Literatura

Ela Lempp

Krystian Lupa

ur. 1943 r., reżyser teatralny, scenograf, pedagog, związany przede wszystkim z Teatrem Starym w Krakowie, prozaik.

Autor doskonale przyjmowanych zarówno przez krytyków, jak i widzów adaptacji scenicznych wybitnych dzieł literackich, m.in. Roberta Musila, Hermanna Brocha czy Fiodora Dostojewskiego; na potrzeby swoich przedstawień sam tłumaczy dzieła niemieckojęzycznych pisarzy; wydał przekład Historii opowiedzianej ciemności Rilkego (2000); autor książki Utopia i jej mieszkańcy (1994) zawierającej teksty poświęcone teatrowi; jako prozaik zadebiutował książką Labirynt (2001), potem wydał także tom prozy Podglądania (2003), za swoją twórczość prozatorską nominowany był do Literackiej Nagrody „Nike”.

Na tomy prozy Krystiana Lupy składają się wypiski, często tworzące fabularne całostki, z pisanych od lat dzienników znanego reżysera. W Labiryncie autor krąży przede wszystkim wokół tematu dzieciństwa, w początkowych rozdziałach Podglądania jest podobnie, choć w dalszej części książki opuszcza krainę dziecięcych lat. Podglądania są zdecydowanie bardziej różnorodne od tomu debiutanckiego, więcej w nich tematów i postaci. Pisarz skupia uwagę zarówno na swoich bliskich i znajomych, jak również osobach obcych, zaobserwowanych na ulicy. Jednak opisuje świat i innych przede wszystkim po to, aby lepiej poznać i przedstawić siebie samego.

Lupę od dawna fascynuje literatura modernistyczna, co ma swoje odzwierciedlenia w jego poszukiwaniach teatralnych. Ta fascynacja znajduje wyraz również w prozie autora Labiryntu. Lupa porusza na wskroś modernistyczną tematykę, pisząc o splątaniu cielesności i duchowości, życia i śmierci (czy inaczej: młodości i starości), o metafizyce i sztuce. Daje rozedrgany od emocji portret z życia artysty. I to artysty modernistycznego, o czym przekonuje choćby sam typ narracji, którym posługuje się pisarz, pełnej poszarpanych, urywanych zdań opatrzonych wielokropkami. Proza Lupy przybiera formę pośpiesznych, często wyraźnie nerwowych notatek, próbujących nadążyć za wymykającą się myślą. Pisarz zmaga się przecież, jak przystało na twórcę modernistycznego, z tym, co niewyrażalne albo trudne do wyrażenia.

BIBLIOGRAFIA

  • Labirynt, Warszawa: W.A.B., 2001.
  • Podglądania, Warszawa: W.A.B., 2003.
Wróć