Aktualności

logo konferencji
12.05.2017

Nowe Przestrzenie Czytania – Konferencja Wyszehradzka 2017

Spadek czytelnictwa to, niestety, trend ogólnoeuropejski. Nie ma prostej recepty, jak temu zaradzić. Należy jednak zrobić wszystko, by ten niekorzystny proces odwrócić. W tym celu warto korzystać z doświadczeń innych krajów, zwłaszcza tych bliskich nam kulturowo i geograficznie. Temu właśnie służyć ma konferencja „Nowe Przestrzenie Czytania”, w której udział wezmą przede wszystkim eksperci z państw Grupy Wyszehradzkiej (V4): Polski, Czech, Słowacji i Węgier. Wśród zaproszonych gości znaleźli się także specjaliści z Chorwacji, Danii, Gruzji, Łotwy, Niemiec i USA.

Konferencja, zorganizowana w przeddzień Warszawskich Targów Książki, poprzedza spotkanie ministrów kultury V4. Oba te wydarzenia odbywają się w ramach Polskiej Prezydencji w Grupie Wyszehradzkiej (lipiec 2016 – czerwiec 2017).

Zmiany cywilizacyjne i technologiczne stawiają nas przed coraz to nowszymi wyzwaniami w dziedzinie czytelnictwa. Jak zachęcić do czytania dzieci i młodzież? Jak tworzyć nowoczesne biblioteki? Jak technologia może służyć książce? Jak państwo powinno wspierać czytelnictwo? Odpowiedzi na te właśnie pytania będą szukali goście konferencji „New Spaces of Reading”.  

Wśród ekspertów znajdą się m.in.: autor wielu przekrojowych badań dotyczących czytelnictwa – prof. Jiří Trávníček (Czechy); antropolog Julka Almquist (USA), która stworzyła nowatorskie projekty biblioteczne w Chicago i Aaarhus; László Boka (Węgry), dyrektor ds. naukowych Biblioteki Narodowej w Budapeszcie; wiceminister kultury dr. hab. Magdalena Gawin i dyrektor Instytutu Książki Dariusz Jaworski.

Wszystkich, którzy nie będą mogli wziąć udziału w wydarzeniu, zapraszamy do obejrzenia transmisji z konferencji na naszym profilu na Facebooku.

Szczegółowy program konferencji:

16 maja (wtorek)

10:00

Otwarcie Konferencji

10.15-11.45

Zakres mecenatu państwa w dziedzinie wsparcia książki i czytelnictwa (programy wsparcia czytelnictwa, stypendia, public lending right, inne mechanizmy)

Panel dotyczyć będzie państwowych centralnych programów proczytelniczych. Eksperci odpowiedzą na pytania, w jakim stopniu instytucje państwowe inicjują działania proczytelnicze, dyskutować będą nad zadaniami tych instytucji w zakresie upowszechniania czytelnictwa, wskażą zakres odpowiedzialności państwa za funkcjonowanie rynku książki.

1. Magdalena Gawin (Polska), wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
2. Dariusz Jaworski (Polska), dyrektor Instytutu Książki.
3. Emília Lačná (Słowacja), Ministerstwo Kultury Republiki Słowackiej, Dział Muzeów, Galerii i Bibliotek.
4. Gábor Lagzi (Węgry), I. sekretarz Ambasady Węgier w Warszawie, attaché ds. prasy i kultury.
5. Lucie Szymanowska (Czechy), niezależny ekspert ds. Europy Środkowej, korespondent zagraniczny krajów V4, tłumacz.

moderator: Urszula Horoszko

11.45

Przerwa kawowa

12.15-13.45

Dobre praktyki w dziedzinie aktywizowania osób nieczytających oraz dzieci i młodzieży

Aktywizacja nieczytających to chyba największe wyzwanie dla wielu współczesnych społeczeństw. Eksperci przedstawią dobre praktyki inspirujące do działań w tym zakresie, podejmą próbę odpowiedzi na pytanie, jak radzić sobie z czytelnictwem najmłodszych, przedszkolaków, z odchodzeniem od czytania młodzieży w okresie po-szkolnym, jakie działania w tym względzie należałoby rekomendować na poziomie instytucjonalnym, jak przenieść je do działań praktycznych, szczególnie mając na uwadze rolę systemu edukacji, rodziny i mediów.

