ur. w 1923 w Bninie pod Poznaniem, związana całe życie z Krakowem, gdzie zmarła 1 lutego 2012 roku. Poetka i eseistka. Laureatka literackiej nagrody Nobla za rok 1996. Znana w świecie dzięki przekładom m.in. na angielski, francuski, niemiecki, holenderski, hiszpański, czeski, słowacki, szwedzki, bułgarski, albański i chiński.

Szymborska stanowiła fenomen i zagadkę: skromna, zamknięta, dyskretna i wyciszona elektryzowała czytelników. Prostota jej wierszy skutecznie opiera się objaśnieniom badaczy i bezbłędnie trafia w gust współczesnego odbiorcy. Poetka nawiązywała kontakt z publicznością ponad głowami krytyków i bez pomocy mass mediów, a jej wiersze rozchodziły się w nakładach równych powieściom popularnym. Co decyduje o popularności Szymborskiej i jej sukcesie? Osobliwość stylu, odrębność, wyłączność rozumiana jako warunek twórczej i egzystencjalnej niezależności. Szymborska nie utożsamiała się nigdy z żadnym kierunkiem poetyckim, stworzyła własną szkołę pisania, własny język – pełen dystansu do wielkich wydarzeń historycznych, do biologicznych uwarunkowań ludzkiego istnienia, do społecznej roli poety, do systemów filozoficznych, ideologii, prawd przyjmowanych na wiarę, nawyków, stereotypów, zahamowań. Był to również język współczucia dla pokrzywdzonych, język zachwytu nad urodą życia, które poraża swym pięknem, nielogicznością, tragizmem. Język wyważonych sądów i stonowanych uczuć; język liryki kontrolowanej przez umysł chłodny i świeży, język poddany intelektualnym rygorom, które nie wykluczały wrażliwości na zwyczajne atrakcje bytu. Język na ogół lojalny wobec mowy potocznej, nieznacznie poszerzający jej zasoby leksykalne. Język paradoksu, z pozoru prosty, a w istocie wyrafinowany i przewrotny. Szymborska pisała mało; obliczono, że wydała zaledwie trzy i pół setki wierszy. Być może dzięki temu ograniczeniu są one prawie bez wyjątku arcydziełami. W każdym razie od połowy lat pięćdziesiątych należy do ścisłej czołówki polskich i europejskich poetów.

BIBLIOGRAFIA

• Dlatego żyjemy, Warszawa, 1952.
• Pytania zadawane sobie, Kraków: WL, 1954.
• Wołanie do Yeti, Kraków: WL,1957.
• Sól, Warszawa: PIW, 1962.
• Sto pociech, Warszawa: PIW, 1967.
• Wszelki wypadek, 1972.
• Wielka liczba, 1976.
• Ludzie na moście, Warszawa: Czytelnik, 1986.
• Początek i koniec, Poznań: a5, 1993.
• Widok z ziarnkiem piasku, Poznań: a5, 1996.
• Lektury nadobowiązkowe, Kraków: WL, 1992.
• Sto wierszy – sto pociech, Kraków: WL, 1997.
• Chwila, Kraków: Znak, 2002.
• Nowe lektury nadobowiązkowe, Kraków: WL, 2002.
• Rymowanki dla dużych dzieci, Kraków: a5, 2003.
• Wiersze wybrane, Kraków: a5, 2004.
• Dwukropek, Kraków: a5, 2005.
• Zmysł udziału, Kraków: WL, 2006.
• Nic dwa razy. Nothing Twice [polsko-angielska edycja], Kraków: WL, 2007.
• Miłość szczęśliwa, Kraków: a5, 2007.
• Tutaj, Kraków: Znak, 2009.
• Wiersze wybrane, Kraków: a5, 2010.
• Milczenie roślin, Kraków: Znak 2011.
• Wystarczy, Kraków: a5, 2012.
• Błysk rewolwru, Warszawa: Agora, 2013.
• Czarna piosenka, Kraków: Znak, 2014.
• Wszystkie lektury nadobowiązkowe, Kraków: Znak, Kraków 2015.

TŁUMACZENIA

albański:

• As fund as fillim [Ani koniec ani początek], tłum. Mazllum Saneja, Pejë: Dukagjini, 1997.
• Poezi të zgjedhura [Wybór wierszy], tłum. Oevqep Kambo, Tiranë: Toena, 1997.

angielski:

• View with a grain of sand [Widok z ziarnkiem piasku], tłum. Clare Cavanagh, Stanisław Barańczak, New York, San Diego: Harcourt Brace, 1995; London: Faber and Faber, 1996 .
• People on a Bridge, tłum. Adam Czerniawski, Londyn: Forest Books, 1990; II wyd. Londyn 1996.
• Poems New and Collected 1957–1997, tłum. Clare Cavanagh i Stanisław Barańczak, Harcourt, 2000.
• Miracle Fair: Selected Poems, tłum. Joanna Trzeciak, W. W. Norton, 2001.
• Nonrequired Reading: Prose Pieces, tłum. Clare Cavanagh, Harcourt, 2002.
• Monologue of the Dog, tłum. Clare Cavanagh i Stanisław Barańczak, Harcourt, 2005.
• Here [Tutaj], tłum. Clare Cavanagh i Stanisław Barańczak, Harcourt, 2011.

