Literatura

fot. Jakub Ostałowski

Wojciech Albiński

(1935–2015) – prozaik, z zawodu inżynier geodeta. W 1963 r. wyemigrował do Francji, następnie osiadł w Republice Południowej Afryki. Debiutował bardzo późno, w wieku 68 lat, ale nad wyraz udanie. Jego debiutancki zbiór opowiadań Kalahari został życzliwie przyjęty przez krytykę literacką oraz uhonorowany prestiżową Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza.

Wojciech Albiński konsekwentnie pisał o Afryce Południowej, w której spędził większą część dorosłego życia. Był wierny kilku tematom. Najczęściej pojawiał się problem uprzedzeń rasowych i konfliktów kulturowych, ujmowany w kontekście przemiany, do której doszło w RPA. Chodzi o zniesienie apartheidu, o społeczne, mentalne i, w mniejszym stopniu, polityczne konsekwencje tego dziejowego zwrotu. Nie znaczy to jednak, że Albiński wchodził w rolę kronikarza czy reportażysty. Dominowało u niego spojrzenie artysty i moralisty. Pisarza fascynował świat, który wypadł z utartych kolein i poniekąd stanął na głowie, a przede wszystkim sytuacja ludzi, którzy próbowali wypracować nową tożsamość. Z tym nastawieniem łączyła się chęć uniwersalizowania indywidualnych postaw i wyborów. Albiński z otaczającej go rzeczywistości współczesnej Afryki wydobywał zjawiska i konflikty, które naznaczone są nieusuwalnym paradoksem bądź absurdem. W debiutanckim tomie zwraca uwagę cykl opowiadań poświęconych życiu wielkiej metropolii, którą jest dzisiejszy Johannesburg. Kolejna książka (Królestwo potrzebuje kata) przynosi kilka poruszających opowieści, między innymi o pracy powołanej przez Nelsona Mandelę Komisji Prawdy i Pojednania. Ozdobą trzeciego tomu (Antylopa szuka myśliwego) jest opowiadanie tematycznie nawiązujące do całkiem współczesnych krwawych walki plemiennych, takich jak w Rwandzie między ludami Tutsi i Hutu. Proza Albińskiego jest stylistycznie oszczędna, niezwykle zdyscyplinowana i klarowna.

„Wojciech Albiński pisze o Afryce inaczej. W jego opowiadaniach poznajemy codzienne życie w RPA i Botswanie oglądane z perspektywy obcego mieszkańca. Właśnie ta paradoksalna zbitka – połączenie obcości z oswojeniem, zdumienia i wiedzy – sprawia, że narracje Albińskiego pozwalają nam nie tyle zorientować się w aktualnej sytuacji w Afryce, ile zorientować się w naszej niewiedzy. Zrozumieć, że nie wszystko zrozumiemy”. 

Przemysław Czapliński

BIBLIOGRAFIA

  • Kalahari, Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2003.
  • Królestwo potrzebuje kata, Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2004.
  • Antylopa szuka myśliwego, Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2006.
  • Lidia z Kamerunu, Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2007.
  • Achtung! Banditen!, Warszawa: W.A.B., 2009.
  • Soweto – my love, Warszawa: W.A.B., 2012.
Wróć