Literatura

fot. Ela Lempp

Stefan Bratkowski

ur. 1934 we Wrocławiu; jeden z najwybitniejszych polskich publicystów ostatnich kilkudziesięciu lat.

Już na początku kariery (lata 60.) dał się poznać jako wyróżniający się dziennikarz i reportażysta; wcześnie też określił swoje zainteresowania – Bratkowski zajął się problematyką ekonomiczną, historią gospodarki i inżynierii oraz sprawami zarządzania. O tych zagadnieniach rozprawia zasadniczo jako humanista, omawiając ich aspekty kulturowe. Bratkowskiego fascynują idee leżące u podstaw kultury materialnej i metod gospodarowania tak dawnych, jak i współczesnych społeczeństw. Autor w sposób niezwykle ciekawy łączy w swoich szkicach i felietonach refleksję o zjawiskach z przeszłości z problemami obecnej doby. W dwu najważniejszych książkach z lat 70. (Skąd przychodzimy, 1975 oraz Z czym do nieśmiertelności, 1977) proponuje oryginalne spojrzenie na polską tradycję historyczną – w skomplikowanych dziejach Polaków szuka tego, co pragmatyczne i sprzyjające rozwojowi myśli naukowej i technicznej. Stefan Bratkowski to bez wątpienia najbardziej znany orędownik nowoczesności; mówi się też o nim, że jest permanentnym pozytywistą (pragmatystą). Jego poglądy wyrażane w setkach artykułów krążą nieprzerwanie wokół tych samych idei i wartości – to pochwała dobrej roboty, samorządności i wolności gospodarczej w duchu solidaryzmu społecznego. Programy reform i wizje ładu społeczno-ekonomicznego formułowane przez tego publicystę nieodmiennie stają się przedmiotem gorących dyskusji, są ważnym elementem polskiego życia intelektualnego. Bratkowski pisze z wielką swadą, a jego teksty odznaczają się precyzją wykładu, poświadczając nieprzeciętny talent i erudycję autora.W drugiej połowie lat 90-tych zwrócił na siebie uwagę jako autor dwu niezwykle interesujących książek eseistycznych. W pierwszej z nich (Wiosna Europy) wszechstronnie wyłożone zostały idee średniowiecznego uniwersalizmu europejskiego. Bratkowski wyświetla związki tamtej, odległej problematyki z dzisiejszymi dyskusjami o integracji europejskiej. Fascynuje go także postać Sylwestra II, papieża, który nakreślił śmiałą wizję wspólnej chrześcijańskiej Europy, a zarazem był najwybitniejszym uczonym swojej epoki. Oryginalną publikacją jest również książka zatytułowana Najkrótsza historia Polski, gdzie w przystępnej i elokwentnej formie – zbliżonej do gawędy historycznej – autor przedstawił najważniejsze wydarzenia i procesy polityczne w dziejach narodu polskiego.

BIBLIOGRAFIA

  • Świat, w którym żyjemy, Warszawa: Horyzonty, 1970.
  • Skąd przychodzimy, Warszawa: Iskry, 1975, (wydanie rozszerzone – Warszawa: BGW, 1993).
  • Z czym do nieśmiertelności, Katowice: Śląsk, 1977.
  • Oddalający się kontynent, Warszawa: PIW, 1978.
  • Nowy Marsyliusz czyli społeczeństwo inteligentne, Warszawa: PIW, 1981.
  • Jak robić interesy razem, Warszawa: Iskry, 1997.
  • Wiosna Europy. Mnisi, królowie i wizjonerzy, Warszawa: Iskry, 1997.
  • Najkrótsza historia Polski, Warszawa: KAW, 1998.
  • Pan Nowogród Wielki, Warszawa: Warszawa: KAW, 1999.
  • Podróż do nowej przeszłości, Warszawa: Veda, 2000.
  • Nieco inna historia cywilizacji: dzieje banków, bankierów i obrotu pieniężnego, Warszawa: Wydawnictwo Nowoczesność, 2003.
Wróć