ur. 1932 w Pińsku (dziś na Białorusi), zmarł 23 stycznia 2007 w Warszawie – najwybitniejszy pisarz spośród polskich reporterów.

Pióro kształcił najpierw na reportażach krajowych, potem zjeździł cały świat, uczestnicząc w kilkudziesięciu wojnach, przewrotach i rewolucjach w Ameryce, Azji, a zwłaszcza w Afryce, której wyzwoleniu z kolonialnego jarzma asystował i któremu poświęcił kilka świetnych książek. Zrazu tylko dociekliwy reporter, Kapuściński zadziwiał od lat siedemdziesiątych jako autor książek coraz to literacko kunsztowniejszych, w których technika narracji, rysunek psychologiczny postaci, bogata stylizacja, metaforyka i niezwykłe obrazowanie służyły do interpretacji oglądanego świata. Takim reportażem-powieścią o schyłku anachronicznego reżimu Haile Selassie w Etiopii była najsławniejsza książka Kapuścińskiego: tłumaczony na wiele języków Cesarz. Podobną sławę zdobył Szachinszach – książka o ostatnim szachu Iranu, i poświęcone schyłkowi ZSRR Imperium. Kapuścińskiego fascynowały nie tylko obce światy i ludzie, ale też książki: w dalekie kraje wchodzi najpierw przez bramę literatury, każdą podróż poprzedza wielomiesięczną lekturą, umie słuchać napotkanych ludzi, ale też potrafi „czytać” ukryte sensy znaczących scen: wyprowadzka Europejczyków z Angoli, dyskusja o alimentach w parlamencie Tanganiki, rekonstrukcja fresków w nowej Rosji – wszystko to zmienia się pod jego wzrokiem w metaforę historycznych przemian. Ta skłonność do przetwarzania prywatnych przygód w syntezę czyni z Kapuścińskiego wybitnego myśliciela, a trzy tomy jego Lapidarium to pasjonujący zapis przekształcania reporterskich spostrzeżeń w filozoficzną refleksję o świecie i człowieku.
 

W czasie wędrówek po obszarach Imperium zwróciło moją uwagę między innymi to, że nawet w opuszczonych i zapadłych miasteczkach, nawet w pustych niemal księgarniach z reguły była do kupienia wielka mapa tego kraju, na której reszta świata znajdowała się jakby na drugim planie, na marginesie, w cieniu. Mapa ta jest dla Rosjan rodzajem wizualnej rekompensaty, swoistą emocjonalną sublimacją, a także przedmiotem nie ukrywanej dumy. Służy ona także do tłumaczenia i usprawiedliwiania wszelkich niedostatków, błędów, biedy i marazmu. Za duży kraj, żeby dało się go zreformować! - tłumaczą przeciwnicy reform. Za duży kraj, żeby dało się go posprzątać! - rozkładają ręce dozorcy od Brześcia do Władywostoku. Za duży kraj, żeby wszędzie dostarczyć towar! - burczą ekspedientki w pustych sklepach.

Ryszard Kapuściński

BIBLIOGRAFIA

• Busz po polsku. Historie przygodne, Warszawa: Czytelnik, 1962.
• Czarne gwiazdy, Warszawa: Czytelnik, 1963.
• Kirgiz schodzi z konia, Warszawa: Czytelnik, 1968.
• Gdyby cała Afryka..., Warszawa: Czytelnik, 1969.
• Dlaczego zginął Karl von Spreti, Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
• Chrystus z karabinem na ramieniu, Warszawa: Czytelnik, 1975.
• Jeszcze dzień życia, Warszawa: Czytelnik, 1976.
• Cesarz, Warszawa: Czytelnik, 1978.
• Wojna futbolowa, Warszawa, Czytelnik, 1978.
• Szachinszach, Warszawa: Czytelnik, 1982.
• Zaproszenie do Gruzji (współwyd. z W. Kubicki: Słodkie morze Bajkał), Warszawa: MAW, 1983.
• Notes (wiersze), Warszawa: Czytelnik, 1986.
• Lapidarium, Warszawa: Czytelnik, 1990.
• Imperium, Warszawa: Czytelnik, 1993.
• Lapidarium II, Warszawa: Czytelnik, 1995.
• Lapidarium III, Warszawa: Czytelnik, 1997.
• Heban, Warszawa: Czytelnik, 1998.
• Lapidarium IV, Warszawa: Czytelnik, 2000.
• Z Afryki, Bielsko-Biała: Buffi, 2000.
• Lapidarium V, Warszawa: Czytelnik 2002.
• Autoportret reportera, Kraków: Znak 2003.
• Podróże z Herodotem, Kraków: Znak, 2004.
• Ten Inny, Kraków: Znak, 2006.
• Prawa natury, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.
• Lapidarium VI, Warszawa: Czytelnik, 2007.
• Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku, Kraków: SIW Znak, 2007.
• Dałem głos ubogim, Kraków: SIW Znak, 2008.
• O książkach, ludziach i sztuce, Warszawa: Czytelnik, 2009

