Literatura

© Gunnar

Hubert Klimko-Dobrzaniecki

(ur. 1967) prozaik, poeta, od wielu lat mieszkający na stałe poza Polską (między innymi na Islandii, a obecnie w Austrii); debiutował zbiorem opowiadań Stacja Bielawa Zachodnia (2003); opublikował także tomy opowiadań Dom Róży. Krysuvik (2006), Wariat (2007; przerobiona wersja książki debiutanckiej), opowiadanie Kołysanka dla wisielca (2007) oraz powieści Raz. Dwa. Trzy (2007), Rzeczy pierwsze (2009) i Bornholm, Bornholm (2011) ; wydał także dwa tomy wierszy w języku islandzkim.

Klimko-Dobrzaniecki to wytrawny „opowiadacz”, gawędziarz, który potrafi nawet na pozór zwyczajne zdarzenia zamienić w niezwykłe opowieści, przykuwające uwagę czytelnika. Przy tym jest to chyba najbardziej „czeski” z polskich prozaików. W swojej smutno-śmiesznej prozie nieodmiennie tragizm bierze w nawias ironii, smutek oswaja poprzez śmiech, bezbłędnie wychwytując groteskowość ludzkich losów. Istotny w całej twórczości Klimko-Dobrzanieckiego jest wątek autobiograficzny, najbardziej wyeksponowany w książce Rzeczy pierwsze, którą autor określił jako „powieść autobiograficzną”. Tyle tylko że w tym przypadku mamy do czynienia z autobiografizmem przewrotnym, swoistą grą w autobiografię. Pisarz ostentacyjnie miesza fakty z fantazjami, czego dowodem jest choćby początek Rzeczy pierwszych, gdzie przedstawione zostały trzy odmienne wersje wydarzeń towarzyszących narodzinom autora. Co nie zmienia faktu, że we wszystkich książkach Klimko-Dobrzaniecki wychodzi od autobiograficznego konkretu, który stanowią doświadczenia z czasów dzieciństwa i młodości spędzonych na Dolnym Śląsku (Stacja Bielawa Zachodnia, Wariat, Raz.Dwa.Trzy) oraz z lat emigracyjnych (Dom Róży, Kołysanka dla wisielca), rozwijając go w fikcyjne opowieści. Spoiwem tekstów Klimko-Dobrzanieckiego jest specyficzny typ bohatera, który nieodmiennie interesuje pisarza. W prozie autora Kołysanki dla wisielca aż roi się od dziwaków, wariatów, odmieńców czy niespokojnych duchów, ludzi wykorzenionych a czasami wykolejonych, którzy zazwyczaj nie chcą albo nie potrafią znaleźć własnego, jednoznacznie określonego miejsca w życiu. Tkwią oni poza wyraźnie oznaczonymi granicami płci, rodziny czy społecznych uwarunkowań w przestrzeni (po)granicznej, gdzie króluje niepewność, generująca lęki i frustracje, w której trudno o jasne reguły i drogowskazy pokazujące wyraźną ścieżkę życia. Klimko-Dobrzaniecki ukazuje ich zarazem tragiczne, jak i komiczne perypetie. Z każdej z tych postaci pisarz umie wychwycić coś innego, wyrazisty indywidualny rys, sprawiając, że jego teksty zaludnione są niebanalnymi postaciami zarówno pierwszo-, jak i drugoplanowymi. Przy tym pisarz nie nadużywa literackich sztuczek. Styl jego prozy może nie jest całkiem ascetyczny, ale bez wątpienia przezroczysty. Zresztą, sam autor twierdzi, nie interesują go „językowe jazdy po poręczach”. Celowo wybiera taką właśnie strategię pisarską, aby skupić uwagę na tym, co zdaje się go zajmować najbardziej: opowiadaniu efektownych, pozapinanych na ostatni guzik opowieści.  

BIBLIOGRAFIA

  • Stacja Bielawa Zachodnia, Nowa Ruda: Wydawnictwo Mamiko, 2003.
  • Dom Róży. Krysuvik, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2006.
  • Wariat, Olsztyn: Wydawnictwo Portret, 2007.
  • Raz. Dwa. Trzy, Kraków: Wydawnictwo Ha!art, 2007.
  • Kołysanka dla wisielca, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2007.
  • Rzeczy pierwsze, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2009.
  • Bornholm, Bornholm, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2011. 
  • Grecy umierają w domu, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2013.
  • Pornogarmażerka, Warszawa: W.A.B., 2013.
  • Preparator, Warszawa: Od deski do deski, 2015.
  • Samotność, Warszawa: Noir sur Blanc, 2015.
  • Zostawić Islandię, Warszawa: Noir sur Blanc, 2016.
  • Dżender domowy i inne historie, Warszawa: Noir sur Blanc, 2017
  • Złodzieje bzu, Warszawa: Noir sur Blanc, 2019

TŁUMACZENIA

angielski:

  • Lullaby for a Hanged Man [Kołysanka dla wisielca], tłum. Julia i Peter Sherwood, Philadelphia: Calypso Editions, 2016.

bułgarski:

  • Domt na roza. Krisuvik [Dom Róży/Krisuvik], tłum. Ewgenia Manołowa, Sofia: Fondacja za blgarska literatura, 2013.

chorwacki:

  • Bornholm, Bornholm, tłum. Emilio Nuić, Zagreb: Hena com, 2016.

czeski:

  • Samota [Samotność], tłum. Lucie Zakopalová, Brno: Větrné mlýny, 2015.
  • Blázen [Wariat], tłum. Jiří Červenka, Brno: Větrné Mlýny, 2019.

francuski:

  • La maison de Róża [Dom Róży/Krisuvik], tłum. Veronique Patte, Paris: Belfond, 2009.
  • Berceuse pour un pendu [Kołysanka dla wisielca], tłum. Veronique Patte, Paris: Belfond, 2010.
  • Les toutes premières choses [Rzeczy pierwsze], tłum. Veronique Patte, Paris: Belfond, 2011.
  • Amen et autres récits [Amen i inne opowiadania], tłum. Veronique Patte, Saint-Nazaire: MEET, 2012.
  • Solitude [Samotność], tłum. Veronique Patte, Paris: Noir sur Blanc, 2019.

serbski:

  • Ruzin dom [Dom Róży/Krisuvik], tłum. Vesna Milutinović-Durić, Beograd: Geopoetika, 2010.

słowacki:

  • Uspávanka pre obesenca [Kołysanka dla wisielca], tłum. Julia Sherwood, Bratislava: Salon, 2013.
  • Samota [Samotność], tłum. Silvester Lavrík, Bratislava: Kalligram, 2015.

włoski:

  • La casa di Rosa [Dom Róży/Krisuvik], tłum. Marzena Borejczuk, Lorenzo Costantino, Rovereto, Keller, 2007.
  • Arrivò il tempo di staccare le teste [Bornholm, Bornholm], tłum. Marzena Borejczuk, Lorenzo Costantino, Rovereto, Keller, 2019.

węgierski:

  • Magány [Samotność], tłum. Lajos Pálfalvi, Budapest: Terra Recognita Alapítvány, 2015.
Wróć