1. Ivana Batarelo Kokić (Chorwacja), Uniwersytet w Splicie, jedna z koordynatorek międzynarodowego programu badawczego Boys readingrealizowanego w Europie (m. in. w Polsce) w ramach Erasmusa.
2. Madona Eliashvili (Gruzja), sieć gruzińskich księgarni Santa Esperanza, dyrektor zarządzający.
3. Dana Kalinová (Czechy), długoletnia dyrektor Targów Książki Svět knihy w Pradze, współtwórczyni kampanii Rosteme s knihou (Rośniemy z książką), przyczyniła się do uzyskania przez Pragę miana Miasta Literatury UNESCO.
4. Zofia Zasacka (Polska), specjalistka ds. badań nad czytelnictwem dzieci i młodzieży, autorka raportu Instytutu Badań Edukacyjnych o czytelnictwie młodzieży szkolnej.

moderator: Urszula Horoszko

13.45

Obiad

14.45-16.15

Rola bibliotek w upowszechnianiu czytelnictwa a projekty biblioteki przyszłości, budowanie kompetencji bibliotekarzy

Eksperci wskażą, w jaki sposób zmienia się współczesna biblioteka wobec zmieniającej się rzeczywistość, jakie kierunki zmian są preferowane, w różnych zakresach – od kompetencji bibliotekarzy po znaczenie architektury i designu obiektów bibliotecznych.  Prelegenci opiszą też nowe modele funkcjonowania bibliotek w środowiskach lokalnych. Postarają się udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące nowych trendów w szkoleniach zawodowych.

1. Julka Almquist (USA), antropolog specjalizująca się w dziedzinie designu,zajmowała się m.in. nowatorskimi projektami bibliotecznymi w Chicago i Aaarhus, przygotowała manual The Design Thinking for Libraries.
2. Paweł Braun (Polska), dyrektor naczelny Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku.
3. Lise Kloster Gram (Dania), konsultant ds. literatury Biblioteki Publicznej w Aarhus.
4. Barbara Maria Morawiec (Polska), Biblioteka Narodowa, założycielka i redaktor naczelna portalu Lustro Biblioteki, redaktor naczelna czasopisma "Biblioteka Publiczna"; doktorantka IINiB UJ.
5. Vojtěch Vojtíšek (Czechy), specjalista ds. wdrażania e-książki do bibliotek, kierownik projektu e-biblioteki w Bibliotece Miejskiej w Pradze.

moderator: Krzysztof Koehler

16.15

Przerwa kawowa

16.30-17.30

Metodologia badań czytelnictwa wobec wyzwań wynikających ze zmian modelu funkcjonowania książki (w tym wobec pojawienia się ebooków i audiobooków)

Problematyka panelu koncentruje się na teorii i praktyce badań czytelnictwa. Zagadnienia, o których dyskutować będą paneliści, dotyczą mierników poziomu czytelnictwa w badaniach prowadzonych w poszczególnych krajach. Eksperci zastanowią się, czy istnieje jednolita definicja czytelnika, książki, na jakiej podstawie są modyfikowane narzędzia badawcze i w jaki sposób wpływa to na wyniki pomiarów, czy warto wypracować jednolity, międzynarodowy system badań, jaki wpływ na badanie czytelnictwa ma rozwój rynku książki elektronicznej.

1. Roman Chymkowski (Polska), Biblioteka Narodowa, kierownik Pracowni Badań Czytelnictwa Instytutu Książki i Czytelnictwa, współautor raportów BN o stanie czytelnictwa w Polsce.
2. Paweł Kuczyński (Polska),  socjolog, badacz czytelnictwa w Polsce, współpracuje z Polską Izbą Książki, członek zespołu ds. badań czytelnictwa w Departamencie Mecenatu Państwa MKiDN.
3. Jiří Trávníček (Czechy), Instytut Literatury Czeskiej w Czeskiej Akademii Nauk, literaturoznawca, teoretyk literatury, krytyk literacki i badacz czytelnictwa w Czechach, autor wielu publikacji, w tym raportów nt. współczesnego czytelnictwa i rynku książki.

moderator: Krzysztof Koehler

18.00

Kolacja (w trakcie Muzyczna Strefa Relaksu)

20.00

Koncert Adama Struga

17 maja (środa)

10.00-11.30

Modele współpracy między instytucjami zajmującymi się promocją czytelnictwa

Panel poświęcony współpracy instytucji różnych szczebli, od państwowych po pozarządowe, lokalne. Eksperci będą dyskutować na tematy dotyczące form koordynacji i sposobów działań stowarzyszeń, fundacji, organizatorów akcji społecznych, instytucji samorządowych/lokalnych na rzecz rozwoju czytelnictwa.  Opowiedzą o potrzebach trzeciego sektora względem polityki państwowej i państwowych instytucji kultury oraz władz lokalnych.  

