ur. 1958 – prozaik, dramatopisarz, krytyk literacki, germanista – znawca twórczości Tomasza Manna, autor licznych rozpraw dotyczących współczesnej literatury niemieckojęzycznej.

Na początku próbował szczęścia jako prozaik i krytyk literacki pisujący o najnowszej prozie polskiej. Debiutował tomem opowiadań Dziedzictwo (1986), następnie wydał pod pseudonimem powieść Czarna kolia (1992). Co ciekawe – siedem lat później tę samą powieść, w nieco zmienionym opracowaniu, Jerzy Łukosz wydał pod własnym nazwiskiem, zmieniając przy okazji tytuł na Szczurołapa z Ratyzbony. W r. 1997 ukazały się jego tom prozy zawierający tytułową mikropowieść Afgański romans oraz cykl opowiadań Jedno życie, czyli Wędrówka dusz. Żywiołem tego pisarstwa jest analiza ludzkiej świadomości, badanie związków, jakie zachodzą między doświadczeniem społecznym i przeżyciami wewnętrznymi, czyli światem wyobraźni i marzeń sennych. W prozie tej wyczuwa się zakorzenienie autora w tradycji literatury niemieckiej. Jednak prawdziwy sukces przyszedł nieoczekiwanie z zupełnie innej strony: w połowie lat 90. Łukosz zaskoczył oryginalnością i pozyskał sympatię krytyki teatralnej jako autor dramatów. Z uznaniem spotkały się zarówno jego pełnowymiarowe sztuki Tomasz Mann (1996), Dwa ognie (1997), jak i efektowne monodramy, np. Grabarz królów (1997), Powrót (1998). Największym powodzeniem – w kraju i za granicą – cieszyła się pierwsza z wymienionych tu sztuk. Dość zauważyć, że w ciągu niespełna dwu lat (1996–1998) doczekała się aż trzech realizacji scenicznych, a w następnych latach kilku premier europejskich. W latach zaś ostatnich autor ten stał się bardzo aktywny jako eseista i krytyk literacki, tym razem wyspecjalizowany w pisaniu o nowej i najnowszej literaturze obszaru niemieckojęzycznego. Ogłosił m.in. dwa obszerne tomy szkiców i recenzji: Oko cyklonu. Austria. Niemcy. Szwajcaria – dialog dzieł literackich (1999) oraz Imperia i prowincje. O literaturze niemieckojęzycznej i polskiej w dwudziestym wieku (2000). Jerzy Łukosz jest również autorem interesującego dziennika Klauzura w kuszetce (2001), w którym utrwalił m.in. swoje doświadczenia wyniesione z pracy z ludźmi teatru.

Nie uważam się za człowieka teatru. Nie piszę dla teatru, raczej przeciw niemu. Wiele się uczę, rozmawiając o swoich sztukach z ludźmi teatru, ale się nie wtrącam. Od tego momentu to już ich dzieło. Ich lasse mich ueberraschen. Teatr żyje tak długo, jak długo dramaturgia jest dla niego wyzwaniem, nie służką jego już odkrytych sposobów. 

Jerzy Łukosz

BIBLIOGRAFIA

• Dziedzictwo (opowiadania), Warszawa: Iskry, 1986.
• [pod pseud. Johann Keevus]: Czarna kolia. Rękopis spolszczył Jerzy Łukosz, (powieść), Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1992.
• Terapia jako duchowa forma życia. Ja-diaryczne Tomasza Manna (rozprawa naukowa), Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1994.
• Byt bytujący. Esej o prozie, Wrocław: Towarzystwo Polonistyki Wrocławskiej, 1995.
• Afgański romans (tom prozy), Warszawa: PIW, 1997.
• Szczurołap z Ratyzbony (powieść), Wrocław: ATUT, 1999.
• Oko cyklonu. Austria. Niemcy. Szwajcaria – dialog dzieł literackich (eseje), Wrocław: ATUT, 1999.
• Śmierć puszczyka i inne utwory dramatyczne, Kraków: Księgarnia Akademicka, 2000.
• Imperia i prowincje. O literaturze niemieckojęzycznej i polskiej w dwudziestym wieku, (szkice i recenzje), Wrocław: ATUT, 2000.
• Klauzura w kuszetce (dziennik), Wrocław: ATUT, 2001.
• Lenora, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004.
• Szeroka woda, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2005.
• Pasje i kantyleny. Szkice o literaturze, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2005.

TŁUMACZENIA

niemiecki:

• Der königliche Totengräber [Grabarz królewski], Wiesbaden: Die Stundenglasbücher, 1998.
• Der Erwählte. Ein Hörspiel über Thomas Mann [Wybraniec. Słuchowisko o T. Mannie], Wien: Thomas-Sessler-Verlag, 1998.