Literatura

Wit Szostak

ur. 1976 r. – pisarz. Z wykształcenia filozof, na co dzień nauczyciel akademicki, autor cyklu powieści fantasy o Smoczogórach, na który złożyły się Wichry Smoczogór, Poszarpane granie i Ględźby Ropucha, oraz tom prozy Oberki do końca świata.

Uznanie przyniosła mu tzw. trylogia krakowska, w skład której wchodzą powieści: Chochoły, Dumanowski i Fuga. Ostatnia część tego trójksięgu została nominowana do Nagrody „Nike”, wcześniejsze zaś ogniwo stało się podstawą literacką słuchowiska wyreżyserowanego przez Jana Klatę i zrealizowanego w Radiu Kraków. Akcja pierwszej części tego cyklu, Chochołów – podobnie jak i pozostałych dwóch sekwencji tryptyku – rozgrywa się w jednej z krakowskich kamienic. Odzyskany budynek – po przebudowie przypominający labirynt – staje się rodzinną enklawą, w której funkcjonują obok siebie przedstawiciele różnych pokoleń familii. Osobą spajającą ten świat jest babcia. Jej śmierć to także koniec porządku, który okazuje się równoznaczny z rozpadem rodziny. Życie Chochołów zdezorganizowane zostaje przez rozmaite wydarzenia i tłamszone emocje. Ukrywane tajemnice zataczają coraz szersze kręgi mistyfikacji. Dumanowski z kolei przynosi opowieść o alternatywnej historii Polski. W wykładni Szostaka Wolne Miasto Kraków nie zostało w 1846 r. wchłonięte przez Austrię, ale zachowało swoją niepodległość. W drugiej połowie XIX w. prezydentem miasta był ucieleśniający romantyczne mity Józafat Dumanowski, który wpływając na spotykanych na swej drodze ludzi (m.in. Mickiewicza, Słowackiego, Czartoryskiego), zmieniał ich przeznaczenie. Bodaj z największym zainteresowaniem spotkała się Fuga. Książka pomyślana została jako zbiór kilku opowieści połączonych postacią Bartłomieja Chochoła, który u kresu swego życia próbując zrozumieć kim jest, snuje gawędę na swój temat. Rozpoczyna ją osiem razy, lecz za każdym kolejnym razem tworzy nową wersję własnej biografii. Raz jest ukrywającym się ostatnim królem Polski, innym razem dzieckiem, które powraca do wspomnień o dziadkach i towarzyszach zabaw. Jest też „niedoszłym bohaterem narodowym”, na którego, krzątający się wokół codziennych spraw najbliżsi, nie zwracają uwagi. W Fudze Szostak opowiada o przemijaniu, starości, zmaganiu się z samotnością i niemożności dotarcia do prawdy. Poszukiwanie czy raczej wysławianie siebie opiera się m.in. na nieustannym powracaniu do tego, co było, na próbach korekty własnego życiorysu. Starcza skleroza, której efektem jest mieszanie się rzeczywistości z fikcją, powoduje, że poszczególne frazy czy strzępy opowieści powtarzają się, przeszłość zaś nakłada się na teraźniejszość. Fundamentalne pytanie, jakie w Fudze zadaje pisarz, brzmi: czy w ogóle można opowiedzieć (wypowiedzieć) własne życie?

– Dariusz Nowacki

BIBLIOGRAFIA

  • Wichry Smoczogór, Warszawa: Agencja Wydawnicza RUNA, 2003.
  • Poszarpane granie, Warszawa: Agencja Wydawnicza RUNA, 2004.
  • Ględźby Ropucha, Warszawa: Agencja Wydawnicza RUNA, 2005.
  • Oberki do końca świata, Warszawa: PIW, 2007.
  • Chochoły, Warszawa: Lampa i Iskra Boża, 2010.
  • Dumanowski, Warszawa: Lampa i Iskra Boża, 2011.
  • Fuga, Warszawa: Lampa i Iskra Boża, 2012.
  • Sto dni bez słońca, Warszawa: Powergraph, 2014.
  • Wróżenie z wnętrzności, Warszawa: Powergraph, 2015.
  • Zagroda zębów, Warszawa: Powergraph, 2016.
Wróć