Literatura

Mariusz Grzebalski

(ur. 1969 w Łodzi) - poeta, prozaik, wydawca. Studiował filozofię i polonistykę na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Był redaktorem naczelnym Ogólnopolskiego Dwutygodnika Literackiego „Nowy Nurt” oraz redaktorem artzina „Już Jest Jutro″. Obecnie pracuje jako redaktor w Wydawnictwie WBPiCAK, gdzie prowadzi Wielkopolską Bibliotekę Poezji i Bibliotekę Poezji Współczesnej.

Autor kilku tomów poetyckich. Swoje wiersze publikował także w licznych czasopismach oraz antologiach poetyckich. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród m.in. nagrody literackiej im. Kazimiery Iłłakowiczówny (za zbiór wierszy Negatyw, 1994), nagrody Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek (za zbiór Ulica Gnostycka, 1997), nagrody Ericha Burdy (2001), Nagrody Fundacji Kultury (2014), Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius″ w 2014 (za tom W innych okolicznościach, za który był również nominowany do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej 2014). W 2006 opublikował swój debiut prozatorski Człowiek, który biegnie przez las. Jego wiersze tłumaczone były m.in. na angielski, bułgarski, czeski, hiszpański, niemiecki, serbski, słoweński, szwedzki.

Osobista, niekiedy intymna poezja Grzebalskiego, wychodząc od szczegółu, dąży w stronę poszukiwania uniwersalnej zasady wszechświata. Grzebalski ma zdolność łączenia trywialnych, powtarzalnych zdarzeń z głębszą refleksją filozoficzną. Poeta stroni od gołosłowia, poszukuje formy prostej i komunikatywnej.

Powracającym tematem wierszy Grzebalskiego jest dorastanie, przemijanie i umieranie – ludzi, przedmiotów, miejsc. Poeta obficie czerpie ze wspomnień, a jego kolejne tomy są swoistym obrachunkiem z przeszłością, przepełnionym poczuciem klęski i rozczarowaniem. Grzebalski sięga nie tylko do wspomnień z młodości, ale i do spędzonego w Łodzi dzieciństwa, usiłując dawnym zdarzeniom, uczuciom i wyborom nadać pełniejszy, fundamentalny sens.

Grzebalski często opisuje ludzi z marginesu społecznego, u których, jak pod lupą, wyraźniej widać uniwersalne ludzkie emocje, zachowania, przeżycia. Narrator tych wierszy też jest w pewnym sensie człowiekiem z marginesu – w kolejnych utworach powtarza się samotność, atmosfera wyobcowania, poczucie niedopasowania. Grzebalski jest obserwatorem, diagnostą (otoczenia i samego siebie) niekiedy okrutnym, zahaczającym wręcz o cynizm, zarazem jednak zdolnym do wzbudzenia w trywialnej rzeczywistości i w swoim czytelniku głębokich pokładów niespodziewanego liryzmu.

BIBLIOGRAFIA

  • Negatyw, Ostrołęka: Biblioteka „Pracowni”, 1994., wznowienie: Wrocław: Biuro Literackie, 2004.
  • Ulica Gnostycka, Poznań: Obserwator, Biblioteka “Czasu Kultury”, 1997.
  • Widoki, Legnica: seria literacka “Barbarzyńcy i nie”, 1998.
  • Drugie dotknięcie, Legnica: Biuro Literackie “Port Legnica”, 2001.
  • Graffiti, edycja dwujęzyczna, Wiedeń: Editions Korrespondenzen, 2001.
  • Słynne i świetne, Wrocław: Biuro Literackie, 2004.
  • Człowiek biegnący przez las (zbiór opowiadań), Warszawa: W.A.B., 2005.
  • Pocałunek na wstecznym, Wrocław: Biuro Literackie, 2007.
  • Niepiosenki, Wrocław: Biuro Literackie, 2009.
  • Kronika zakłóceń. Wiersze zebrane 1994-2010, Wrocław: Biuro Literackie, 2011.
  • W innych okolicznościach, Kraków: Wydawnictwo EMG, 2013.
  • Dziennik pokładowy. Wiersze wybrane, Poznań: WBPiCAK, 2016.

TŁUMACZENIA

angielski:

  • Carnivorous Boy, carnivorous Bird. Antologia współczesnej poezji polskiej, Chicago: Zephyr Press, 2002.
  • A City of Memory. A Bilingual Anthology of Contemporary Polish Poetry, Bloomington: Slavica Publishers, 2014.

bułgarski:

  • Miłość nie jest tym słowem. Antologia poetek i poetów polskich debiutujących po roku 1989, Sofia: Janet 45, 2014.

czeski:

  • Bílé propasti. Antologie současné polské poezie, Brno: Nakladatelství „Host”, 1997.

hiszpański:

  • Poesía a contragolpe. Antología de poesía polaca contemporánea (autores nacidos entre 1960 y 1980), wybór i tłum. Gerardo Beltrán, Abel A. Murcia, Xavier Farré, Zaragoza: Prensas Universitarias de Zaragoza, 2012.

niemiecki:

  • Polnische Poesie nach der Wende – Generation ’80. Antologie, Hamburg: Wydział Slawistyki Uniwersytetu Hamburskiego, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.

serbski:

  • Stanje pripravnosti. Pregled savremene poljske poezije (sautori rođeni 1960. godine i kasnije), Belgrad 2006.

słoweński:

  • Asklop. Polska nazaj. Antologija novejše poljske poezije, Ljubljana: Lud Šerpa 2005.

szwedzki:

  • 17 polska poeter, Stockholm: FiB:S Lyrikklubb 2003. 
Wróć