TŁUMACZENIA

angielski:

• Another day of life [Jeszcze dzień życia], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand, Klara Glowczewska. London: Penguin Books, 1988, 2001.
• Another day of life [Jeszcze dzień życia], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand, Klara Glowczewska. London: Picador publ. by Pan Books, [1988].
• Another day of life [Jeszcze dzień życia], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand, Klara Glowczewska. New York: Vintage Books, 2001.
• Another day of life [Jeszcze dzień życia], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand, Klara Glowczewska. San Diego: Harcourt Brace Jovanovich, 1986.
• The best of Granta reportage [et al.]. London: Granta, cop. 1993.
• The emperor [Cesarz], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand. London : Pan Books, 1984.
• The emperor [Cesarz], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand. New York; London: Harcourt Brace Jovanovich, cop. 1982.
• The Emperor; Shah of shahs [Cesarz; Szachinszach], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand. London: Picador, 1994.
• The emperor: downfall of an autocrat [Cesarz], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand. London; Melbourne; New York: Quartet Books, 1983.
• The emperor: downfall of an autocrat [Cesarz], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand. New York: Vintage Books, 1984.
• The emperor: downfall of an autocrat [Cesarz], tłum. William R. Brand and Katarzyna Mroczkowska-Brand. New York: Vintage Intern., 1989.
• The emperor: downfall of an autocrat [Cesarz], tłum. William R. Brand and Katarzyna Mroczkowska-Brand. San Diego: Harcourt Brace Jovanovich, cop. 1983.
• Imperium [Imperium], tłum. Klara Glowczewska. London: Granta Books in assoc. with Penguin Books, 1995.
• Imperium [Imperium], tłum. Klara Glowczewska. New York: A. A. Knopf, 1994.
• Imperium [Imperium], tłum. Klara Glowczewska. New York: Vintage Intern., 1995.
• Imperium [Imperium], tłum. Klara Glowczewska. Toronto: A. A. Knopf, cop. 1994.
• Imperium [Imperium], tłum. Klara Glowczewska. Toronto: Vintage Canada, 1995.
• The shadow of the sun [Heban], tłum. Klara Glowczewska. New York: Vintage Intern.: Vintage Books: a div. of Random House, 2001.
• The shadow of the sun [Heban], tłum. Klara Glowczewska. Toronto; New York: A. A. Knopf, cop. 2001.
• The shadow of the sun [Heban], tłum. Klara Glowczewska. Toronto: Vintage Canada, 2002.
• The shadow of the sun: my African life [Heban], tłum. Klara Glowczewska. London: Allen Lane, cop. 2001.
• The shadow of the sun: my African life [Heban], tłum. Klara Glowczewska. London; New York [etc.]: Penguin Books, 2002.
• Shah of Shahs [Szachinszach], [London]: Pan Books, 1986.
• Shah of Shahs [Szachinszach], London [etc.]: Quartet, 1985.
• Shah of Shahs [Szachinszach], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand. New York: Vintage Books, 1986. Repr.: San Diego: Harcourt Brace, Jovanovich, cop. 1985
• Shah of Shahs [Szachinszach], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand. New York: Vintage Intern., 1992.
• Shah of Shahs [Szachinszach], tłum. William R. Brand, Katarzyna Mroczkowska-Brand. San Diego: Harcourt Brace, Jovanovich, cop. 1985.
• The soccer war [Wojna futbolowa], tłum. William Brand. London: Granta Books in assoc. with Penguin Books, 1990.
• The soccer war [Wojna futbolowa], tłum. William Brand. London: Granta Books, 1991.
• The soccer war [Wojna futbolowa], tłum. William R. Brand. New York: A. A. Knopf, 1991.
• The soccer war [Wojna futbolowa], tłum. William Brand. New York: Vintage Books: Div. of Random House, 1992.
• I Wrote Stone. The Selected Poetry of Ryszard Kapuscinski [wybór wierszy], tłum. Diana Kuprel, Marek Kusiba, Emeryville: Biblioasis, 2007.
• The Other [Ten Inny], tłum. Antonia Lloyd-Jones, London/New York: Verso, 2008

albański:

