Poeta, prozaik, tłumacz, eseista, krytyk literacki, radiowiec. Urodził się 19 lutego 1937 roku w Warszawie. Studiował krótko filozofię na Uniwersytecie Warszawskim, a ukończył Akademię Wychowania Fizycznego.

Jego debiut prasowy miał miejsce w roku 1966 na łamach miesięcznika „Poezja”. W latach 1967-1971 należał do zespołu redakcyjnego czasopisma „Orientacje”, następnie, do 1978 pracował w miesięczniku „Nowy Wyraz”, a w okresie 1983-1993 w miesięczniku „Literatura”. Przez wiele lat był dyrektorem literackim Programu II Polskiego Radia. Debiutował w 1970 roku głośnym tomem Godzina jastrzębi.

Ostatnie lata w życiu poety to szereg prestiżowych wyróżnień, przede wszystkim w 2009 roku za całokształt twórczości został uhonorowany Nagrodą im. Władysława Reymonta.

Poezję Karaska wysoko cenili Marek Nowakowski, Ryszard Kapuściński czy Tomasz Burek. Zbigniew Bieńkowski podkreślał jej apolityczność i wartość estetyczną, kiedy pisał: „Ładunek myślowy, filozofia oraz samoświadomość tej poezji ma najwyższy współcześnie ciężar gatunkowy” („Express Wieczorny” 1992, nr 210). Z kolei Zbigniew Herbert pod koniec życia jednoznacznie stwierdzał: „Krzysztof Karasek, najwybitniejszy moim zdaniem poeta Nowej Fali, która wyrosła w 1968 roku. Jego poezja jest dojrzała, poważna, nośna intelektualnie i świetnie «zrobiona» literacko. Mówiąc językiem sportowym – wyprzedził on o całą długość swoich pokoleniowych przyjaciół” („Tygodnik Solidarność” 1994, nr 51). Niesłusznie też poeta z Warszawy funkcjonował długo w cieniu Adama Zagajewskiego czy Stanisława Barańczaka. Od początku, od fascynacji cywilizacją i miastem był twórcą poszukującym, nie zatrzymywał się w oswojonych przez siebie formach, korzystając z doświadczeń awangardy, pozostawał poetą o „mocnej podstawie klasycznej” (formuła Adama Ważyka, jednego z mistrzów poety), sam zwraca uwagę na trzy kluczowe dla siebie pojęcia: „wizyjność”, „doświadczenie”, „nieprzewidywalność”. Dodałbym, co przecież tak ważne w porządku egzystencjalnym, że Karaskowi bliskie było zawsze „trwanie wśród zwątpień i tajemnic”. Takiego myślenia należy szukać w zachodnim i polskim romantyzmie, jakże ważnym dla lirycznych peregrynacji poety.

Karaskowi bliska jest koncepcja poezji i model wiersza, który Grzegorz Kociuba nazwał w i e r s z e m  p o l i f o n i c z n y m (Twarze rozbitka, Mikołów 2013), co prowadzi do kolejnych metamorfoz, wielowymiarowości, wieloznaczności; „ja” liryczne zostaje zwielokrotnione i człowiek, świat, „bycie” (byt) są niejako oglądane z różnych punktów widzenia. Najpierw więc wizyjność, ekspresywność, bunt moralny i metafizyczny, które ustępują realizmowi, rzeczowości, prostocie wyrazu, by dojść do etapu szamańskiego, metafizycznego, eschatologicznego, może nawet mistycznego (motyw „światła”) i apofatycznego (teologia negatywna). „Poezja doświadczenia” (termin Ważyka) zostaje wzbogacona o szeroki kontekst kulturowy, chodzi nie tylko o praktykę przekładową autora „Świętego związku”, ale – co warto dopowiedzieć – oczytanie w filozofii, historii sztuki czy muzyki, znajomość antropologii kulturowej, kultury antycznej (Apollo, Dionizos, Orfeusz), psychologii, biologii, botaniki. Długo by można wymieniać ogromny zakres lektur poety. Poemat Uroczystości Kociuba widzi jako syntezę poznania, wyobraźni i mitu. W ogóle wybór wierszy pt. Święty związek (1997) to przypomnienie o tym, co jest istotą religijnej wrażliwości, czyli odwiecznej w i ę z i między wszelkimi istotami, więzi, która przenika i wiąże tajemniczymi nićmi cały kosmos. Zresztą, kosmologia Karaska, to temat na osobny esej, zaryzykowałbym tezę, że dla wyobraźni poety najważniejszy jest żywioł powietrza, związany z marzeniem, motywem lotu, ornitologią poetycką (Gaston Bachelard). Szaman to „ktoś wtajemniczony i nawiedzany”, w jednym z wierszy czytamy: „Byłem jak rybak moknący na deszczu / Ale złowiłem najpiękniejszą rybę / Jestem strumieniem a ona płynie we mnie / Byłem ciemny i złorzeczyłem istnieniu / A teraz wypełnia mnie jasność / Widzę niemo, w zachwyceniu / Żyję

