Literatura

fot. Michał Góral

Jan Sochoń

ur. 17.08.1953 r. w Wasilkowie na Podlasiu, ksiądz katolicki, poeta, eseista, filozof i teolog, nauczyciel akademicki.

Polonistykę ukończył w 1977 r. w białostockiej filii Uniwersytetu Warszawskiego, w l. 1979-1984 odbył studia w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie zakończone święceniami kapłańskimi. Doktorat uzyskał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w 1991 r., habilitację – na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w 1999 r., tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych w 2005 r. W 2007 r. objął kierownictwo Katedry Filozofii Kultury na UKSW. Wykładowca literatury polskiej i historii filozofii w warszawskim Wyższym Metropiolitalnym Seminarium Duchownym i Papieskim Wydziale Teologicznym. Od końca lat 80. współpracuje z radiostacjami katolickimi i Polskim Radiem oraz Telewizją Polską. Publikował w wielu czasopismach, najczęściej w „Przeglądzie Katolickim”, „Nowych Książkach”, „Więzi”, „Zeszytach Literackich”, „Toposie”, „Recogito” (internetowe, Paryż). Jest redaktorem naczelnym rocznika „Studia z filozofii Boga, religii i człowieka”.

Debiutował wierszami w 1974 r., opublikował ponad 20 tomików poetyckich, m.in. Aby powtarzać świat (1975), Modlitwa z muzyką (1996), Wszystkie zmysły miłości (1997), Rozczesuję Twoje włosy, matko (2005), Intencje codzienne (2009), Powtórzenie raju (2010), Sandały i pierścień (2015). Debiutował wraz z pokoleniem Nowej Prywatności, szybko osiągając dojrzałość estetyczną i światopoglądową samodzielność. Stał się czołową postacią niezwykłego w skali światowej zjawiska literackiego, jakim jest znakomita artystycznie poezja tworzona przez duchownych katolickich w Polsce po II wojnie światowej (np. J. Twardowski, K. Wojtyła / Jan Paweł II, J. S. Pasierb). Uprawia lirykę refleksyjną, prowadząc dialog z wielką tradycją religijną i artystyczną zachodniej cywilizacji, umiejętnie czerpie z erudycji filozoficznej i teologicznej. Z jego wierszy emanuje mądrość i spokój, są powściągliwe emocjonalnie, autor nie nadużywa metaforyki i eksperymentów językowych, poszczególne utwory są logicznie skonstruowane i wyraziste semantycznie. Prezentuje również ciemną stronę Bytu i ludzkiej egzystencji, ale ostatecznie broni ładu i celowości powszechnego istnienia stworzonego przez Boga. Czasami poezja Jana Sochonia, penetrując tajemniczą rzeczywistość, zbliża się do mistyki. Jego wiersze tłumaczone były m.in. na angielski, chorwacki, czeski, niemiecki, rosyjski, ukraiński.

Jako eseista, krytyk i filozof jest kontynuatorem klasycznej myśli filozoficznej, w ramach realizmu metafizycznego bada relację człowiek-Absolut i analizuje język, którym ten związek jest wypowiadany. Rozumie filozofię jako hermeneutyczny proces polegający na twórczym interpretowaniu odwiecznych i podstawowych problemów. Zajmował się ateizmem w kontekście historycznym i kulturowym. W pisarstwie dyskursywnym stara się łączyć filozofię, sztukę i literaturę w perspektywie chrześcijańskiego stylu życia i myślenia. Od kilkunastu lat tworzy podstawy nowej dziedziny wiedzy – filozofii kultury opartej na klasycznej metafizyce i antropologii. Biograf i wydawca dzieł ks. J. Popiełuszki, brał udział w jego procesie beatyfikacyjnym.

Opublikował kilkaset tekstów w czasopismach i tomach zbiorowych, zredagował kilkanaście książek i antologii literackich, jego najważniejsze prace to Bóg i język (2000), Ateizm (2003), O pocieszeniu jakie daje literatura (2004), Religia jako odpowiedź (2008), Tama. Opowieść o życiu i męczeństwie księdza Jerzego Popiełuszki (2010), Religia w projekcie postmodernistycznym (2012), Jak żyć chrześcijaństwem (2014), Człowiek i twórczość. Szkice z filozofii kultury (2016).

Jest członkiem SPP, PEN Clubu, Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, Towarzystwa Naukowego KUL, Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu. Otrzymał nagrody: Stowarzyszenia Wydawców Katolickich Feniks 2003, im. Franciszka Karpińskiego 2004, nominowany do Nagrody Nike 2010.

– Krzysztof Dybciak

BIBLIOGRAFIA

poezja:

● Wita mnie lęk…, Warszawa 1986
● Brzęk dzwonków. Wybór wierszy, Warszawa 1993
● Modlitwa z muzyką, Warszawa 1996
● Wszystkie zmysły miłości, Warszawa 1997
● Czarna flaga. Wiersze wybrane i nowe, Pelplin 2001
● Ogień dobrej śmierci. Wiersze nowe 1997–2000, Warszawa 2001
 Gorycz, Pelplin 2003
● W miłości zdarza się wszystko. Wiersze z lat 2001 – 2004, Pelplin 2004
● Bagaż podręczny, Sopot 2005
● Poza kamień, Warszawa 2006
● Intencje codzienne, Rzeszów 2009
● Powtórzenie raju, Pelplin 2010
● Uspokój się, Bydgoszcz 2010
● Podróż z magami. Wiersze świąteczne, Bydgoszcz 2011
● Wizerunek, Gdańsk 2013
● Obrót koła, Pelplin 2014
● Sandały i pierścień, Sopot 2015
● Półmrok, Paryż 2016
● Strzałka czasu, Toruń 2017

prace naukowe, eseje:

● U drzwi Godot. Szkice o poezji, filozofii i teologii, Warszawa 1995
● Słownik pojęć zmistyfikowanych, Białystok 1996
● Spór o rozumienie świata. Monizujące ujęcia filozofii europejskiej. Studium historyczno-hermeneutyczne, Warszawa 1998
 Bóg i język, Warszawa 2000
● Porzucić świat absurdów. Z Mieczysławem A. Krąpcem rozmawia Ks. Jan Sochoń, Lublin 2002
● Przygodność i tajemnica. W kręgu filozofii klasycznej, Warszawa 2003
● Ateizm, Warszawa 2003
● Religia jako odpowiedź, Warszawa 2008
● Tama. Opowieść o życiu i męczeństwie księdza Jerzego Popiełuszki, Kraków 2010
● Poszukiwanie literatury, Warszawa 2012
● Religia w projekcie postmodernistycznym, Lublin 2012
● Jak żyć chrześcijaństwem?, Warszawa 2014
● Człowiek i twórczość. Szkice z filozofii kultury, Lublin 2016

Wróć