• Perandori [Cesarz], tłum. Astrit Beqiri. Tiranë: Panteon, 1999.
• Imperium, tłum. Astrit Beqiri. Tiranë: Logoreci, 2000.
• Udhëtime me Herodotin [Podróże z Herodotem], tłum. Astrit Beqiraj, Tirana: Botimet Papirus, 2013

białoruski:

• Imperium, tłum. Jauhien Salejcuk, Mińsk: Nasa Niva, 2009.
• Cesarz, tłum. Ales Piatkiewicz, Mińsk: Nasa Niva; Kolegium Europy Wschodniej, 2009.
• Podróże z Herodotem, tłum. Alena Piatrowicz, Mińsk: Nasa Niva; Kolegium Europy Wschodniej, 2009.

bułgarski:

• Imperator; Šachinšach [Cesarz ; Szachinszach], tłum. Blagovesta Lingorska. Plovdiv: ”Christo G. Danov”, 1990.
• Lapidarium [Lapidarium], tłum. Blagovesta Lingorska. Sofija : Univ. Izd-vo Sv. Kliment Ochridski, 1993.
• Imperijata [Imperium], tłum. Blagovesta Lingorska. Sofija: Fl’orir, 1994.
• Lapidarii [Lapidarium], tłum. Blagovesta Lingorska. Sofija: Karina M, 1998.
• Izbrano [Wojna futbolowa; Jeszcze dzień życia; Heban], tłum. Blagovesta Lingorska. Contains: Futbolnata vojna ; Ošte edin den život; Abanos. Sofija: Karina M, Todorova, 2001.
• Pateshestvija s Herodot [Podróże z Herodotem], tłum. Błagowesta Lingorska, Sofia: Iztok-Zapad, 2008.
• Awtoportret na reportera [Autoportret reportera, Rwący nurt historii, Ten Inny], tłum. Błagowiesta Lingorska, Sofia: Izdatielstwo Snom, 2015.

chiński:

• Podróże z Herodotem, tłum. Wu Lan, Pekin: Wydawnictwo Literatury Narodowej, 2009.
• Imperium, tłum. Hu Zhou-shen, Tajpej: MARCO POLO/CITE, 2008.
• Podroże z Herodotem, tłum. Chien-kung Huanga, Tajpej: Asian Culture, 2009.
• Cesarz, tłum. Wu Lan, Pekin: Xinxing, 2011.

czeski:

• Na dvoře Šáha Šáhů [Szachinszach], tłum. Pavla Provazníková. Praha: Panoráma, 1981.
• Fotbalová válka [Wojna futbolowa], tłum. Pavla Provazníková. Praha: Panorama, 1983.
• Impérium [Imperium], tłum. Dušan Provazník. Praha: I. Železný, 1995.
• Eben [Heban], tłum. Dušan Provazník. Praha : Mladá Fronta, 2003.
• Lapidárium [Lapidarium IV; Lapidarium V], tłum. Dušan Provazník, Praha: Mladá Fronta, 2005.

duński:

• Kejseren: Haile Selassies storhed og fald [Cesarz], tłum. Ib Lindberg. [København]: Fremad, 1984.
• Fodboldkrigen [Wojna futbolowa], tłum. Jan Stage. [Kobenhavn]: Tiderne Skifter, 1991.
• Imperiet [Imperium], tłum. Roman Karol Koscianski, Hans Christian Fink. [København]: Tiderne Skrifter, 1994.
• Imperiet [Imperium], tłum. Roman Karol Koscianski, Hans Christian Fink. [København]: Tiderne Skifter, 1997.
• Ibenholt: afrikanske rejser [Heban], tłum. Runa Kildegaard Klukowska. København: Samlerens Bogklub, 2000.

esperanto:

• Ebono: raportoj el Afriko [Heban], tłum. Tomasz Chmielik. Bielsko-Biała: Kleks, 2001.

estoński:

• Reisid Herodotosega [Podróże z Herodotem], tłum. Ruth Karemäe, Tallinn: Loomingu Raamatukogu, 2013.

francuski:

