Literatura

fot. Jan Kosik

Robert M. Wegner

(pseudonim artystyczny) polski pisarz fantasy, mieszkający i pracujący na Śląsku, najbardziej znany z wielokrotnie nagradzanego cyklu Opowieści z meekhańskiego pogranicza.

Debiutował w 2002 roku opowiadaniem Ostatni lot Nocnego Kowboja, opublikowanym na łamach dziewiętnastego wydania miesięcznika „Science Fiction” (ukazującego się później pod nazwą „Science Fiction, Fantasy & Horror”). Kolejne opowiadania z „SFF&H” złożyły się na opublikowany przez wydawnictwo Powergraph w serii „Fantastyka z plusem” zbiór Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Północ-Południe, osadzony w rozbudowywanym przez Wegnera odtąd świecie Meekhamu. W latach 2010–2015 nakładem tego samego wydawnictwa ukazały się kolejne tomy cyklu: Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Wschód – Zachód (2010), Niebo ze stali (2012) oraz Pamięć wszystkich słów (2015) – z czego dwa ostatnie zrealizowane zostały w pełnej formie powieściowej. Cykl Wegnera wyróżnia się w polu literackim polskiej fantastyki przede wszystkim umiejętnym łączeniem fantastycznego światotwórstwa, niestroniącego od subtelnych słowiańskich akcentów, oraz żywym, dynamicznym stylem narracji. Imperium Meekhańskiemu i otaczającemu go światu poświęcona jest strona internetowa meekhan.com, zawierająca szczegółowy opis wszystkich części cyklu oraz fikcyjną mapę.

Robert Wegner jest dwukrotnym zdobywcą Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego; w 2013 roku otrzymał srebrną nagrodę za powieść Niebo ze stali, zaś w 2016 – również srebrną za Pamięć wszystkich słów. Pisarz jest wyjątkowo ceniony w środowisku fanów fantastyki, które przyznało mu pięciokrotnie Nagrodę Polskiego Fandomu im. Janusza A. Zajdla. Pierwszy raz Nagrodę Zajdla Wegner otrzymał w 2009 roku za opowiadanie Wszyscy jesteśmy Meekhańczykami z otwierającego cykl meekhański zbioru Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Północ – Południe. W 2013 roku uhonorowana została zarówno jego powieść Niebo ze stali, jak i opowiadanie Jeszcze jeden bohater z antologii Herosi, wydanej także nakładem Powergraphu. W 2016 roku statuetkę otrzymała kolejna część cyklu, Pamięć wszystkich słów, oraz opowiadanie Milczenie owcy – renarracja legendy o smoku wawelskim, wydana połączonym wysiłkiem Powergraphu i Allegro w darmowym e-booku Legendy Polskie w ramach transmedialnego projektu pod tą samą nazwą, realizowanego m.in. przez Tomasza Bagińskiego i studio Platige Image. Niezależnie podczas Międzynarodowego Festiwalu Fantastyki w Nidzicy w 2011 roku Wegner otrzymał Nagrodę Sfinks w kategorii polskiego opowiadania roku za Najlepsze, jakie można kupić ze zbioru Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Wschód – Zachód, zaś w 2013 roku również za powieść Niebo ze stali. W 2014 podczas Euroconu w Dublinie European Science Fiction Society uhonorowało Wegnera ESFS Encouragment Award, przyznawaną przez międzynarodowe jury obiecującym europejskim twórcom fantastyki. Wyróżnienia zagraniczne zamykają nagrody przyznane pisarzowi w Rosji w 2016 za zrealizowany przez wydawnictwo AST przekład pierwszego tomu cyklu meekhańskiego, od FantLab’s Book of the Year Award po potrójną nagrodę w kategoriach „Fantasy roku”, „Książki roku” i „Książki roku według czytelników” przyznaną przez „Mir Fantastiki”, najważniejszy rosyjski magazyn poświęcony fantastyce.

Twórczość Roberta Wegnera cieszy się niesłabnącą popularnością, ale i rosnącym uznaniem wśród czytelników i krytyków literackich, wliczając się dzięki cyklowi meekhańskiemu w poczet nielicznych na polskim gruncie udanych realizacji konwencji epickiej czy wojennej fantasy. Według raportu Fantastyczni 2012 proza Wegnera wskazywana była jako ulubiona przez 70% z tych zankietowanych osób, które w ciągu ostatnich miesięcy przeczytały przynajmniej pięć (lub więcej) powieści fantastycznych – co stanowiło ponad połowę całej grupy docelowej badania. Kolejnym polskim edycjom cyklu meekhańskiego towarzyszą także niemal od początku tłumaczenia na języki obce. W latach 2011-2013 nakładem czeskiej oficyny Laser-books ukazały się dwa pierwsze tomy Opowieści w przekładzie Pavla Weigela, a w latach 2016-2017 Siergiej Legieza przygotował tłumaczenia rosyjskie trzech tomów cyklu dla wydawnictwa ACT (w przygotowaniu jest obecnie tom czwarty). Zdaniem rosnącej liczby polskich krytyków – a także, co znaczące, badaczy literatury – opowiadania i powieści Roberta Wegnera pokazują, że na polskim gruncie możliwe jest rozwijanie anglosaskiej konwencji epickiej fantasy i to niekoniecznie w postmodernistyczno-ironicznym ujęciu Andrzeja Sapkowskiego oraz twórców inspirujących się sagą wiedźmińską. Wypada się zatem zgodzić ze zdaniem Piotra Stasiewicza z monografii Między światami. Intertekstualność i postmodernizm w literaturze fantasy, który w twórczości Wegnera dostrzega najlepszy dowód na to, że fantasy „nie tylko może istnieć w oderwaniu od Tolkienowskich schematów, ale mieć się przy tym całkiem dobrze”.

