Literatura
Julia Fiedorczuk
ur. 1975, poetka, tłumaczka, adiunkt w Instytucie Anglistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Za debiutancką książkę Listopad nad Narwią nagrodzona przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, za wiersze opublikowane w piśmie „Manuskripte” (2005) otrzymała austriacką nagrodę Huberta Burdy.
Pisanie Fiedorczuk poświadcza nieantropocentryczny punkt widzenia świata. Oczywiste są także związki autorki z ekofeminizmem, od zbioru Tlen uzupełnione ponowocześnie rozumianą romantyczną filozofią. W Listopadzie nad Narwią Fiedorczuk przedstawiła wizję świata, w której dominującymi elementami były figury ryb (uosabiały intuicyjną, nierefleksyjną mądrość) oraz motywy podróży, tęsknoty, poczucia więzi nie tylko z ukochaną osobą, ale z wszystkimi żywymi istotami. W kolejnych książkach wizję ograniczoną do ziemskiego świata poetka rozszerzała o kosmiczne krajobrazy, równolegle istniejące światy pokazane w makro– i mikrooptyce. W Tlenie możemy więc przeczytać o „wielkiej duszy świata”, świetlnych eksplozjach, gigantycznych organach wszechświata oraz o kompostowych mikroorganizmach, neutrinach i hemoglobinie roznoszącej życie.
W ten sposób Fiedorczuk włączyła się swoją poezją do dyskusji na temat związków sztuki i nauki (techniki), nowej wrażliwości i zmysłowości w post-technologicznych warunkach. Interesują ją także możliwości ludzkiego umysłu i ciała, obserwowane z różnych perspektyw i czasów. Jej twórczość kontynuuje tę filozofię pisania, którą rozpoczyna Bolesław Leśmian, a później wspiera Miron Białoszewski i Krystyna Miłobędzka – artyści wskazujący nieustannie na nieostre granice nie-ludzkiego i ludzkiego; także Fiedorczuk można uznać za poetkę zapisującą nową wrażliwość posthumanistycznego świata.
W zbiorze opowiadań Poranek Marii… i powieści Biała Ofelia Fiedorczuk zajmuje się z kolei historiami kobiecymi, które, choć konsekwentnie portretowane w społeczno-politycznym kontekście, mogą być rozumiane jako metafory inności, odmienności, obcości. Fiedorczuk jest poetką, która proponując marzycielsko-fantazyjny kształt wiersza, zmysłowy i plastyczny język, pokazuje, że podmiot współodczuwający ze wszystkim, co żyje, jest także demistyfikatorem społecznych wmówień i krytycznym analitykiem ludzkich wspólnot.
BIBLIOGRAFIA
tomy poetyckie:
- Listopad nad Narwią, Legnica: Biuro Literackie Port Legnica, 2000.
- Bio, Wrocław: Biuro Literackie, 2004.
- Planeta rzeczy zagubionych, Wrocław: Biuro Literackie, 2006.
- Tlen, Wrocław: Biuro Literackie, 2009.
- tuż-tuż, Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
proza:
- Poranek Marii i inne opowiadania, Wrocław: Biuro Literackie, 2010.
- Biała Ofelia, Wrocław: Biuro Literackie, 2011.
- Nieważkość, Warszawa: Marginesy, 2015.
- Bliskie kraje, Warszawa: Marginesy, 2016.
TŁUMACZENIA
angielski:
- w antologii: Scattering the dark: an anthology of Polish women poets, ed. Karen Kovacik, Buffalo, NY: White Pine Press, 2015.
- Oxygen [wybór wierszy], tłum. Bill Johnston, Brookline, MA: Zephyr Press, 2017.
chiński:
- Lie hu bi = Orion's shoulder, Sha Tin, N.T., Hong Kong : The Chinese University Press, 2017.
czeski:
- w antologii: Antologie současné polské poezie, Praha: Fra, 2011.
hiszpański:
- w antologii: Poesía a contragolpe, tłum. Gerardo Beltrán, Abel A. Murcia, Xavier Farré, Zaragoza: Prensas Univ. de Zaragoza, 2012.
- Oxígeno [wybór wierszy], tłum. Gerardo Beltrán, México : Granises, Servicios de Edición y Comunicación La Otra, 2017.
niemiecki:
- w antologii: Alles ist! Alles ist! Alles ist nur was es ist: Lyrik an Oder und Rhein Verlag, Düsseldorf: Lilienfeld-Verl., 2013.
serbski:
- Grafikon [wybór wierszy], tłum. Milica Markić, Novi Pazar: Građanski forum, 2019.
słoweński:
- w antologii: Akslop poljska nazaj, Ljubljana: Lud Šerpa, 2005.
szwedzki:
- w antologii: Jag i första och sista person, red. Irena Grönberg, Stefan Ingvarsson, Stockholm: Tranan, 2008.
- Syre [wybór wierszy], tłum. Irena Grönberg, Stockholm: Bokförlaget Lejd, 2017.
ukraiński:
- Недалекі краї [Bliskie kraje], tłum. Vikrot Dmytruk, Storozhynets: V. Books XXI, 2019.