• Le négus [Cesarz], tłum. Évelyne Pieiller. Paris: C. P. Flammarion, 1984, 1992, 1994, 1998.
• Le Shah ou la d´emesure du pouvoir [Szachinszach], tłum. Dennis Collins. [Paris]: C. P. Flammarion, 1986, 1992, 1994, 1999.
• D’une guerre l’autre [Jeszcze dzień życia], tłum. Dennis Collins. [Paris]: C. P. Flammarion, 1988, 1992.
• Imperium [Imperium], tłum. Véronique Patte. Paris: Plon, 1994, 1999.
• Le Shah ou la d´emesure du pouvoir [Szachinszach], tłum. Dennis Collins. Paris: UGE, 1994.
• Ébène: aventures africaines [Heban], tłum. Véronique Patte. Paris: Plon 2000, France loisirs, 2001, Pocket 2002.
• La guerre du foot: et autres guerres et aventures [Wojna futbolowa], tłum. Véronique Patte. [Paris]: Plon, 2003.
• Il n’ya aura pas de paradis: la guerre du foot et autres guerres et aventures [Wojna futbolowa], tłum. Véronique Patte. Paris: Pocket, 2004.
• Mes voyages avec Hérodote [Podróże z Herodotem], tłum. Véronique Patte, Paris: Plon, 2006.
• Autoportrait d'un reporter [Autoportret reportera], tłum. Véronique Patte. Paris: Plon 2008.
• D'une guerre l'autre [Jeszcze dzień życia], tłum. Véronique Patte. Paris: Flammarion 2011.
• Œuvres [dzieła zebrane], tłum. Véronique Patte, Paryż, Flammarion, 2014.

fiński:

• Imperiumi [Imperium], tłum. Tapani Kärkkäinen. Helsinki: Like, 1993.
• Eebenpuu [Heban], tłum. Tapani Kärkkäinen. Like, 2002.
• Keisari [Cesarz], tłum. Tapani Kärkkäinen. Like, 2006.

grecki:

• Evenos to chroma tis Afrikis [Heban], tłum. Zogia Mauroeidi. Ateny: Metaichimio, 2002.
• O polemos tou podosfairou [Wojna futbolowa], tłum. Zogia Mauroeidi. Ateny: Metaichimio, 2002.
• Taxídia me ton Īródoto [Podróże z Herodotem], tłum. Zogia Mauroeidi, Ateny: Metaichmio, 2005.

gruziński:

• Szachinszach, tłum. Ambrosi Grishikashvili, Intelekti, 2009.
• Podróże z Herodotem, tłum. Ambrosi Grishikashvilli, Tbilisi: Sulakauri Publishing, 2015.
• Imperator, tłum. Ambrosi Grishikashvilli, Tbilisi: Sulakauri Publishing, 2015.
• Kirgiz schodzi z konia, tłum. Ambrosi Grishikashvilli, Tbilisi: Sulakauri Publishing, 2015

hebrajski:

• Hakisar [Cesarz], tłum. Joram Bronowski. Tel-Awiw: Zmora - Bitan, 1989.
• Imperia [Imperium], tłum. Dawid Wainfeld. Tel-Awiw: Kibuc Hamoched, Sfarei, Karan Tarbut Israel-Polin, 1993.

hindi:

• Shahon ka shah [Szachinszach], tłum. Prakash Dixit, New Delhi: Rajkamal Prakashan, 2014

hiszpański:

