(ur. 1949) – pisarz, tłumacz, światowej klasy znawca twórczości Samuela Becketta, inscenizator jego sztuk wystawianych w kraju i za granicą.

Antoni Libera jest jak dotąd autorem jednej powieści. Madame (1998) zdobyła I nagrodę w pierwszej edycji konkursu wydawniczego ogłoszonego przez zasłużoną krakowską oficynę Znak. Debiut powieściowy Libery uznano za wielkie wydarzenie literackie, książka błyskawicznie stała się bestsellerem, zainteresowali się nią zagraniczni wydawcy, w tym – co szczególnie godne uwagi – Amerykanie. Madame nie tylko ukazała się w USA, ciepło przyjęta przez najważniejsze ośrodki opiniotwórcze (pozytywne recenzje m.in. w „The Washington Post” i „Los Angeles Times”), ale i zainteresowali się nią producenci z Hollywood. Nie wiadomo, czy film oparty na motywach tej powieści kiedykolwiek zostanie zrealizowany, jedno jest natomiast pewne – że jeśli ekranizacja Madame dojdzie do skutku, to z pewnością przepadnie najbardziej wartościowa warstwa tego utworu. Bo też powieść Antoniego Libery – narastająca i cyzelowana przez długie lata – jest dziełem niezwykle kunsztownie napisanym, pełnym aluzji literackich, parafraz, wyrafinowanych konceptów i subtelności. W warstwie stylistycznej jest to bez wątpienia najbardziej okazałe dzieło prozatorskie ostatniej doby. Akcja tej powieści została osadzona w ponurej rzeczywistości Polski Ludowej schyłku lat sześćdziesiątych. Narrator opowiada o swoich latach nauki i o fascynacji starszą od niego, piękną, tajemniczą kobietą, która uczyła go francuskiego (tytułowa Madame). Wątek romansowy, choć wypełnia utwór, rozwijany jest nader powściągliwie. Trudno doprawdy rozstrzygnąć, czy nastoletni bohater jest zakochany w swej nauczycielce, czy też podziwia ją jako istotę pochodzącą z „lepszego świata”, pachnącą francuskimi perfumami, dystyngowaną, świetnie wykształconą, pełną zniewalającego uroku. Madame to także – przynajmniej po części – powieści polityczna, to jeden z najdalej idących rozrachunków z komunistyczną przeszłością sformułowany z pasją przez artystę, który nigdy nie pogodził się z faktem, iż przez 40 lat funkcjonował w świecie, którego nie potrafił uznać za własny.

Często spotykam się z pytaniem, czy Madame jest autobiograficzna. Odpowiadam – i tak, i nie. W jakim sensie tak? W takim, że jest to niewątpliwie moje doświadczenie. Ja byłem pozbawiony wiary w moc swoich czasów. Byłem głęboko przekonany, i nadal jestem, że żyłem w czasach marnych. Przynajmniej moja młodość upłynęła w czasach marnych. A nawet z czasów marnych może powstać coś świetlistego, coś wartego uwagi i opisu. Oczywiście pod warunkiem, że się z tym coś zrobi, że się to przetworzy. 

– Antoni Libera

BIBLIOGRAFIA

• Madame, Kraków: Znak, 1998.
• Błogosławieństwo Becketta i inne wyznania literackie, Warszawa: Sic!, 2004.
• Godot i jego cień, Kraków: Znak, 2009.
• Niech się panu darzy i dwie inne nowele, Warszawa: Więź, 2013.
• Jesteście na Ziemi, na to rady nie ma! Dialogi o dramatach Samuela Becketta (wraz z Januszem Pydą OP), Kraków: Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii, 2015.

TŁUMACZENIA

angielski:

• Madame, tłum. Agnieszka Kołakowska, Edinburgh: Canongate, 2000, 2002; Melbourne: Text, 2001; Nowy Jork: Farrar, Straus and Giroux, 2000.

czeski:

• Madame, tłum. Helena Stachová, Praga: Paseka, 2005.

fiński:

• Madame, tłum. Päivi Paloposki, Helsinki: Tammi, 2003.

francuski:

• Madame, tłum. Grażyna Erhard, Paryż: Buchet Chastel, 2004.
• Godot et son ombre [Godot i jego cień], tłum. Véronique Patte, Lozanna: Noir sur Blanc, 2012.

grecki:

• Ī daskála tōn gallikō'n: mythistórīma, tłum. Fō'ntas Kondýlīs, Ateny: Patákīs, 2002.

hebrajski:Ī daskála tōn gallikō'n: mythistórīma

• Mādā'm, tłum. Anat Zaydman, Tel-Aviv: Yediot, 2004.

hiszpański:

• Madame, tłum. Katarzyna Olszewska-Sonnenberg i Sergio Trigán, Barcelona: Tusquets, 2002

kataloński:

• Madame, tłum. Anna Rubió i Jerzy Sławomirski, Barcelona: Proa, 2002.

litewski:

• Madame: romanas, tłum. Vyturys Jarutis, Wilno: Strofa, 2005.

niderlandzki:

• Madame, tłum. Esselien 't Hart, Amsterdam: Prometheus, 2002.

niemiecki:

• Madame, tłum. Karin Wolff, Monachium: dtv, 2000, 2001, 2002.

norweski:

• Madame, tłum. Jan Brodal, Oslo: Gyldendal, 2002.

portugalski:

• Madame, tłum. Teresa Fernandes Swiatkiewicz, Porto: Civilização, 2006.

rosyjski:

• Madam, tłum. S. Makarceva, Moskwa: Novoe Literaturnoe Obozrenie, 2004.

słowacki:

• Madame, tłum. Jozef Marušiak, Bratysława: Lúč, 2001.

słoweński:

• Madame, tłum. Nikolas Jež, Lublana: Cankarjeva Založba, 2003.

szwedzki:

• Madame, tłum. Anders Bodegård, Sztockholm: A. Bonnier, 2001.

turecki:

• Madam, tłum. Bahriye Çağnur Alyüz, Dogan Kitap, 2005.

węgierski:

• A Madame, tłum. Pálfalvi Lajos, Budapeszt: Európa Kvk, 2000.

włoski:

• Madame: romanzo, tłum. Vera Verdiani, Mediolan: Longanesi, 2002.
• La benedizione di Beckett e altri racconti [Błogosławieństwo Becketta i inne opowiadania], tłum. Alessandro Amenta, Lugano: Cascioeditore, 2012.