Literatura

fot. Ela Lempp

Mariusz Sieniewicz

ur. 1972 w Olsztynie, prozaik. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim, gdzie obecnie pracuje jako asystent. Publikował w wielu pismach młodoliterackich, tłumaczony na niemiecki, litewski, rosyjski i chorwacki. W latach 1995-2002 był redaktorem naczelnym pisma „Portret”.

Debiutancka powieść (Prababka) to historia chłopca dorastającego na wsi „o godzinę drogi od wschodniej granicy”. Skomplikowane relacje łączące bohatera z prababką (noszącą cechy wiedźmy, a więc także „tej, która wie”, poznała tajemnice świata) stają się osnową opowieści inicjacyjnej – pierwszy kontakt z erotyką, sacrum, historią, która pojawia się za pośrednictwem Generała Jaruzelskiego ogłaszającego w telewizji stan wojenny. Powaga, z jaką Sieniewicz opisuje pierwsze doświadczenia przeplata się z ironią, humorem, a nawet groteską, autor bowiem zdaje sobie sprawę, że powieści o dorastaniu powstało już wiele, ma świadomość konwencjonalności wykreowanego przez siebie świata. Innym źródłem groteski staje się rzeczywistość stanu wojennego – telewizyjni spikerzy w mundurach, czołgi i wrażenie, że w tej wojnie nie ma wroga.

W Czwartym niebie Sieniewicz postawił pytanie o sens następujących w Polsce przemian, widzianych z perspektywy młodych ludzi z Olsztyna: bohaterowie żyją w poczuciu zawieszenia, permanentnego stanu „przejściowości”, nie potrafią zaakceptować nowej polskiej rzeczywistości (banalnych programów telewizyjnych typu „reality show”, walki o pracę, karierę, „kaskę”, nawałnicy komercji itd.), a wszelkie próby walki z zastanymi realiami prowadzą nieuchronnie do jeszcze większego zła (rozbudzenie radykalizmów politycznych, agresja, morderstwo, podpalenie firmy Belzekom prowadzące do śmierci wielu osób i utraty pracy przez pozostałe).

Autor sięgnął po sprawdzoną formę powieści politycznej – nawiązał do takich tradycji polskiej prozy jak Generał Barcz, Przedwiośnie czy Romans Teresy Hennert. Forma taka ma być przede wszystkim komunikatywna, choć – co ciekawe – Sieniewicz poetyzuje narrację, zagęszczając chwilami jej język. Na tle bezideowych propozycji jego rówieśników książka ta – solidnie napisana, dojrzała intelektualnie, ma szansę być ważnym głosem w debacie o Polsce na progu Unii Europejskiej i o sytuacji młodych ludzi, szczególnie mieszkających w miejscach niedających większych szans samorealizacji. Czwarte niebo było nominowane do Literackiej Nagrody „Nike”.

BIBLIOGRAFIA

  • Prababka, Olsztyn: Portret, 1999.
  • Czwarte niebo, Warszawa: W.A.B., 2003.
  • Żydówek nie obsługujemy, Warszawa: W.A.B., 2005.
  • Rebelia, Warszawa: W.A.B, 2007.
  • Miasto Szklanych Słoni, Kraków: Znak, 2010.
  • Spowiedź Śpiącej Królewny, Kraków: Znak, 2012.
  • Walizki hipochondryka, Kraków: Znak, 2014.

TŁUMACZENIA

  • Židovke ne poslužujemo! w antologii: Orkestru iza leđa : antologija poljske kratke priče, Zagrzeb: Naklada MD , 2001.
Wróć