Poeta wchodzi w okres orficki, jak zauważa Kociuba, słowo ma tutaj moc sprawczą, kreacyjną, „może powodować zmiany w strukturze bytu”. Można dodać, że tradycja orficka, związana z widzeniem eschatologicznym, łączy się z tradycją biblijną. Kultura chrześcijańska wiele zawdzięcza kulturze antycznej, orfickiej. Najważniejszy bohater liryczny tej poezji to  r o z b i t e k, określa to sytuację egzystencjalną, duchową, mentalną poety, ale to również figura ludzkiego losu (Homer, Joyce etc.). Nie prowadzi to jednak do bezwyjściowego pesymizmu, raczej do akceptacji, afirmacji jasnych i ciemnych stron życia (tom Wiedza radosna). Trafnie tę postawę i sytuację rozbitka opisuje Cioran, jakże bliski Karaskowi, może ostatni wielki filozof XX wieku: „Rozbitek, chłostany przez wszystkie fale, rzucany o każdą skałę, pochłaniany przez wszystkie ciemności, który wciąż trzyma słońce w swych ramionach. Straceniec tułający się ze źródłem życia w sercu…”. Obok twórczości własnej Karasek, tak jak Czesław Miłosz, dbał o gospodarstwo polskiej poezji, zredagował wybory wierszy takich autorów, jak m.in. Tadeusz Peiper, Rafał Wojaczek czy Tytus Czyżewski, a także antologię Współcześni poeci polscy. Poezja polska od roku 1956 (1997). Jest też wciąż zainteresowany poezją młodych, jego głód literatury nigdy się nie wyczerpał, czego dobitnym wyrazem była seria wydawnicza warszawskiego Przedświtu, w której ukazały się znakomite tomiki Dariusza Bugalskiego, Karola Maliszewskiego, Macieja Meleckiego, Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego czy Andrzeja Sosnowskiego.

– Stanisław Dłuski

BIBLIOGRAFIA

poezje:

• Godzina jastrzębi, Zrzeszenie Studentów Polskich, Warszawa 1970.
• Drozd i inne wiersze, Iskry, Warszawa 1972.
• Prywatna historia ludzkości, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979.
• Trzy poematy, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1982.
• Sceny Grottgera i inne wiersze, Przedświt, Warszawa 1984.
• Świerszcze, Czytelnik, Warszawa 1987.
• Lekcja biologii i inne wiersze, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1990.
• Poeta nie spóźnia się na poemat, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1991.
• Czerwone jabłuszko, Czytelnik, Warszawa 1994.
• Święty związek, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1997.
• Dziennik rozbitka, Magazyn Literacki, Warszawa 2000.
• Musi umrzeć, co ma ożyć w pieśni. Kronika, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2000.
• Maski, Wydawnictwo Nowy Świat, Warszawa 2002.
• Dziennik rozbitka II, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2004.
• Gondwana i inne wiersze, Iskry, Warszawa 2006.
• Gry Weneckie, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2007.
• Autostrady i konie, Czytelnik, Warszawa 2008.
• Flary, Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, Rzeszów 2009.
• Ody, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2009.
• Lofoty i inne wiersze, Czytelnik, Warszawa 2010.
• Dziennik rozbitka, Instytut Mikołowski, Mikołów 2012.
• Słoneczna balia dzieciństwa, Instytut Mikołowski, Mikołów 2013.
• Wiedza radosna, Instytut Mikołowski, Mikołów 2015.

wybory wierszy:

• Poezje, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974.
• Wiersze i poematy, Czytelnik, Warszawa 1982.
• Prywatna historia ludzkości, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1986.
• Poezje wybrane, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1986.
• Poezje, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1994.
• Święty związek, Więź, Warszawa 2007.

proza:

• Wiosna i demony, Czytelnik, Warszawa 1980

eseje:

• Poezja i jej sobowtór, Czytelnik, Warszawa 1986.
• Autopsychografia, Przedświt, Warszawa 1993.