Literatura

Chrystian Skrzyposzek

ur. 1943 w Chorzowie, pisarz i krytyk. W warszawskich kręgach literackich był przed laty postacią owianą legendą. W 1969 roku zdecydował się na wyjazd z Polski i od tego czasu mieszkał w Berlinie. W maju 1999 popełnił samobójstwo.

Z powodu wyjazdu wstrzymana została publikacja jego debiutanckiej powieści Kabotyn, która nigdy nie ujrzała światła dziennego. Udało się jednak Skrzyposzkowi wywieźć z Polski pierwszy szkic książki, nad którą pracował później jeszcze przez kilkanaście lat. Wolna Trybuna ukazała się po niemiecku w roku 1983 i wkrótce została przetłumaczona na holenderski. Po polsku książka ukazała się w roku 1985 w zachodnioberlińskim wydawnictwie emigracyjnym. Dotąd nie doczekała się publikacji w Polsce, choć uważana jest za jedną z najważniejszych książek lat 80-tych, rozliczającą się z okresem komunistycznym. Wolna Trybuna to nowatorskie „political fiction”, montaż wypowiedzi różnych osób, które przychodzą do specjalnie stworzonego przez komunistyczne władze lokalu, gdzie każdy może napisać, co chce, nie może jednak wynieść tego co napisał. Po latach milczenia, wypełnionych ciężką chorobą, utrudniającą pisarzowi poruszanie się i mówienie Chrystian Skrzyposzek opublikował w 1996 (po raz pierwszy w Polsce) powieść Mojra. Zawiera ona wyraźne elementy autobiograficzne. Jej bohater, mieszkający w Berlinie pisarz, cierpi na chorobę pozbawiającą go władzy w nogach. Ratunku szuka u uzdrowicielki w małej wiosce w polskich górach... Znajdziemy w tej książce traktat moralny i psychoanalizę, poemat modlitewny i dramat, baśń i czary.

O czym opowiada Skrzyposzek? O walce z chorobą chwilami wręcz heroicznej, chwilami wzruszającej, o samotności, o strachu; o miłości, zdradzie i zemście. Jego powieść chce objąć cały świat – co w nim widzialne i niewidzialne, chce pokazać klęskę rozumu i klęskę serca, chce być romansem i horrorem, chce być swojska i kosmicznie odległa od sfery przeciętnych ludzkich doświadczeń. Ma być powieściową encyklopedią 'nowego wieku'.

– Piotr Śliwiński

BIBLIOGRAFIA

  • Wolna Trybuna, 1983.
  • Mojra, Warszawa: W.A.B., 1996.
Wróć