Literatura

Ela Lempp

Mikołaj Łoziński

ur. 1980; prozaik, fotografik, syn znanego reżysera-dokumentalisty Marcela Łozińskiego; zadebiutował powieścią Reisefieber (2006), za którą został uhonorowany Nagrodą im. Kościelskich (2007); opublikował także tom prozy nawiązującej do formuły bajki zwierzęcej Bajki dla Idy (2008) oraz Książkę (2011). Laureat paszportu „Polityki”.

Powieść Reisefieber uznana została za jeden z najciekawszych, najbardziej obiecujących debiutów młodego autora od czasu Wojny polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną Doroty Masłowskiej. Łoziński już w pierwszej książce potwierdził, że jest pisarzem nad wiek dojrzałym i warsztatowo sprawnym, zaskoczył czytelników tym, że wyszedł w swojej prozie poza zaklęty krąg tradycyjnie polskich tematów. Napisał książkę wyciszoną i kameralną, w której nie ma głośnych, kontrowersyjnych tematów z pierwszych stron gazet, ani stylistycznych ekstrawagancji. Głównym bohaterem Reisefieber jest mieszkający w Stanach Zjednoczonych trzydziestoośmioletni Daniel, niegdyś dziennikarz, który próbuje realizować ambicje literackie. Po śmierci matki, z którą zerwał kontakty wiele lat wcześniej, leci do Paryża, miasta swojego dzieciństwa i młodości, aby uporządkować sprawy po zmarłej. Podróż do Francji zamienia się w wyprawę bohatera do źródeł. Daniel poznaje tajemnice matki (okazuje się, że został poczęty w wyniku gwałtu) i jednocześnie próbuje uporządkować własne życie, odnaleźć jego cel. Jednak książka Łozińskiego nie jest tylko i wyłącznie opowieścią o mężczyźnie, który zmaga się z nadciągającym kryzysem wieku średniego. To również tragiczna historia o kobiecie poświęcającej się dla dobra dziecka, które ją odtrąca, o rodzinnych traumach odciskających się na kolejnych pokoleniach, tajemnicach, które niszczą życie niczego nieświadomych ludzi, oraz emocjonalnym zblokowaniu, nieumiejętności porozumienia się, które sprawiają, że bliscy sobie ludzie, mimo iż się kochają, potrafią się jedynie ranić. Po sukcesie debiutanckiej powieści Łoziński zaczął szukać nowych rozwiązań i inspiracji. Kolejną książką pisarza jest tom bajek Bajki dla Idy, zawierający teksty nawiązujące do formuły bajki zwierzęcej. To proza zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych, w której czasami zabawne, czasami smutne perypetie żółwia błotnego, psa, muszki, bakterii i ptaka gwarka zmieniają się w uniwersalne przypowieści o ludzkich marzeniach, tęsknocie czy samotności. W Książce, nagrodzonej paszportem „Polityki”, postaci nie noszą imion: są ojcem, dziadkiem, starszym bratem lub młodszym synem, co sprawia, że odrywają się one od konkretnych tożsamości i mocno zarysowanych tutaj realiów społeczno-politycznych, koncentrujących się zwłaszcza na powojennej sytuacji polskich Żydów. Anonimowość bohaterów w największym stopniu jednak tłumaczy pozbawiony indywidualnego piętna tytuł – Książka. Decydując się na niego, Mikołaj Łoziński przypomina, iż każda pierwsza opowieść, jaka powstaje w głowie pisarza, to historia rodzinna, i nawet jeśli ostatecznie nie stanie się – jak w tym przypadku – pierwszym opublikowanym dziełem, to i tak wciąż będzie tkwiła w pamięci.

BIBLIOGRAFIA

  • Reisefieber, Wydawnictwo Znak, Kraków 2006.
  • Bajki dla Idy, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008.
  • Książka, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011.
  • Prawdziwa bajka (wraz z Martą Ignerską), Warszawa 2013.

TŁUMACZENIA

bułgarski:

  • Kniga, tłum. Radostina Pietrowa, Sofia: Bałkani, 2014.

czeski:

  • Reisefieber, tłum. Barbora Gregorova, Praga: Dybbuk 2008.
  • Kniha [Książka], tłum. Lenka Kuhar, Praga: Daňhelová Havran, 2015  .

łotewski:

  • Reisefieber, tłum. Ingmara Balode, Satori 2008.
  • Būtnes beg [Bajki dla Idy], tłum. Ingmara Balode, Ryga: Liels un mazs 2011.

słoweński:

  • Knjiga [Książka], tłum. Jana Unuk, Lubljana: Modrijan, 2013.

ukraiński:

  • Reiserieber [Reisefieber], tłum. Osman Śliwiński, Lwów: Piramida, 2013.

węgierski:

  • Regény [Książka], tłum. Eles Marta, Budapeszt: Europa Konyvkiado, 2016.

włoski:

  • Libro [Książka], tłum. Laura Rescio, Rzym: Atmosphere Libri, 2015.
Wróć