• El Sha o la desmesura del poder [Szachinszach], tłum. Agata Orzeszek. Barcelona: Anagrama, [1987], 2000.
• El emperador [Cesarz], tłum. Agata Orzeszek. Barcelona: Anagrama, 1989.
• El homes de l'emperador [Ludzie cesarza]. Barcelona: Escena, 1990.
• La guerra del fútbol [Wojna futbolowa], tłum. Agata Orzeszek. Barcelona: Anagrama, 1992.
• El imperio [Imperium], tłum. Agata Orzeszek. Barcelona: Anagrama, [1994], 2001.
• Ébano [Heban], tłum. Agata Orzeszek. Barcelona: Anagrama, [2000].
• Desde África [Z Afryki], tłum. Pilar Gil CÁnovas. Barcelona: Edicola-62, 2001 [i.e. 2002].  
• Ébano [Heban], tłum. Agata Orzeszek. Barcelona: Salvat: Anagrama, [2002].
• Ébano [Heban], tłum. Agata Orzeszek. Barcelona : Círculo de Lectores, 2003.
• Un día más con vida [Jeszcze dzień życia], tłum. Agata Orzeszek. Barcelona: Anagrama, [2003].
• Lapidarium IV [Lapidarium IV], tłum. Agata Orzeszek. Barcelona: Anagrama, [2003].
• Ébano [Heban], tłum. Agata Orzeszek. [Barcelona]: Folio, [2004].
• El emperador [Cesarz], tłum. Agata Orzeszek i Roberto Mansberger Amorós]. Barcelona: Anagrama, 2004.
• El mundo de hoy. Autorretrato de un reportero [Autoportret reportera], tłum. Agata Orzeszek, Barcelona, Anagrama, 2005.
• Viajes con Heródoto [Podróże z Herodotem], tłum. Agata Orzeszek, Barcelona, Anagrama, 2006.
• Encuentro con el Otro [Ten Inny], tłum. Agata Orzeszek, Barcelona, Anagrama, 2007.
• La jungla polaca [Busz po polsku], tłum. Agata Orzeszek, Barcelona, Anagrama, 2008.

holenderski:

• De keizer: macht en ondergang van Ras Tafari Haile Selassie I. [Cesarz], tłum. Pszisko Jacobs. Haarlem: In de Knipscher, 1984, 1986, 1998.
• DeSjah aller Sjahs [Szachinszach], tłum. Pszisko Jacobs. Amsterdam: De Arbeiderspers, cop. 1986.
• Nog een dag [Jeszcze jeden dzień życia], tłum. Gerard Rasch. Amsterdam: De Arbeiderspers, cop. 1988.
• De keizer: macht en ondergang van Ras Tafari Haile Selassie I. [Cesarz], tłum. Pszisko Jacobs. Amsterdam: Muntinga, 1990.
• De voetbaloorlog [Wojna futbolowa], tłum. Gerard Rasch. Amsterdam: De Arbeiderspers, cop. 1991, 2001.
• Imperium: ondergang van een wereldrijk [Imperium], tłum. Gerard Rasch. Amsterdam [etc.]: De Arbeiderspers, 1993.
• Imperium: ondergang van een wereldrijk [Imperium], tłum. Gerard Rasch. Amsterdam [etc.]: De Arbeiderspers, 1994.
• Ebbenhout: Afrikaanse ontmoetingen [Heban], tłum. Gerard Rasch. Amsterdam [etc.]: De Arbeiderspers, 2000, 2001.
• Imperium: ondergang van een wereldrijk [Imperium], tłum. Gerard Rasch. Amsterdam [etc.]: De Arbeiderspers, 2002.
• Lapidarium: observaties van een wereldreiziger 1980–2000 [Lapidarium], tłum. Gerard Rasch. Amsterdam: De Arbeiderspers, cop. 2003.

japoński:

• Kōtei Haire Serashie [Cesarz], tłum. [Eigo-kara] Kazuhiro Yamada yaku. Tōkyō: Chikuma Shobō, 1986.
• Sakka sensō [Wojna futbolowa], tłum. Kitadai Miwako yaku. Tōkyō: Chuō Kōronsha, 1993.
• Teikoku: Roshia henkyō-e-no tabi [Imperium], tłum. Kudō Yukio yaku. Tōkyō: Shinchōsha, 1994.

kataloński:

• Un día més de vida [Jeszcze dzien życia], tłum. Agata Orzeszek. Barcelona: Empúries, 2003.
• Viatges amb Heròdot [Podróże z Herodotem], tłum. Anna Rubió, Jerzy Sławomirski. Barcelona: Empúries, 2006.
• Eben [Heban], tłum. Anna Rubió, Jerzy Sławomirski. Barcelona: Empúries, 2006.

koreański:

• Heban, tłum. Estera Czoj, Seul: Crimson Books, 2010.
• Podróże z Herodotem [Podróże z Herodotem], tłum. Estera Czoj, Seul: Crimson Books, 2013

litewski:

• Kelionės su Herodotu [Podróże z Herodotem], tłum. Kazys Uscila, Vilnius: Mintis, 2009.
• Kristus su automatu ant peties [Chrystus z karabinem na ramieniu], tłum. Vytas Deksnys, Kaunas: Kitos Knygos, 2009.

macedoński:

• Imperijata [Imperium], tłum. Lidja Tanuszewska, Skopje: Behemot, 2014.

niemiecki:

