Literatura

Ela Lempp

Marek Ławrynowicz

ur. 1950 – prozaik, autor słuchowisk radiowych i widowisk telewizyjnych. Pisarz zrazu próbował swych sił jako poeta i performer, by ostatecznie zwrócić się ku tradycyjnej prozie.

W roku 1990 ukazał się zbiór jego krótkich opowiadań pt. Pan Słoik, a sześć lat później pierwsza jego powieść – Kapitan Car. Uznanie szerszej publiczności i zainteresowanie krytyki literackiej przyszło wraz z ogłoszeniem kolejnej książki zatytułowanej Diabeł na dzwonnicy (1998). W powieści tej autor opisał skomplikowane dzieje zwyczajnej polskiej rodziny, obserwowanej czy raczej „podglądanej” na przestrzeni kilkudziesięciu lat: od chwili wybuchu pierwszej wojny światowej do lat 50. XX wieku, kiedy to główni bohaterowie zmuszeni zostali do opuszczenia radzieckiego już Wilna. Jeden z krytyków bardzo trafnie zauważył, że ta barwna opowieść jest próbą stawiania oporu okrucieństwu XX wieku przez śmiech. Z kolei w powieści Kino Szpak pisarz nawiązał do czasów swej wczesnej młodości; z wyczuciem i przekonująco zrekonstruował realia i klimat małego podwarszawskiego miasteczka drugiej połowy lat połowę lat 60. Za to najbliższą spraw publicznych, najsilniej osadzoną w konkrecie współczesności jest najnowsza powieść Marka Ławrynowicza zatytułowana Pogoda dla wszystkich. To historia mężczyzny w średnim wieku, który pewnego dnia traci pamięć. Odcięty od przeszłości i wspomnień bohater daje się nieść nurtowi życia. O jego tożsamości przesądzają nieznani mu ludzie i zaskakujące sytuacje. W powieści tej – tak jak i w poprzednich – dają o sobie znać skłonności satyryczne pisarza. Bo też w Pogodzie dla wszystkich ukazany został w krzywym zwierciadle świat polskiej polityki, mediów i reklamy, gdzie króluje pospolite kłamstwo i skrajny cynizm, gdzie na każdym kroku manipuluje się ludźmi. Bezimienny bohater tej powieści jest oczywiście szczególnie podatny na różnego rodzaju nieetyczne zabiegi i nadużycia zdemoralizowanych „specjalistów” (np. od marketingu politycznego). To w zasadzie pierwsza powieść Marka Ławrynowicza wyposażona w pesymistyczne przesłanie: pojedynczy uczciwy człowiek nie ma żadnych szans w konfrontacji z brutalnymi mechanizmami, jakie rządzą nowoczesnym światem.

BIBLIOGRAFIA

  • Kapitan Car (powieść), Warszawa: Wydawnictwo WKMS, 1996.
  • Diabeł na dzwonnicy (powieść), Warszawa: WAB, 1998.
  • Kino Szpak (powieść), Warszawa: WAB, 2000.
  • Pogoda dla wszystkich (powieść), Warszawa: WAB, 2003.
  • Korytarz (powieść), Warszawa: WAB, 2006.
  • Patriotów 41, Poznań: Zysk i ska, 2014.
  • Mundur, Poznań: Zysk i ska, 2016.

TŁUMACZENIA

niemiecki:

  • Der Teufel auf dem Kirchturm [Dzwonnica], tłum. Renate Schmidgall, München: C.H. Beck 2000; München: Dt. Taschenbuch-Verl., 2004.
  • Lehrjahre des Gammelns [Kino Szpak], tłum. Renate Schmidgall, München: C.H. Beck 2002.

ukraiński:

  • Pogoda dlâ vsih [Pogoda dla wszystkich], Kijów: Nora-Druk, 2005.
Wróć