Literatura

Jarosław Maślanek

ur. 1974; prozaik, dziennikarz; zadebiutował powieścią Haszyszopenki (2008), wydał także powieść Apokalypsis ‘89 (2010).

Autor Haszyszopenek tworzy prozę psychologiczno-obyczajową pełną opisów traum i podłości, w której obsesyjnie powtarzają się te same motywy i wątki: rozpadająca się rodzina, dzieci dręczone psychicznie albo opuszczone, wszelkiego rodzaju dysfunkcjonalne relacje między ludźmi, degrengolada małych społeczności lokalnych. Akcja obu powieści Maślanka rozgrywa się w prowincjonalnym, niewymienionym z nazwy mieście (właściwie jest to prowincjonalne „wszędzie i nigdzie”), które na skutek przemian polityczno-społeczno-ekonomicznych ulega postępującemu rozpadowi. Bohaterami debiutanckich Haszyszopenek, będących swoistą powieścią inicjacyjną, są dwaj dwunastoletni chłopcy, którzy pozostawieni sami sobie przez rodziców, prześladowani przez rówieśników za odmienność uciekają w świat fantazji i gier ze światem oraz ludźmi, które z czasem stają się coraz bardziej okrutne i niebezpieczne. W Apokalypsis ‘89 Maślanek tworzy zaś portret człowieka, dla którego przełom roku 1989 oznaczał załamanie się jego prywatnego świata, ponieważ nie był w stanie poradzić sobie z otrzymaną wolnością, wziąć odpowiedzialności za własne życie. Bohater jest – to określenie z powieści – „uchylny”, zamiast zmagać się z tym, co przynosi życie, nieodmiennie stosuje strategię uników, wycofuje się, unika brania odpowiedzialności za siebie i innych, uciekając w alkohol i bezruch, co oczywiście doprowadza go do upadku. Maślanek tworzy prozę bohaterów przegranych, najczęściej na własne życzenie. Bolesne, przejmujące wiwisekcje psychiki bohaterów ukazywane są na tle wydarzeń z historii Polskich ostatnich dziesięcioleci: akcja Haszyszopenek rozgrywa się w roku 1982 w czasie stanu wojennego, w Apokalypsis ‘89 obejmuje głównie okres przełomu lat 80. i 90. Problemy bohaterów Maślanka wynikają nie tylko z ich niedojrzałości albo psychicznych defektów, ale też warunkowane są przez rzeczywistość, w której przyszło im żyć. Inaczej rzecz ujmując: pisarz przedstawiając przypadki pojedynczych ludzi, jednocześnie komentuje przemiany zachodzące w Polsce, ciekawie rozwijając i przepracowując formułę tzw. prozy zaangażowanej.

BIBLIOGRAFIA

  • Haszyszopenki, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2008.
  • Apokalypsis ‘89, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2010.
  • Ferma ciał, Forma, Szczecin 2015.
Wróć