Literatura

fot. Robert Lewandowski

Tomasz Białkowski

ur. w 1969 r., prozaik; debiutował tomem opowiadań Leze (2002), potem opublikował powieści: Dłużyzny (2005), Pogrzeby (2006) i Mistrzostwo Świata (2008); jest także autorem sztuki Drzewo (publikacja w kwartalniku “FA-art” w roku 2003); redaktor olsztyńskiego pisma literacko-kulturalnego „Portret”; mieszka w Olsztynie.

Białkowski konsekwentnie, począwszy od debiutanckiego zbioru opowiadań Leze, tworzy prozę obyczajowo-psychologiczną spod znaku czarnego realizmu. Akcję tekstów umieszcza w realiach współczesnej polskiej prowincji, w małych miastach i miasteczkach, skupiając uwagę przede wszystkim na ludziach wykluczonych, którzy nie zdołali – z rozmaitych przyczyn – dostać się do konsumpcyjnego raju, zmagających się z rozlicznymi traumami, z brzemieniem przeszłości i problemami teraźniejszości. Olsztyński pisarz nie poprzestaje jednak na socjologicznych konstatacjach. Interesują go bohaterowie naznaczeni – by tak rzec – pewną skazą, nadmiernie naiwni czy ufni, niepoprawni idealiści bądź tacy, którzy nie potrafią zaakceptować powszechnie obowiązujących norm i standardów zachowań. Bohater Dłużyzn, mężczyzna w wieku Chrystusowym, nie jest w stanie zerwać toksycznego związku z ojcem, istnym potworem, mającym na sumieniu zabójstwo własnej żony, molestowanie małych dziewczynek i seks ze swoim studentem, pójdzie więc za rodzicem do końca, chociaż zdaje sobie sprawę, że idzie na zatracenie. Pogrzeby są opowieścią o wszechobecnych kłamstwach, które ujawniają się na wszelkich poziomach życia, o fikcjach, które z jednej strony wypaczają relacje międzyludzkie, ale z drugiej - pozwalają ludziom radzić sobie z traumami, i w których bohater nie umie się rozeznać. W Mistrzostwie Świata sportretowany został naiwniak, którego nieustannie wszyscy wykorzystują i życie którego stanowi pasmo groteskowych, śmieszno-smutnych przypadków. Charakterystyczną cechą prozy Białkowskiego jest jej wielostylowość. Autor posługuje się rozmaitymi konwencjami i językami, za każdym razem dobierają inną stylistykę – najbardziej pasującą do poruszanego w tekście tematu. I tak dla przykładu: w Dłużyznach ujawniają się fascynacje pisarza twórczością Witolda Gombrowicza, w Mistrzostwie Świata zaś – prozą czeską.

BIBLIOGRAFIA

  • Leze, Olsztyn: Wydawnictwo „Portret”, 2002.
  • Dłużyzny, Olsztyn: Wydawnictwo „Portret”, 2005.
  • Pogrzeby, Olsztyn: Wydawnictwo „Portret”, 2006.
  • Mistrzostwo Świata, Olsztyn: Wydawnictwo „Portret”, 2008.
  • Zmarzlina, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008.
  • Teoria ruchów Vorbla, Wyd. Janka, Pruszków 2011.
  • Drzewo morwowe, Wyd. Szara Godzina, Katowice 2012.
  • Kłamca, Wyd. Szara Godzina, Katowice 2012.
  • Król Tyru, Wyd. Szara Godzina, Katowice 2013.
  • Powróz, Wyd. Oficynka, Gdańsk 2014.
  • Rausz, Wyd. Muza, Warszawa 2016.

TŁUMACZENIA

czeski:

  • Morušový strom [Drzewo morwowe], tłum. Robert Pilch, Praha: Argo, 2020.

niemiecki:

  • Maulbeerbaum: ein Masurenkrimi [Drzewo morwowe], tłum. Ewa Krauss, Berlin: Schruf & Stipetic, 2014.
Wróć