zbigniew Mentzel, Kraków: Znak, 2007.
• Czas ciekawy, czas niespokojny. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Zbigniew Mentzel. Część 2, Kraków: Znak, 2008.
• Spadający nóż, Znak, Kraków 2016.

TŁUMACZENIA

rosyjski:

• Vse jazyki mira [Wszystkie języki świata], Moskwa: NLO, 2006.