Literatura

fot. z archiwum autorki

Agnieszka Wolny-Hamkało

ur. 1979 we Wrocławiu, poetka, publicystka, krytyczka literacka, kulturoznawca. Za tom Spamy miłosne nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia. Laureatka pierwszego miejsca konkursu SPP Wrocław za debiut. Jej wiersze przekładano na język angielski, rosyjski, ukraiński, włoski, chiński, węgierski, niemiecki, szwedzki, duński, czeski, serbski, słowacki

Współpracuje m.in. z „Gazetą Wyborczą”, „Tygodnikiem Powszechnym”, „Polityką”, „Dwutygodnikiem”, „Lampą”, „Bluszczem”. Felietonistka „Bluszcza” i „Rymsa”. W TVP 1 prowadziła z Andrzejem Grabowskim program „Hurtownia książek”, recenzentka literacka TVP Wrocław, prowadziła internetowe programy: kulturalną „Kultubę” i literackie „Co tam czytam”.

Debiut Agnieszki Wolny-Hamkało przebiegał pod znakiem zwiększonego zainteresowania ciałem w humanistyce i sztuce końca lat 90. W dwóch pierwszych zbiorach poetki zainteresowanie to widać przede wszystkim w zmysłowo-plastycznej metaforyce: w soczystym języku opisów satysfakcji seksualnej lub w intensywnym obrazowaniu oddającym stan natężonego doznawania świata przez podmiot tych wierszy. Poetka w dwóch pierwszych książkach nie stroni także od intensywnych obrazów brzydoty: zaniedbanych przedmieść lub życia na ulicy. Metaforyka nasycona zmysłowością nie zniknęła z późniejszych tomów, zmieniły się jednak jej znaczenie i zasięg. Jeśli najpierw była wyrazem pewnego sposobu doświadczania świata, to od jakiegoś czasu zmysłowość języka stała się maszyną „wytwarzającą” urok samego tekstu i odpowiada w tej twórczości za estetycznie przyjemny odbiór wiersza.

Obrazy i sceny wierszy Wolny-Hamkało, w których percepcyjny, „chłonny” podmiot oraz jego cielesne doznania pełnią ważną rolę, są nieodłączne od punktowej zmysłowości języka, dotyczącej pojedynczej frazy, mimochodem rzuconego zdania, intrygującego słowa. Można powiedzieć, że od zbioru Gospel wiersze Wolny-Hamkało straciły na improwizacyjnej narracyjności, zyskały natomiast na „gęstości”. Pojawiła się także krótsza fraza celująca w języki popkultury, dobrze układająca się ze światem korporacji i mediów. Historie wielu podmiotów ze zbioru Ani mi się śni lub tomu Nicon i Leica są anonimowe i różnorodne, choć jednocześnie spójne, z wyrazistymi bohaterami. Ich przeznaczeniem są w pewnym sensie stany zawieszenia: Ja tkwi tu poza miłością, spełnieniem lub niespełnieniem. Wyraźne jest w tych tekstach także podtrzymywanie przez podmiot pragnienia intensywnego życia, cały czas cieleśnie mocno odczuwanego. Zmysłowość w tomach Wolny-Hamkało nie jest więc wyłącznie sprawą opisu doświadczania podmiotu, jest także sprawą pisania. Retoryka nasycona cielesnością i sensualnością bierze udział w wytwarzaniu takiego wiersza, który byłby przyjemnym „obiektem”, sensorycznie wyczuwaną inną materialnością.

BIBLIOGRAFIA

tomy poetyckie:

  • Mocno poszukiwana, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 1999.
  • Lonty, Wrocław: LEW – Leopold Wróblewski na zlecenie Stowarzyszenia Pisarzy Polskich – Oddział we Wrocławiu, 2001.
  • Gospel: Wrocław: Biuro Literackie, 2004.
  • Ani mi się śni, Wrocław: Biuro Literackie, 2005.
  • Spamy miłosne, Kraków: Wydawnictw a5, 2007.
  • Nikon i Leica, Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, 2010.
  • Borderline, Kraków: EMG, 2013.
  • Występy gościnne, Wydawnictwo Igloo, 2014.
  • Panama smile, WBPiCAK, Poznań 2017.

proza:

  • Zaćmienie, Wołowiec: Czarne, 2013.
  • 41 utonięć, Warszawa: Iskry, 2015.

książki dla dzieci:

  • Nochal Czarodziej, Wrocław: Wydawnictwo Format, 2007.
  • Rzecz o tym, jak paw wpadł w staw, Warszawa: Wydawnictwo Hokus Pokus, 2011.
Wróć