białoruski:

• Svet, varty, vjartannja, tłum. Nina Macjaš, Mińsk: Mastackaja Litaratura, 1991.
• Hvìlâ [Chwila], tłum. Nina Macjaš, Mińsk: Belaruskì Knìgazbor, 2005.
• Wybór wierszy, tłum. Andrej Chadanowicz, Minsk: Lohvinau, 2014.

bułgarski:

• Obmisljam sveta, tłum. Blaga Dimitrova, Sofia: Narodna Kultura, 1989; Svobodno Poetičesko Obŝestvo, 1998.
• Kraj i načalo, tłum. Iskra Likomanova, Sofia: Literaturen Vestnik, 1997.

chiński:

• Huhuan xueren [Wołanie do Yeti; wybór wierszy i esejów], tłum. Lin Hongliang, Guilin: Lijiang Chubanshe, 2000.
• Shiren yu shijie: shi wenxuan [Wybrane wiersze], tłum. Zhang Zhenghui, Pekin: Zhongyang Bianfan Chubanshe, 2003.

czeski:

• V Hérakleitově řece, tłum. Vlasta Dvořáčková, Praha: Odeon, 1985.
• Konec a počátek [Koniec i początek], tłum. Vlasta Dvořáčková, Praha: Mladá Fronta, 1997.
• Okamžik. Dvojtečka. Tady [Chwila, Dwukropek, Tutaj], tłum. Vlasta Dvořáčková, Pistorius & Olšanská 2009.

duński:

• Lots hustru og andre kvinder, tłum. Janina Katz i Inger Christensen, Kopenhaga: Brøndum, 1982.
• En kat i en tom lejlighed, tłum. Janina Katz & Uffe Harder Aarhus: Husets Forlag, 1996.

estoński:

• Oma aja lapsed, tłum. Hendrik Lindepuu, Laiuse: Hendrik Lindepuu Kirjastus, 2008.
• Herakleitose joes [wybrane wiersze], tłum. Hendrik Lindepuu, Tartu: Hendrik Lindepuu Kirjastus, 2012.

fiński:

• Wiersze, „Parnasso” 1/1997, 2/1998.
• Wiersze, „Tuli” Savu 2/1998.
• Hetki, tłum. Martti Puukko, Helsinki: Like, 2004.
• Jotkut pitävat runoudesta, tłum. Jussi Rosti, Helsinki: Novalisa, 2008.

francuski:

• Dans le fleuve d’Héraclite. Anthologie Bilingue, tłum. Christophe Jezewski, Isabelle Macor-Filarska, La maison de la poésie du Nord – Pas de Calais, 1995   .
• Poèmes dans: Deux poétesses polonaises contemporaines: Ewa Lipska et Wisława Szymborska, tłum. Isabelle Macor-Filarska, Mundolsheim: L’Ancrier Editeur, 1996   .
• De la mort sans exagérer [O śmierci bez przesady], tłum. Piotr Kaminski, Paris: Fayard, 1996.
• Je ne sais quelles gens, tłum. Piotr Kaminski, Paris: Fayard, 1997.
• De la mort sans exagérer [O śmierci bez przesady, édition bilingue], Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1997.

hebrajski:

• Lektury nadobowiązkowe, tłum. Rafi Weichert, Tel Aviv: Xargol, 2005.
• Chwila, tłum. David Weinfeld, Carmelph 2011.
• Pamiątkowe rupiecie. Biografia Wisławy Szymborskiej, tłum. Miri Paz, Tel Aviv: Carmel Publishining House, 2014.
• Poczta literacka, tłum. Rafi Weichert, Tel Aviv: Xargol Books, 2014.

hiszpański:

• Paisaje con grano de arena [Widok z ziarnkiem piasku], Barcelona: Lumen, 1997.
• Instante [Chwila], Tarragona: Igitur, 2004.
• Dos puntos [Dwukropek], tłum. Gerardo Beltran, Abel A. Murica Soriano, Tarragona: Igitur/Poesia, 2007.
• Aquí [Tutaj], tłum. Gerardo Beltrán, Abel A. Murcia Soriano, Madrid: Bartleby, 2009.
• Lecturas no obligatorias [Lektury nadobowiążkowe], tłum. Manel Bellmunt Serrano, Barcelona: Ediciones Alfabia, 2009.
• Amor feliz y otros poemas [Miłość szczęśliwa i inne wiersze], tłum. Gerardo Beltrán, Abel A. Murcia, Caracas: Bid & co. Editor, 2010 .
• Hasta aquí [Wystarczy], tłum. Abel Murcia Soriano, Posdata, 2012.
• Y hasta aquí [Wybór wierszy], tłum. Abel Muecia, Gerardo Beltràn, Meksyk: PD.Editores, 2013.

islandzki:

• Utópia, Reykjavik: Fjölvi, 1996.
• Endir og upphaf, Reykjavík: Bjartur, 1999.

kataloński:

