Literatura

fot. Bernard Osser

Dawid Bieńkowski

(ur. 1963) – prozaik, z wykształcenia psycholog, pracuje jako psychoterapeuta.

Jego debiutancka powieść pt. Jest została uhonorowana Nagrodą im. Andrzeja Kijowskiego oraz Nagrodą Kościelskich. Akcja tego utworu rozgrywa się w latach 1980–1982, a za bohaterów ma piątkę warszawskich licealistów. Ich dojrzewanie przypada na burzliwy czas powstania „Solidarności”, społecznych niepokojów i stanu wojennego. Bohaterowie Jest to młodzi antykomuniści i żarliwi patrioci, zaangażowani w działalność opozycyjną. Powieść tę odebrano jako jedną z najciekawszych wypowiedzi pokoleniowych i uznano za niezwykle doniosłą politycznie. Szeroko dyskutowana była również druga powieść Dawida Bieńkowskiego zatytułowana Nic. Ten wielowątkowy, utrzymany w konwencji realistycznej utwór traktuje o narodzinach nowego ładu społeczno-gospodarczego w Polsce w latach 90. Nic pojawiło się w chwili, kiedy coraz głośniej zaczęto mówić o kosztach i ofiarach wczesnej ery polskiego kapitalizmu. Pisarz stworzył galerię postaci reprezentujących typowe losy Polaków w latach wielkiej zmiany. W pierwszym planie widzimy młodego inteligenta, który porzuca posadę nauczyciela i staje się menedżerem francuskiej sieci fast foodów. Dla tej samej korporacji pracuje też cyniczny prostak oraz sympatyczne małżeństwo z prowincji. W dalszym planie pojawiają się artyści oraz postaci związane z mediami i show-biznesem. Każda z tych postaci przegrywa i ostatecznie zmaga się z wewnętrzną pustką (tytułowe „nic”). Bohaterowie, zrazu zafascynowani światem konsumpcji i dużych pieniędzy, stopniowo odkrywają, że ich dążenia są pomyłką. Ci szlachetniejsi porzucili swoje marzenia i ideały, ci brutalni i zepsuci także nie znajdują spełnienia. Wszyscy czują się wypaleni i oszukani.

„Rozpoznania zawarte w tej prozie nie są pocieszające. Gdyby uważnie spojrzeć na bohaterów, okazałoby się, że żaden z nich nie potrafił sprzeciwić się już to okrutnym warunkom, dyktowanym przez potężną firmę, już to wszędobylskiej komercjalizacji. (…) Oto, zdaje się przekonywać pisarz, wszyscy jesteśmy dzisiaj niezwykle podatni na pociągający coraz to nowymi gadżetami świat konsumpcji i komercji, wszyscy chętnie mu ulegamy – tyle że wybornie się maskujemy”.

– Artur Madaliński o powieści Nic.

BIBLIOGRAFIA

  • Jest, Warszawa: Wydawnictwo Agawa, 2001.
  • Nic, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2005.
  • Biało-czerwony, Warszawa: W.A.B, 2007.

TŁUMACZENIA

francuski:

  • Quoi qu'il arrive [Jest], tłum. Olivier Gautreau, Paris: L. Teper, 2006.

litewski:

  • Nieko (Nic), tłum. Kazys Uscila, Wilno: Mintis, 2007.

rosyjski:

  • Lûbov: krasnoe i beloe, tłum. È. È. Garaevoj, Moskva: AST, 2009.
Wróć