Literatura

fot. Ela Lempp

Sławomir Shuty

(także: Shuty™) ur. w 1973 r., prozaik, fotograf, reżyser filmów undergroundowych, twórca opery disco-polo, autor artzina „Baton”. Wychował się w Nowej Hucie (stąd pseudonim). Ukończył ekonomię, przez kilka lat pracował w banku (zrezygnował jednak z kariery).

Wszystkie przejawy działalności Shutego należy traktować jako wielowarstwowy projekt artystyczny – „produkt polski Shuty™”, którego celem jest opis rodzimego społeczeństwa, które po 1989 r. znalazło się „w paszczy konsumpcji”. Już tytuł jego pierwszej książki Nowy wspaniały smak (nawiązanie do dzieła A. Huxleya) sugerował parodystyczne przedstawienie nowej rzeczywistości, w której jednostka ludzka poddana jest nachalnej reklamie, natarczywej promocji i pseudonaukowym hasłom marketingowym. Powieść Bełkot wydana została w konwencji harlekina (różowa okładka z napisem na żółtej gwiazdce „Szukaj 100 PLN w środku”, najgorszy rodzaj papieru), nawiązując do jego przesłodzonej stylistyki. Bełkot to nieskrępowany strumień świadomości sięgający wczesnego dzieciństwa (wspomnienia ze stanu wojennego) po czasy współczesne (w formie powieść przypomina twórczość W. Borroughs'a). Powieść Shutego utrzymana jest w konwencji przewodnika po Krakowie, w którym obraz rozpadającego się miasta (autor dostrzega głównie budki z kebabami, siłownie, solaria) przekornie koresponduje z oficjalną wizją miasta kultury. Michał Witkowski porównał Bełkot do „walnięcia pięścią w stół” na znak protestu wobec nowej polskiej rzeczywistości, kapitalizmu i konsumeryzmu. Cukier w normie składa się z kilku obrazków, w których autor z dużą dozą ironii pokazuje rzeczywistość typowych polskich osiedli i małe przeciętne problemy ich mieszkańców (przygotowanie świąt, problemy z pracą, wyjazd za granicę, udział w teleturnieju, księdza po kolędzie, pierwszą komunię dziecka, imieniny, wizytę u wróżki, zakupy, narodziny dziecka, alkoholizm, kurs prawa jazdy, randki w ciemno). Z kolei Blok jest pierwszą polską powieścią hipertekstową. W warstwie tematycznej powieść przedstawia rzeczywistość bloku i jego mieszkańców w jednym z nowohuckich osiedli. Opisany przez Shutego wieżowiec ma strukturę prawdziwego budynku; na stronie indeksowej znajduje się „Spis mieszkańców”, po czym po kliknięciu na wybrane nazwisko (jest ich około 30 na 10 piętrach) dostajemy się do wybranego mieszkania, poznajemy lokatorów oraz ich historię i możemy się przenieść do mieszkań innych, które są połączone linkami. Nowa książka Shuty’ego, Zwał jest przykładem zręcznie sporządzonej etnografii języka i myślenia pracowników Firmy. W tym przypadku Firma to „sektor bankowości”, czyli oddział Hamburger Banku. Autorowi udało się pokazać w metaforycznym obrazie dzisiejszą kondycję młodego Polaka w trybach kapitalistycznego przedsiębiorstwa. Za tę książkę autor został nagrodzony „paszportem Polityki”.

BIBLIOGRAFIA

  • Nowy wspaniały smak, Nowa Huta 1999.
  • Bełkot, „Kolekcja Ha!art”, Krakowska Alternatywa, Kraków 2001.
  • Cukier w normie, Museum Nowum& Krakowska Alternatywa, Kraków 2002.
  • Blok– powieść hipertekstowa, http://www.blok.art.pl, 2002.
  • Produkt Polski – cykl internetowy, http://www.ha.art.pl/shuty/, 2001-2003.
  • Zwał, Warszawa: W.A.B, 2004.
  • Cukier w normie z extrabonusem, Warszawa: W.A.B, 2005.
  • Ruchy, Warszawa: W.A.B, 2008.
  • Jaszczur, Kraków: Korporacja Ha!art, 2012.
  • Dziewięćdziesiąte, Kraków: Korporacja Ha!art, 2013

TŁUMACZENIA

rosyjski:

  • Geroj našego vremeni [Zwał], Sankt Peterburg: Amfora, 2006.

węgierski:

  • Bomlás [Zwał], tłum. Józsa Árpád, Budapeszt: Napkút Kiadó, 2010.
Wróć