• Vista amb un gra de sorra [Widok z ziarnkiem piasku], tłum. Josep M. de Sagarra, Barcelona: Columna, 1997.

niderlandzki:

• Het moment [Chwila], tłum. Gerard Rasch, Amsterdam: Meulenhoff, 2006.
• Einde en begin, tłum. Gerard Rasch, Amsterdam: Meulenhoff 2007.
• Dubbele punt [Dwukropek], tłum. Karol Lesman, Breda: De Geus, 2007.
• Hier [Tutaj], tłum. Karol Lesman, Breda: De Geus, 2009.
• Zo is het genoeg [Wystarczy], tłum. Karol Lesman, Breda: De Geus, 2013.

niemiecki:

• antologie: Salz. Gedichte, Frankfurt a.M.: Suhrkamp, 1973.
• Vokabeln. Gedichte, Berlin: Volk und Welt, 1979.
• Deshalb leben wir, Frankfurt a.M.: Suhrkamp, 1980.
• Hundert Freuden [Sto pociech], Frankfurt a.M.: Suhrkamp, 1986.
• Poesie 1940-1990, Frankfurt: Eichborn Verlag, 1991.
• Auf Wiedersehen. Bis Morgen. Gedichte, Frankfurt a.M.: Suhrkamp, 1995.
• Die Gedichte, Frankfurt a.M.: Suhrkamp, 1997.

rosyjski:

• Izbrannoe [Wybór wierszy], Moskwa: Tekst, 2007.

serbski:

• Izbrane pesme [Wybór wierszy], tłum. Petar Vujičić, Biserka Rajčić, Belgrad: Treći Trg, 2014.

słowacki:

• 49 basni, tłum. Vlastimil Kovalčik, Bratysława: Q 111, 1999.

szwedzki:

• Aldrig tva ganger, Nordingra: Ordström, 1996.
• Närä ögat, Stockholm: FBIs Lyrikklubb, 1996.
• Utopia, Stockholm: FBIs Lyrikklubb, 1996.
• Bredvidläsning, Stockholm: Fibs Lyrikklubb, 1997.
• Dikter 1945–2002, Stockholm: Fibs Lyrikklubb, 2003.
• Ett kolon [Dwukropek], tłum. Andres Bodegard, Lund: Ellerströms, 2008.
• Här [Tutaj], tłum. Anders Bodegård, Ellerströms, 2009.
• Nog nu [Wystarczy], tłum. Anders Bodegard, Halmstad: Ellerströms, 2013.

ukraiński:

• Vibranì poezìï ta eseï [Wybrane wiersze i eseje], tłum. Jarini Senčišin, Lviv: Litopis, 2001.

włoski:

• La fiera dei miracoli, tłum. Pietro Marchesani, Milano: Libri Scheiwiller, 1993.
• Gente sul ponte [Ludzie na moście], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Libri Scheiwiller, 1996.
• La fine e l'inizio [Początek i koniec], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Libri Scheiwiller, 1997.
• Vista con granello di sabbia: poesie 1957–1993 [Widok z ziarnkiem piasku], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Adelphi Edizioni, 1998; 2004.
• Nulla è in regalo, tłum. Pietro Marchesani, Krakow, WL 1998.
• 25 [Venticinque] poesie, tłum. Pietro Marchesani, Milano: Mondadori, 1998.
• Posta letteraria: ossia come diventare (o non diventare) scrittore, tłum. Pietro Marchesani, Milano: Libri Scheiwiller, 2002.
• Taccuino d'amore [wybór poezji], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Libri Scheiwiller, 2002.
• Ogni caso [Wszelki wypadek], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Libri Scheiwiller, 2003.
• Uno spasso [Sto pociech], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Libri Scheiwiller, 2003.
• Discorso all’Ufficio oggetti smarriti [wybór poezji], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Adelphi Edizioni, 2004  .
• Attimo [Chwila], tłum. Pietro Marchesani, Fermo: Grafiche Fioroni, 2003; Milano: Libri Scheiwiller, 2004.
• Sale [Sól], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Libri Scheiwiller, 2005.
• Appello allo Yeti [Wołanie do Yeti], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Libri Scheiwiller, 2005 .
• Letture facoltative [Lektury nadobowiązkowe], tłum. Valentina Parisi, Milano: Adelphi Edizioni, 2006.
• Due punti [Dwukropek], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Adelphi Edizioni, 2006.
• Grande numero [Wielka liczba], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Libri Scheiwiller, 2006.
• Opere [poezja z lat 1945-2005; Niewydany zbiór; Dlatego żyjemy; Pytania zadawane sobie; Wołanie do Yeti; Sól; Sto pociech; Wszelki wypadek; Wielka liczba; Ludzie na moście; Koniec i początek; Chwila; Dwukropek oraz wybór prozy], tłum. Pietro Marchesani, Valentina Parisi, Luca Bernardini, Federica K. Clementi, Milano: Adelphi Edizioni, 2008.
• La gioia di scrivere [Radość pisania; zbiór poezji], tłum. Pietro Marchesani, Milano: Adelphi Edizioni, 2009.
• Basta così [Wystarczy], tłum. Silvano de Fanti, Milano: Adelphi Edizioni, 2012.