• König der Könige: eine Parabel der Macht [Cesarz], tłum. Martin Pollack. Köln: Kiepenheuer und Witsch, 1984.
• König der Könige: eine Parabel der Macht [Cesarz], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Fischer-Taschenbuch-Verl., 1986.
• Schah-in-schah [Szachinszach], tłum. Martin Pollack. Köln: Kiepenheuer und Witsch, 1986.
• Schah-in-schah: zwischen staatlicher Macht und religiöse Herrschaft [Szachinszach], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Fischer-Taschenbuch-Verl., 1988.
• Der Fussballkrieg: Berichte aus der Dritten Welt [Wojna futbolowa], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Eichborn, 1990, 1991, 1993, 2000.
• Der Fussballkrieg: Berichte aus der Dritten Welt [Wojna futbolowa], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main : Fischer-Taschenbuch-Verl., 1992.
• Lapidarium [Lapidarium], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Eichborn, 1992.
• Imperium: sowjetische Streifzüge [Imperium], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Eichborn, 1993.
• Imperium: sowjetische Streifzüge [Imperium], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Eichborn, 1993, 2000.
• Wieder ein Tag Leben: Innenansichten eines Bürgerkriegs [Jeszcze dzień życia], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Eichborn, 1994.
• König der Könige: [eine Parabel der Macht] [Cesarz], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Eichborn, 1995, 2000.
• Lapidarium [Lapidarium], tłum. Martin Pollack.Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch, 1996.
• Imperium: sowjetische Streifzüge [Imperium], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch, 1996.
• Imperium: sowjetische Streifzüge [Imperium], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch, 1996.
• Wieder ein Tag Leben: Innenansichten eines Bürgerkriegs [Jeszcze dzień życia], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Fischer-Taschenbuch-Verl., 1999.
• Afrikanisches Fieber: Erfahrungen aus vierzig Jahren [Heban], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Eichborn, 1999.
• Die Welt im Notizbuch [Lapidarium II; Lapidarium III], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Eichborn, 2000.
• Die Erde ist ein gewaltätiges Paradies: Reportagen, Essays, Interviews aus vierzig Jahren [Jeszcze dzień życia; Wojna futbolowa; Cesarz; Szachinszach; Lapidarium; Imperium; Heban; Lapidarium II; Lapidarium III], tłum. Martin Pollack, Renate Schmidgall, Edith Heller. Frankfurt am Main: Eichborn, 2000.
• Schah-in-schah: eine Reportage über die Mechanismen der Macht, der Revolution und des Fundamentalismus [Szachinszach], Frankfurt am Main: Eichborn, 2001.
• Afrikanisches Fieber: Erfahrungen aus vierzig Jahren [Heban], tłum. Martin Pollack. München; Zürich: R. Piper, 2001.
• Die Erde ist ein gewaltätiges Paradies: Reportagen, Essays, Interviews aus vierzig Jahren, tłum. Martin Pollack [et al.]; München; Zürich: R. Piper, 2002.
• Die Welt im Notizbuch [Lapidarium II; Lapidarium III], tłum. Martin Pollack. München; Zürich: R. Piper, 2003.
• Meine Reisen mit Herodot [Podróże z Herodotem], tłum. Martin Pollack. Frankfurt am Main: Eichborn Verlag, 2005.
• Notizen eines Weltbürgers [Ryszard Kapuściński: Nie ogarniam świata], Berlin: Eichborn, 2007.
• Ein Paradies für Etnnographen [Busz po polsku], tłum. Martin Pollack, Renate Schmidgall, Frankfurt am Main: Eichborn, 2010.

norweski:

• Keisaren [Cesarz], tłum. Ole Michael Selberg. Det Norske Samlaget 1986.
• Sjahen [Szachinszach], tłum. Ole Michael Selberg. Det Norske Samlaget, 1988.
• Fotballkrigen [Wojna futbolowa], tłum. Jan Brodal. Oslo: Aschehoug, 1992.
• Imperiet [Imperium], tłum. Ole Michael Selberg. Aschehoug 1994.
• Ibenholt [Heban], tłum. Ole Michael Selberg. Aschehoug 2001; Oslo: Aschehoug, 2003.

perski:

• Šâhenšâh [Szachinszach], tłum. Valioll âh Ebrâhimi. Teherân: Nik Pendâr, 1999.
• Abnus: qâre-ye siyâh, mardom, vamâjarâhâyaš [Heban], tłum. Roušan Vaziri. Tehrân: Farzân, 1379 [2000].

