Literatura

fot. Wojciech Pieniążek

Anna Piwkowska

ur. 1963, poetka, prozaiczka, eseistka, nauczycielka. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Stale współpracuje z „Nowymi Książkami”, „Zeszytami Literackimi” oraz miesięcznikiem „Twój Styl”. Jest również autorką tekstów piosenek oraz słów Prologu do XVIII-wiecznej opery Macieja Kamieńskiego Nędza uszczęśliwiona w reżyserii Krzysztofa Kolbergera.

Wielokrotnie nagradzana, m.in. Nagrodą Literacką im. Georga Trakla (1995), wyróżnieniem Fundacji Kościelskich (2002), Nagrodą Literacką IBBY (2014) oraz dwukrotnie Nagrodą Literacką m. st. Warszawy. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Biblioteki Polskiej w Paryżu. Jej wiersze były tłumaczone na język angielski, włoski, rosyjski, niemiecki, hiszpański, kataloński, słoweński i hebrajski.

Jest autorką dziesięciu tomów poetyckich, zadebiutowała w 1989 roku Szkicownikiem. Jak pisał Piotr Matywiecki: „We wszystkich wierszach Piwkowskiej (…) uderza niezwykle staranna, regularna wersyfikacja i kunsztownie stosowany rym”. Z kolei Bronisław Maj, jako głównych patronów tej twórczości wskazuje Stanisława Barańczaka, Wisławę Szymborską i Josifa Brodskiego. Znakomicie zaznajomiona z dorobkiem kultury europejskiej poetka wybiera z niej postaci kobiece, takie jak Arachne, Ifigenia, Ismena czy Fedra i przedstawia je w nowym świetle, z wyczuciem zmniejszając dystans między nimi a współczesnym czytelnikiem. Kobiety są zresztą zawsze w centrum jej poezji – matki, córki i babki są połączone nierozerwalną więzią – przekazują sobie doświadczenie i historie rodzinne. Utwory autorki Po charakteryzuje delikatny ton nostalgii, która spowija większość opisywanych przez nią z perspektywy końca, relacji międzyludzkich, bo w tych wierszach ludzie spotykają się tylko na ulotny moment, a ostatecznie zawsze pozostają samotni. W poezji Piwkowskiej dominują wyraziste kolory, przede wszystkim czerwień, biel i błękit, współistnieją ze sobą zachłanność życia i groza śmierci. Ważnymi źródłami inspiracji są dla niej kultury pierwotne, mity oraz podania ludowe, niezmiennie powtarzające się ludzkie historie i rytuały przejścia.

Poezja jest obecna również w prozie Anny Piwkowskiej. Opublikowała ona dwa eseje biograficzne: Achmatowa, czyli kobieta oraz Achmatowa, czyli Rosja, zawierające interpretacje wierszy rosyjskiej poetki, notatki z podróży po związanych z nią miejscach oraz refleksje o jej życiu, historii i literaturze. Piwkowska jest także autorką dwóch powieści – inspirowanego życiem i twórczością Georga Trakla Śladu łyżwy oraz książki dla młodzieży zatytułowanej Franciszka. Przeznaczony dla dorosłego czytelnika Ślad łyżwy bywa określany jako proza poetycka. Koncentrując się na emocjach i wrażeniach zmysłowych oraz przyjmując perspektywę nastoletniej dziewczyny, opowiada historię utalentowanego artystycznie rodzeństwa połączonego zabronionym uczuciem. Bohaterką Franciszki również jest nastolatka, tym razem jednak książka jest dedykowana równolatkom głównej bohaterki. Franciszka jest niezwykłą dziewczynką zafascynowaną poezją, która woli Safonę i Hildegardę z Bingen od Harry’ego Pottera. Czytelnik jest świadkiem dojrzewania bohaterki oraz jej zmagań z poważną chorobą matki, pierwszym zauroczeniem oraz szkolnymi problemami.

– Aleksandra Byrska

BIBLIOGRAFIA

poezja:

  • Szkicownik, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1989.
  • Cień na ścianie, Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 1989.
  • Wiersze i sonety, Warszawa: Warszawski Klub Młodej Sztuki, Biblioteka Magazynu Literackiego, 1992.
  • Skaza, Warszawa: Wyzwania, 1996.
  • Tylko trzy drogi, Warszawa:  Biblioteka Magazynu Literackiego, 2000. 
  • Po, Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat, 2002.
  • Niebieski sweter: Wiersze dawne i nowe, Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat, 2004. 
  • Farbiarka, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2009. 
  • Lustrzanka, Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich, 2012. 
  • Wyspa Nieborów. Wybór poezji z lat 1990-2015, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2016.

eseistyka:

  • Achmatowa czyli kobieta, Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2003.
  • Achmatowa czyli Rosja, Warszawa: Biblioteka Więzi, 2015.

proza:

  • Ślad łyżwy, Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2007.
  • Franciszka, Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich, 2014.

TŁUMACZENIA

angielski:

w antologiach:

  • Six Polish poets,  tłum. E. Chruściel, red. J. Dehnel, Yorkshire: Arc Publication, 2009.
  • Scattering the dark: an anthology of Polish women poets, wyb. i red. Karen Kovacik, Nowy Jork: White Pine Press, 2015.

litewski:

  • Juodojigulbė [Czarny łabędź], tłum. Kazys Uscila, w: Literatūra ir menas nr 3495, 2014.
  • Frančeska [Franciszka], tłum. Kazys Uscila, Wilno: Nieko Rimto, 2016.
Wróć