1. Simone C. Ehmig (Niemcy), kierownik Instytutu ds. Czytania i Mediów w Stiftung Lesen (Moguncja).
2. Dana Kalinová (Czechy), długoletnia dyrektor Targów Książki Svět knihy w Pradze, współtwórczyni kampanii Rosteme s knihou (Rośniemy z książką), przyczyniła się do uzyskania przez Pragę miana Miasta Literatury UNESCO.
3. Rafał Rukat (Polska), Biblioteka Narodowa, asystent w Pracowni Bibliotekoznawstwa Instytutu Książki i Czytelnictwa, opracowuje projekty związane z kulturotwórczą rolą biblioteki w środowisku lokalnym.
4. Jens Thorhauge (Dania), założyciel Thorhauge Consulting, wieloletni dyrektor Danish Agency for Libraries and Media, autor New Trends in Scandinavian Public Librarie

moderator: Artur Grabowski

11.30

Przerwa kawowa

12.00-13.30

Realizacja projektów edukacyjnych, społecznych i naukowych w ramach działań na rzecz czytelnictwa

W panelu podjęta zostanie problematyka łączenia działań na rzecz czytelnictwa z projektami edukacyjnymi, społecznymi etc. Paneliści opowiedzą, jakie projekty tego typu realizuje instytucja, którą reprezentują. Postarają się doprecyzować, jakie obszary najczęściej i najlepiej łączyć z zagadnieniami czytelnictwa (wykluczenie kulturowe, cyfrowe, integracja kulturowa, społeczna etc.). Zastanowią się wspólnie nad tym, jakie problemy i wyzwania przynieść może przyszłość.      

1. László Boka (Węgry), dyrektor ds. naukowych w Bibliotece Narodowej im. Széchény’ego w Budapeszcie.
2. Jacek Królikowski (Polska), prezes zarządu Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, zajmuje się programami i działaniami na rzecz dostępu do nowych technologii za pośrednictwem bibliotek.
3. Marcin Skrabka (Polska), twórca goodbooks.pl, kierownik Centrum Innowacji dla Kultury i Edukacji we Wrocławiu. Zajmuje się m.in. wdrażaniem nowych technologii i innowacji na rynku wydawniczym, prowadzi projekty edukacyjne poświęcone literaturze Czech, Słowacji i Węgier.
4. Uldis Zariņš(Łotwa), dyrektor Działu Rozwoju Biblioteki Narodowej Łotwy, wiceprezes Łotewskiego Stowarzyszenia Bibliotekarzy.

moderator: Artur Grabowski

13.30

Obiad

14.30-16.00

Nowe technologie w promowaniu czytelnictwa

Pod wpływem nowych technologii zmienia się współczesna kultura. Paneliści rozważać będą następujące zagadnienia: jak cyfryzacja wpływa na czytelnictwo, jak ewoluują formy promocji czytelnictwa w związku z kulturą cyfrową, jak zmieniać się będzie oferta rynku książki, zastanowią się również nad tym, czy formy cyfrowe zastąpią tradycyjne formy obcowania z tekstem, a przede wszystkim, jak należy się przygotować na cyfrową rewolucję w zakresie czytelnictwa.

1. Maciej Maryl (Polska), zastępca dyrektora ds. ogólnych Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, kierownik Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN.
2. Helena Orálková (Czechy), Biblioteka Publiczna im. Jiříego Mahena w Brnie, zajmuje się problematyką nowych technologii w promowaniu czytelnictwa.
3. Marcin Skrabka (Polska), twórca goodbooks.pl, kierownik Centrum Innowacji dla Kultury i Edukacji we Wrocławiu. Zajmuje się m.in. wdrażaniem nowych technologii i innowacji na rynku wydawniczym, prowadzi projekty edukacyjne poświęcone literaturze Czech, Słowacji i Węgier.
4. Máté Tóth (Węgry), Uniwersytet w Peczu, specjalista w dziedzinie wykorzystywania technologii mobilnych w węgierskich bibliotekach.

moderator: Michał Piętniewicz

16.00

Przerwa kawowa

16.30-18.00

Rynek książki a polityka kulturalna państwa – obszary współpracy i wyzwania

Dyskusja toczyć się będzie wokół zagadnień odnoszących się do obszarów i sposobów wspomagania wydawców przez państwo (wydawanie, promowanie, ochrona, inne). Paneliści będą rozmawiać o celach i kontekstach takiego wsparcia (np. ekonomicznych, politycznych, narodowych, religijnych), zastanowią się, jak zmiany w prawie wpływają na sytuację wydawców, handlowców (m.in. ustawa o jednolitej cenie książki, ale także ochrona dziedzictwa narodowego a międzynarodowy rynek bibliofilski – obrót książką zabytkową), spojrzą na  książkę jako narzędzie budowania tożsamości narodowej.

1. Barbara Jóźwiak (Polska), prezes zarządu Stowarzyszenia Autorów i Wydawców Copyright Polska, wiceprezes Polskiej Izby Książki.
2. Gergely Kovács (Węgry), Wydawnictwo Rézbong.
3. Tina Mamulashvili (Gruzja), Wydawnictwo Sulakauri, współtwórczyni Tbilisi Book & Music Festival.
4. Grzegorz Nieć(Polska), Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, badacz dziejów książki i prasy, edytor, specjalista w zakresie wtórnego rynku książki.

moderator: Michał Piętniewicz

__________________________________________

Konferencja odbywa się w Narodowym Instytucie Audiowizualnym w Warszawie, ul. Wałbrzyska 3/5.