Literatura

fot. Anna Powierża

Katarzyna Bonda

(ur. 1977), prozaiczka, dokumentalistka i dziennikarka.

Pisze przede wszystkim prozę kryminalną. Zadebiutowała w roku 2007 kryminałem Sprawa Niny Frank (nominowanym do Nagrody Wielkiego Kalibru dla najlepszego kryminału roku i wznowionym w 2011 roku pod zmienionym tytułem Dziewiąta runa), otwierającą serię ze śląskim psychologiem policyjnym Hubertem Meyerem, na którą składają się także powieści Tylko martwi nie kłamią (2010) oraz Florystka (2012). W roku 2014 opublikowała bestsellerową powieść Pochłaniacz, będącą pierwszą częścią tetralogii kryminalnej, której główną bohaterką jest profilerka Sasza Załuska. Bonda jako pierwsza wprowadziła do rodzimej prozy kryminalnej postać profilera policyjnego, co było pochodną współpracy autorki z cenionym polskim profilerem, Bogdanem Lachem, wspólnie z którym napisała książkę dokumentalną Zbrodnia niedoskonała (2009), przybliżającą na przykładach rzeczywistych spraw kryminalnych metodologię i praktykę profilowania policyjnego.

W prozie kryminalnej Bonda udanie łączy schematy rodem ze skandynawskiej odmiany kryminału z kryminałem procedur policyjnych, opartym na drobiazgowej dokumentacji metod działania policji. Autorka umiejscawia akcję kolejnych kryminałów w różnych przestrzeniach miejskich, np. w Katowicach (Tylko martwi nie kłamią) czy Trójmieście (Pochłaniacz). Ważną rolę w powieściach Bondy odgrywają nie tylko główni bohaterowie, profilerzy Meyer i Załuska, ukazywani w sposób ciekawy i pogłębiony psychologicznie, ale również postaci drugiego planu, portretowane z dużą dbałością o szczegóły. Wynika to w dużej mierze z wielowątkowości, skomplikowania fabularnego tych kryminałów, których autorka nie skupia się tylko i wyłącznie na intrydze kryminalnej, stanowiącej „kręgosłup” opowieści. Warte podkreślenia jest, że Bonda mimo mnogości wątków i motywów pobocznych tworzy w swoich powieściach bardzo klarowne, trzymające do końca w napięciu fabuły. Nawiązując do najbardziej popularnej obecnie skandynawskiej odmiany kryminału, pisarka wplata w intrygi kryminalne wątki obyczajowe i społeczne, ukazujące problemy, z którymi zmaga się polskie społeczeństwo. Dla przykładu, we Florystce pisze o kłopotach z mniejszościami etnicznymi i traumach spowodowanych utratą dziecka, natomiast w Pochłaniaczu – o alkoholizmie kobiet.

Bonda jest także autorką książki reportażowej Polskie morderczynie (2008, tekst doczekał się adaptacji filmowej i teatralnej), w której przedstawia, odwołując się do akt sądowych i wywiadów z tytułowymi morderczyniami, sylwetki kobiet skazanych na długoletnie więzienie za najcięższe zbrodnie, wskazując, że w każdym człowieku tkwią pokłady agresji, mogące pchnąć ku zbrodni.

BIBLIOGRAFIA

  • Sprawa Niny Frank, Chorzów: Videograf II, 2007.
  • Polskie morderczynie, Warszawa: Muza, 2008.
  • Zbrodnia niedoskonała, Katowice: Videograf II, 2009.
  • Tylko martwi nie kłamią, Chorzów: Videograf II, 2010.
  • Dziewiąta runa, Chorzów: Videograf II, 2011.
  • Florystka, Chorzów: Videograf, 2012.
  • Pochłaniacz, Warszawa: Muza, 2014.
  • Okularnik, Warszawa: Muza, 2015.
  • Lampiony, Warszawa: Muza, 2016.

TŁUMACZENIA:

angielski:

  • Girl at midnight [Pochłaniacz], tłum. Filip Sporczyk, London: Hodder & Stoughton, 2019.

białoruski:

  • Akulârnìk [Okularnik], tłum. Anatol' Brusevìč, Mìnsk: A. M. Ânuškevìč, 2019.

czeski:

  • Dívka o půlnoci [Pochłaniacz], tłum. Michael Alexa, Brno: Jota, 2016.

niderlandzki:

  • Het meisje uit het noorden [Pochłaniacz], tłum. Charlotte Pothuizen, Amsterdam: Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 2017.

niemiecki:

  • Das Mädchen aus dem Norden [Pochłaniacz], tłum. Paulina Schulz, München: Heyne, 2018.
  • Der Rat der Gerechten [Okularnik], tłum. Saskia Herklotz, Andreas Volk, München: Heyne, 2019.

rosyjski:

  • Očkarik [Okularnik], tłum. I. A. Vojtyra, Moskva: Centrpoligraf, 2018.
  • Devuška polnoči [Pochłaniacz], tłum. I. A. Vojtyra, Moskva: Centrpoligraf, 2016.

włoski:

  • Non esistono buone intenzioni [Pochłaniacz], tłum. Walter Da Soller, Laura Rescio, Milano: Piemme, 2019.
  • Nessuna morte è perfetta [Okularnik] tłum. Walter Da Soller, Laura Rescio, Milano: Piemme, 2019.
  • Ognuno è carnefice [Lampiony], tłum. Walter Da Soller, Laura Rescio, Milano: Piemme, 2019.
Wróć