portugalski:

• Imperium [Imperium], tłum. Ana Leticia Mikosz eKenneth Hacynski daNóbrega. São Paulo: Companhia das Letras, 1994.
• Mais um dia de vida: Angola – 1975 [Jeszcze dzień życia], tłum. Ana Saldanha. Porto: Campo das Letras, 1998.
• Ébano: minha vida na África [Heban], tłum. Tomasz Barcinski. São Paulo: Companhia das Letras, 2002.
• O Imperador [Cesarz], tłum. Tomasz Barcinski. São Paulo: Companhia das Letras, 2005.
• Minhas viagens con Heródoto [Podróże z Herodotem], tłum. Tomasz Barcinski. – São Paulo: Companhia das Letras, 2006.
• A guerra do futebol [Wojna futbolowa], tłum. Tomasz Barciński, São Paulo: Companhia das Letras, 2008.
• O outro [Ten Inny], tłum. Włodzimierz Szymaniak, Isabel Vaz Ponce de Leao, Porto: Campo Das Letras, 2009.
• O xá dos xás [Szachinszach], tłum. Tomasz Barciński, São Paulo: Companhia das Letras, 2012.

rosyjski:

• Imperator [Cesarz], tłum. S., I. Larina. Moskva: Nauka. Gl. Red. Vostočnoj Literatury, 1992.
• Černoe derevo [Heban], tłum. S. Larina. Moskva: Izd-vo MIK, 2002.

rumuński:

• Împăratul [Cesarz], tłum. Mihai Mitu. Bucureşti: Ed. Globus, 1991.
• Agonia Imperiului: [însemnări] [Imperium], tłum. Olga Zaicik. Bucureşti: Nemira, 1996.
• Abanos: [reportaj al čalătoriilor pe continental african] [Heban], tłum. Mihai Mitu. Bucureşti: Paralela 45, 2002.
• Călătorind cu Herodot [Podróże z Herodotem], tłum. Mihai Mitu. Bucureşti: Art, 2008
• Sahinsahul [Szachinszach], tłum. Mihai Mitu, Bucaresti: Humanitas, 2009

serbski:

• Šahinšah [Szachinszach], tłum. Ljubica Rosić. Beograd: Književne Novine, 1987.
• Car [Cesarz], tłum. Ljubica Rosić. Beograd: Srpska Književna Zadruga, 1993.
• Fudbalski rat [Wojna futbolowa], tłum. Svjetlana Babić-Baranjski. Gornji Milanovac: Dečje Novine, 1992.
• Imperija [Imperium], tłum. Biserka Rajčić. Beograd: Radio B92, 1997.
• Lapidarijum [Lapidarium], tłum. Biserka Rajčić. Beograd: B92, 2001.
• LapidarijumV [Lapidarium], tłum. Biserka Rajčić. Beograd: Književni List, [2003].

słowacki:

• Eben [Heban], tłum. Jozef Marušiak. Bratislava: Kalligram, 2003.
• Impérium [Imperium], tłum. Jozef Marušiak, Krasno nad Kysucou: Absynt, 2016.
• Eben [Heban], tłum. Jozef Marušiak, Krasno nad Kysucou: Absynt, 2016.

słoweński:

• Cesar [Cesarz], tłum. Niko Jež. Ljubljana: Cankarjeva Založba, 1999.
• Ebenovina [Heban], tłum. Niko Jež. Ljubljana: Cankarjeva Založba, 2003.
• Potovanja s Herodotom [Podróże z Herodotem], tłum. Nikolaj Jež, Ljubljana: Modrijan, 2009.

szwedzki:

• Imperiet [Imperium], tłum. Anders Bodegård. Stockholm: A. Bonnier, cop. 1993, 1996.
• Imperiet [Imperium], tłum. Anders Bodegård. Stockholm: MånPocket, 1996.
• Fotbollskriget [Wojna futbolowa], tłum. Anders Bodegård. [Stockholm]: A. Bonnier, 1998, 1999.
• Ebenholts [Heban], tłum. Anders Bodegård. [Stockholm]: A. Bonnier, 2000, 2003.

turecki:

