(ur. 1942) – artysta malarz, prozaik, eseista, krytyk sztuki, tłumacz, twórca cenionych dzieł malarskich, grafik, projektów scenograficznych, znawca zagadnień ezoterycznych (alchemia, mistycyzm itp.).

Dzieło literackie Henryka Wańka, choć rozległe i wielogatunkowe, niezawodnie związane jest z penetrowaniem historycznych tajemnic i kulturowych fenomenów Śląska w jego najszerszych granicach, czyli od Oświęcimia do Zgorzelca – by posłużyć się cząstką tytułu jednej z jego książek. Najbardziej znanym dokonaniem pisarza jest cykl eseistycznych opowieści o Śląsku: Hermes w Górach Śląskich (1994), Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257–1957 (1996), Pitagoras na trawie (1997), Inny Hermes (2001). Waniek wędrując przez bliską jego sercu krainę przygląda się pejzażowi i poprzez zapisane w nim znaki odsłania dzieje poszczególnych miejsc. Miasta i osady śląskie, napotkane po drodze ruiny i zabytki stają się pod jego piórem czymś w rodzaju palimpsestu. Zadanie narratora polega na odsłanianiu ukrytych przed współczesnymi czytelnikami kolejnych pokładów znaczeń zapisanych w przestrzeni kulturowej. W Innym Hermesie czytamy: „Zabawa – jeśli to właściwe słowo – może być następująca. Bierzemy do ręki ołówek i rozkładamy przed sobą mapę Dolnego Śląska. Zamykamy oczy. A następnie na ślepo i chybił trafił, atakujemy ołówkiem dowolny punkt mapy. Odczytujemy wylosowaną miejscowość, albo jej okolicę, i piszemy o niej esej. Zapewniam, że gdziekolwiek wyląduje czubek ołówka, tam znajdą się niewyczerpane złoża tematów”. Henryk Waniek uprawia też beletrystykę. W roku 1985 opublikował (poza cenzurą) utwór fantastyczny pt. Dziady berlińskie, a w r. 2003 obszerną powieść realistyczną Finis Silesiae. Ta ostatnia jest próbą spojrzenia na Śląsk niemieckimi oczami. Akcja utworu rozgrywa się zasadniczo w latach 1937-1945 w niemieckich podówczas miastach, Gliwicach i Bytomiu. Pisarz, opowiadając o losach swoich bohaterów, Paula Scholza i Brigitte Kopietz, niejako przy okazji rekonstruuje dzieje niemieckiego drobnomieszczaństwa (środowisko Paula) i solidnego mieszczaństwa (rodzina Brigitte) na Górnym Śląsku; odtwarza ostatnią fazę tejże społecznej i obyczajowej historii: od wybuchu I wojny światowej po tuż powojenne wysiedlenia. Impulsem do tych działań twórczych stał się autentyczny album z fotografiami z roku 1942 zatytułowany Die schlesische Landschaft. Osadzony we współczesności narrator przygląda się tym starym zdjęciom i wokół nich snuje długą opowieść o sportretowanych ongiś miejscach, a przede wszystkim wymyśla biografię fotografowi (Paul) i jego narzeczonej (Brigitte), przedstawia dzieje ich niespełnionej miłości.

Uchodzę za malarza magii, magii opisywania świata. Magia przedstawia świat symbolami.

– Henryk Waniek

BIBLIOGRAFIA

• Dziady berlińskie, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999 (I wydanie 1985).
• Hermes w Górach Śląskich, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1994.
• Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257–1957, Kraków: Znak, 1996.
• Pitagoras na trawie, Warszawa: Przedświt, 1997.
• Inny Hermes, Warszawa: PWN, 2001.
• Finis Silesiae, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2003.
• Wyprzedaż duchów, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2007.
• Sprawa Hermesa, Kraków: Wydawnictwo, 2007.
• Katowice-blues czyli Kattowitzer-Polka, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Naukowe, 2010.
• Notatnik i modlitewnik drogowy, Szczecin: 13 Muz, 2013.
• Jak Johannes Kepler jadąc do Żagania na Śląsku zahaczył o księżyc, Silesia Progress, Kotórz Mały 2015.
• Cmentarz nieśmiertelnych, Wrocław: Arch2pelag, 2015.
• Obcy w kraju urodzenia, Kotórz Mały: Silesia Progress, 2016.