– Krzysztof M. Maj

BIBLIOGRAFIA

zbiory opowiadań i powieści:

  • Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Północ-Południe, Warszawa: Powergraph ,2009, 2012 (seria „Fantastyka z Plusem”).
  • Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Wschód-Zachód, Warszawa: Powergraph, 2010, 2012 (seria „Fantastyka z Plusem”).
  • Niebo ze stali. Opowieści z meekhańskiego pogranicza, Warszawa: Powergraph ,2012 (seria „Fantastyka z Plusem”).
  • Pamięć wszystkich słów. Opowieści z meekhańskiego pogranicza, Warszawa: Powergraph, 2015 (seria „Fantastyka z Plusem”).

opowiadania:

  • Ostatni lot nocnego kowboja, „Science Fiction” 2002, nr 9 (19).
  • Bo kocham Cię nad życie, „Science Fiction, Fantasy i Horror”, nr  2 (5).
  • Honor górala, „Science Fiction, Fantasy i Horror” 2006, nr 8 (11) (przedruk w zbiorze Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Północ-Południe).
  • Gdybym miała brata, „Science Fiction, Fantasy i Horror” 2007, nr 12 (26) (przedruk w zbiorze Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Północ-Południe).
  • I będziesz murem, „Science Fiction, Fantasy i Horror” 2007, nr 1 (15) (przedruk w zbiorze Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Północ-Południe).
  • Sen przedwiecznych, „Science Fiction, Fantasy i Horror” 2007, nr 3 (17).
  • Przebudzenie, „Science Fiction, Fantasy i Horror” 2007, nr 4 (18).
  • Światło na klindze miecza, „Science Fiction, Fantasy i Horror” 2007, nr 7 (21) (przedruk w zbiorze Opowieści z meekhańskiego pogranicza. Wschód-Zachód).
  • Najpiękniejsza historia wszystkich czasów, w: Nowe idzie, red. Michał Cetnarowski, Warszawa: Powergraph 2008 (seria „Fantastyka z Plusem”).
  • Wszystkie dzieci Barbie, „Science Fiction, Fantasy i Horror” 2008, nr 5 (31).
  • Każdy dostanie swoją kozę, „Science Fiction, Fantasy i Horror” 2009, nr 3 (42).
  • Jeszcze jeden bohater, w: Herosi, red. Michał Cetnarowski, Warszawa: Powergraph, 2012 (seria „Fantastyka z Plusem”).
  • Milczenie owcy, w: Legendy polskie, red. Michał Cetnarowski, Warszawa: Powergraph/Allegro, 2015.

TŁUMACZENIA

rosyjski:

  • Сказания Меекханского пограничья: Север – Юг, przekł. Siergiej Legieza, ACT, 2016.
  • Сказания Меекханского Пограничья: Восток – Запад, przekł. Siergiej Legieza ACT, 2016.
  • Сказания Меекханского пограничья: Небо цвета стал, przekł. Siergiej Legieza, ACT, 2017.

czeski:

  • Sekera a skála, meč a žár: příběhy z meekhánského pohraničí sever-jih, przekł. Pavel Weigel, Plzeň: Laser-books, 2011.
  • Šíp a vítr, dýka a moře: příběhy z meekhánského pohraničí, przekł. Pavel Weigel, Plzeň: Laser-books, 2013

najważniejsze prace naukowe poświęcone twórczości Roberta M. Wegnera:

  • Katarzyna Kaczor, Bogactwo polskich światów fantasy. Od braku nadziei ku eukatastrophe, w: Anatomia wyobraźni: 12 esejów o fantazjowaniu w kinie, telewizji, komiksach i literaturze popularnej, red. Sebastian Jakub Konefał, Gdańsk: Gdański Klub Fantastyki/Uniwersytet Gdański, 2014, s. 181-198.
  • Piotr Stasiewicz, Między światami. Intertekstualność i postmodernizm w literaturze fantasy, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2016.
  • Katarzyna Kaczor, Z „getta” do mainstreamu. Polskie pole literackie fantasy (1982-2012), Kraków: Universitas, 2017.
Wróć