• Imparatorluk [Cesarz], tłum. İstanbul : Om Yayınevi, 1999.
• Africa aslanı [Heban], tłum. Gül Çağalı Güven. İstanbul : Om Yayınevi, 2000.
• Futbol savaşı [Wojna futbolowa], tłum. Gül Çağalı Güven. İstanbul : Om Yayınevi, 2000.
• Herodot'la yolculuklar [Podróże z Herodotem], tłum. Osman Firat Bas, Stambuł: Habitus Kitap, 2015.
• Abanoz [Heban], tłum. Gül Çağali Güven, Stambuł: Habitus Kitap, 2016.

ukraiński:

• Ìmperìja [Imperium], tłum. Natalìja Antonjuk. – L’vìv : Lìtopis, 2003.

urdu:

• Shahinshāh [Szachinszach]. Karācī: Āj Kutub Khānah, 1997.

węgierski:

• Golyózáporban Angola földjén [Jeszcze dzień życia], tłum. Hárs Gábor. Budapest: Kossuth Könyvkuiadó, 1977.
• A Császár [Cesarz], tłum. Nemere István. Budapest: Magvetö Kiadó, 1981.
• A Sahinsach [Szachinszach], tłum. Gimes Romána. [Budapest]: Európa Könyvkiado, 1985.
• A Császár, A Sahinsah [Cesarz, Szachinszach], tłum. Gimes Romána. Budapest: Európa Könyvkiadó, 1987.
• Futballháború [Wojna futbolowa], tłum. Gimes Romána, Hárs Gábor. Budapest: Európa Könyvkiadó, 1988.
• A birodalom [Imperium], tłum. Erzsébet Szenyán. Budapest: Europai Utas-Századvég Kiadó, 1993.
• Lapidárium [Lapidarium], tłum. Erzsébet Szenyán, Budapest: Europai Utas-Századvég Kiado, 1993.
• Lapidárium II [Lapidarium II], tłum. Erzsébet Szenyán. MiskolcFelsömagyarország Kiadó, 1999.
• Ében [Heban], tłum. Erzsébet Szenyán. Budapest: Széphalom Könyvműhely, 2000.
• O imperador : a queda de um autocrata [Cesarz], tłum. Szenyán Erzsébet, Budapest: Széphalom Könyvműhely, 2005.

wietnamski:

• Du hanh cung Herodutus [Podróże z Herodotem], tłum. Nguyen Thai Linh, Hanoi: Nha Nam, 2008.

włoski:

• Il Negus: splendori e miserie di un autocrate [Cesarz], tłum. Vera Verdiani. Milano: Feltrinelli, 1983, 2003.
• La prima guerra del football: e altre guerre di poveri [Wojna futbolowa], tłum. Vera Verdiani. Milano: Serra e Riva, 1990; Milano: Feltrinelli, 2005.
• Imperium, tłum. Vera Verdiani. [Milano] : Feltrinelli, 1994, 1995.
• Lapidarium: in viaggio tra i frammenti della storia [Lapidarium], tłum. Vera Verdiani. Milano : Feltrinelli, 1997.
• Lapidarium [Lapidarium II], tłum. Vera Verdiani. Milano : Feltrinelli, 2001.
• Ebano [Heban], tłum. Vera Verdiani. Milano: Feltrinelli, 2000, 2002.
• Shah-in-Shah [Szachinszach], tłum. Vera Verdiani. Milano: Feltrinelli, cop. 2001, 2004.
• Taccuino d'appunti [Notes], tłum. Silvano De Fanti, Udine: Forum, 2004; 2006.
• In viaggio con Erodoto [Podróże z Herodotem], tłum. Vera Verdiani, Milano: Feltrinelli, 2005; 2007.
• Autoritratto di un reporter [Autoportret reportera], Milano: Feltrinelli, 2006; 2008.
• L’incontro con l’Altro – la sfida del sec. XXI [Spotkanie z Innym)], tłum. Silvano De Fanti, Udine: Forum, 2007.
• Ancora un giorno [Jeszcze jeden dzień], tłum. Vera Verdiani, Milano: Feltrinelli, 2008.
• Nel turbine della storia [Rwący nurt historii], tłum. Vera Verdiani, Milano: Feltrinelli, 2009.
• Opere [Cesarz, Wojna futbolowa, Szachinszach, Imperium, Heban, Podróże z Herodotem, Lapidarium, Notes], tłum. Silvano De Fanti, Vera Verdiani, Milano: Mondadori, 2009.
• Perché è morto Karl von Spreti [Dlaczego zginął Karl von Spreti], tłum . Silvano De Fanti, Trento: Il Margine, 2010.